MỤC LỤC
NỘI DUNG
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của việc dạy và học môn Tự nhiên và xã hội
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
2.3. Một số biện pháp tổ chưc trò chơi tạo hứng thú học tập cho
học sinh trong môn tự chiên và xá hội lớp 2:

2.3.1. Giáo viên cần nghiên cứu kĩ chương trình, phân ra các
dạng bài trong môn Tự nhiên và xã hội.
2.3.2.Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn TNXH
lớp2:
2.3.3. Xác định mục tiêu của trò chơi, xây dựng và thiết kế trò
chơi
2.3.4. Vận dụng các trò chơi vào trong từng dạng bài cụ thể.
2.4. Kết quả khảo sát tại thời điểm tháng đầu tháng 4 - 2019:
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

Trang
1
1
2
2
2

chiếm lĩnh tri thức không thể khác là thực hiện tốt các lệnh trong sách giáo khoa.
Vậy một giờ học Tự nhiên - Xã hội ở lớp 2 được tiến hành ra sao?
Hiện nay, trong mỗi nhà trường, mặc dù giáo viên đã có ý thức tích cực đổi
mới phương pháp dạy học thì một giờ Tự nhiên - Xã hội vẫn diễn ra trầm lắng
với các hoạt động cho học sinh đó là quan sát, đàm thoại và tổng hợp. Với rất
nhiều tranh ảnh đẹp, giàu màu sắc, các em được lôi cuốn vào xem một cách rất
hồn nhiên. Nhưng yêu cầu quan sát tập trung đưa ra một vấn đề trọng tâm, nhằm
đạt được mục tiêu của bài học thì các em rất dễ nản. Nếu tiết Tự nhiên - Xã hội
nào cũng lặp lại các lệnh: quan sát, đàm thoại, mô tả...thì rất nhàm chán dễ làm
các em mệt mỏi. Điều đó đòi hỏi giáo viên cần có sự thay đổi linh hoạt các hình
thức tổ chức dạy học.
Đối với học sinh lớp 2, ở lứa tuổi này các em rất hồn nhiên, sự chú ý chưa
cao. Bên cạnh hoạt động học là chủ đạo thì nhu cầu chơi, giao tiếp với bạn bè
vẫn tồn tại, cần được thoả mãn. Nếu người giáo viên biết phối hợp nhịp nhàng
giữa nhiệm vụ của hoạt động học với sự thoả mãn nhu cầu chơi, giao tiếp của
các em "Học mà chơi, chơi mà học" thì các em sẽ hăng hái say mê học tập và
tất yếu kết quả của việc dạy học cũng đạt kết quả cao. Dạy học bằng phương
pháp trò chơi là đưa học sinh đến với các hoạt động vui chơi giải trí nhưng có
nội dung gắn liền với bài học. Trò chơi trong học tập có tác dụng giúp học sinh
thay đổi động hình, chống mệt mỏi. Tăng cường khả năng thực hành kiến thức
của bài học. “Phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh;
phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự
học tự rèn luyện, kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình
cảm, đem lại niềm vui,hứng thú học tập cho học sinh”[1].
Trong thời kì đổi mới và hội nhập, nhiệm vụ học của học sinh không chỉ
đơn thuần tiếp thu kiến thức cơ bản mà hầu hết tâm lý phụ huynh muốn con
mình có được kĩ năng giao tiếp thành thạo, tính cách tự nhiên, hòa đồng với tập
2



đổi mới nội dung - phương pháp dạy học ở Tiểu học, chương trình bồi dưỡng
thường xuyên.
- Tài liệu hướng dẫn trò chơi Tự nhiên và xã hội lớp 2.
- Nghiên cứu tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng, nghị quyết số 29 của TW về
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Dự giờ đồng nghiệp .
- Sinh hoạt chuyên môn
- Khảo sát chất lượng học sinh.
1.4.3. Phương pháp thực nghiệm:

3


- Tiến hành dạy thực nghiệm, đối chứng, trao đổi rút kinh nghiệm, đánh giá của
việc vận dụng đổi mới nội dung - phương pháp dạy học vào lớp 2A trường Tiểu học
Thị Trấn.
- Quan sát việc học tập Tự nhiên và xã hội của học sinh.
- Thống kê: Qua báo cáo chất lượng cuối kì, cuối năm của học sinh.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của việc dạy và học môn Tự nhiên và xã hội:
2.1.1. Vị trí, vai trò của môn Tự nhiên và xã hội
Ở lớp 2, môn tự nhiên và xã hội là môn học chính khóa trong chương trình.
Tuy số tiết học không nhiều nhưng đây là môn học nhằm đưa các em làm quen
và chiếm lĩnh dần kiến thức khoa học của đời sống. Chính vì đó ngoài việc dạy
học kiến thức đơn thuần Vui chơi là một hoạt động không thể thiếu được của
con người ở mọi lứa tuổi, đặc biệt ở lứa tuổi Tiểu học. Bởi lẽ, nó phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này. Bởi vậy: Tổ chức trò chơi học tập trong
môn Tự nhiên - Xã hội ở lớp 2 trường Tiểu học Thị trấn"được đánh giá cao
trong giảng dạy.


trên chuẩn, có rất nhiều đồng chí có năng lực vững vàng, phương pháp dạy học
linh hoạt đã lôi cuốn được học sinh vào học tập.
Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy, qua dự giờ thao giảng, kiến tập của giáo
viên trong trường, đặc biệt là giáo viên khối 2 (qua một số tiết TNXH) bản thân
tôi và đồng nghiệp vẫn còn một số tồn tại:
- Một số tiết dạy chưa có sự đầu tư: đổi mới PPDH chưa triệt để, các hình
thức tổ chức hoạt động trong giờ học Tự nhiên và xã hội còn đơn điệu, nghèo
nàn, phương tiện, đồ dùng dạy học chuẩn bị thiếu chu đáo.
- Nhiều tiết dạy Tự nhiên và xã hội giáo viên đã sử dụng phương pháp : trò
chơi học tập, tuy nhiên chủ yếu chỉ ở những tiết thao giảng, dự giờ. Còn những
tiết dạy hàng ngày trên lớp giáo viên còn ngại tổ chức trò chơi cho học sinh.
Việc sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy học chưa thực sự được chú trọng
và chưa mang lại hiệu quả. Sở dĩ có tình trạng trên là do mỗi đồng chí giáo viên
chưa thấy hết ý nghĩa tác dụng của trò chơi trong giờ học Tự nhiên và xã hội, lệ
thuộc nhiều vào hướng dẫn của sách giáo viên.
- Do quan niệm phân môn Tự nhiên và Xã hội là môn phụ trong chương
trình nên ngại dạy, hoặc dạy cắt xén thời gian, việc lựa chọn các phương pháp và
hình thức dạy học còn đơn điệu chưa có sự đầu tư nhiều đặc biệt là trò chơi học
tập.
- Tài liệu nói về hình thức tổ chức trò chơi học tập còn hạn chế, một số tài
liệu có đưa ra các hình thức trò chơi phong phú song chưa sát thực, không mang
tính khả thi.
2.2.2. Về việc học tập của học sinh.
Trường tiểu học Thị Trấn là một trong những trường chuẩn quốc gia mức
độ 2 tốp đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa. Học sinh Trường Tiểu học Thị Trấn vốn
có truyền thống hiếu học và có bề dày trong thành tích về học tập. Học sinh chủ
yếu là con gia đình cán bộ, được các bậc phụ huynh quan tâm, tạo điều kiện về
vật chất, tinh thần cho các em học tập tốt. Vì vậy đai đa số học sinh của nhà
trường tự tin, giao tiếp tốt, chất lượng học tập khả quan.

Bình thường Không hứng thú

SL

%

SL

%

SL

%

7

24,1

16

55,2

6

20,7

Qua bảng khảo sát trên cho thấy chất lượng phân môn Tự nhiên và Xã hội
chưa có gì khả quan, số học sinh không hưng thú học tập vẫn còn 20,7 %, làm
gì để tăng hứng thú học tập cho học sinh và nâng cao chất lượng học tập, bản
thân tôi đã trăn trở, lựa chọn một số trò chơi học tập sau và đưa vào giảng dạy.

các bài:
Bài 6: Tiêu hóa thức ăn
Bài 24: Cây sống ở đâu?
Bài 10: Ôn tập : Con người và sức khỏe
Bài 12:Đồ dùng trong gia đình
Bài 25: Một số loài cây sống trên cạn
Bài 19: Đường giao thông
Bài 26: Một số loài cây sống dưới nước
bài 21- 22:Cuộc sống xung quanh
Bài 27: Loài vật sống ở đâu?
Bài 28: Một số loài vật sống trên cạn
Bài 29: Một số loài vật sống dưới nước
Bài 32: Mặt trời và phương hướng
Bài 33: Mặt trăng và các vì sao
- Dạng trò chơi nhằm củng cố nội dung bài áp dụng dạy các bài:
Bài 2: Bộ xương
Bài 3: Hệ cơ
Bài 5: Cơ quan tiêu hóa
Bài 4: Làm gì để xương và cơ phát triển tốt?.
Bài 7: Ăn uống đầy đủ
Bài 8: Ăn uống sạch sẽ
Bài 14: Phòng tránh ngộ độc khi ở nhà
Bài 17: Phòng tránh ngã khi ở trường
Bài 20: An toàn khi đi các phương tiện giao thông.
Bài 30: Nhận biết cây cối và các con vật
Vậy việc áp dụng phương pháp trò chơi vào dạy học môn Tự nhiên và Xã
hội chính là việc giáo viên khơi dậy hứng thú, niềm say mê học tập, yêu cầu bài
dạy cần đạt. Trên cơ sở đó xác định cần đưa trò chơi vào lúc nào? Nếu giáo viên
không tổ chức tốt thì trò chơi không những không gặt hái được kết quả như
mong muốn mà còn bị phản tác dụng gây sự hỗn độn không cần thiết. Đặc biệt

bài học. Chính vì thế tôi đã vận dụng một số trò chơi trong học tập trên để khai
thác nội dung bài học đồng thời giúp các em dễ nhớ bài học, khắc sâu được kiến
thức và ham thích môn học Tự nhiên và Xã hội.
Trò chơi nhằm khai thác nội dung kiến thức bài học tôi sử dụng trong các
trò chơi sau :
b.1Trò chơi: Tôi cần đến đâu?
b.2Trò chơi: Đóng vai- kể về sự vật.
b.3 Trò chơi: Đông, Tây, Nam, Bắc
c. Trò chơi nhằm củng cố nội dung bài:
Khi dạy xong một bài Tự nhiên va xã hội để giúp các em khắc sâu về nội
dung kiến thức bài học song không mang tính chất tự luận, giảng giải hay nhắc
lại, tạo không khí nhẹ nhàng, gây sự tập trung chú ý hơn cho HS, các trò chơi
này sẽ có tác dụng giúp cho các em hiểu sâu bài học, nhớ lâu, khó quên bài. Tôi
đã lựa chọn và tổ chức cho học sinh chơi trong trò chơi sau:
*Trò chơi: Phân nhóm nhanh.

2.3.2.Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn TNXH lớp2:
Trước đây khi chưa có CNTT đại chúng,việc dạy học rất đơn thuần ở
người dạy và người học đó là quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK giáo
viên đưa ra câu hỏi, giảng giải học sinh quan sát,trả lời,nhận xét kết
luận.Một hình thức dạy học truyền thống thiếu sự hấp dẫn.
Trong những năm gần đây CNTT rộng rãi, việc dạy học ứng dụng
công nghệ thông tin là một thiết yếu vô cùng quan trọng, ở cấp độ cao hơn
8


so với các phương tiện trực quan khác, tạo điều kiện để thực hiện những
đổi mới căn bản về nội dung phương pháp dạy học nhằm hình thành ở học
sinh các năng lực làm việc học tập và thích ứng được với môi trường xã
hội hiện đại

- Phát triển tư duy, rèn các kĩ năng: giao tiếp, xử lí tình huống; ứng phó,
thao tác, phản xạ nhanh.
- Giáo dục tinh thần đoàn kết, hợp tác, chia sẻ; tính trung thực trong thi đua,
học tập. Tạo môi trường và không khí học tập vui tươi, thân thiện.
Bên cạnh đó , việc xây dựng và thiết kế trò chơi học tập phải đảm bảo cấu
trúc và được tiến hành theo đúng quy trình các bước:
Bước 1: Giáo viên giới thiệu tên, mục đích của trò chơi.
Bước 2: Hướng dẫn luật chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
9


- Tổ chức người tham gia trò chơi: Số người tham gia, số đội tham gia (mấy
đội chơi), quản trò, trọng tài.
- Các dụng cụ dùng để chơi (giấy khổ to, tranh ảnh, thẻ từ, cờ, mũ ,vật thật…)
- Cách chơi: Từng việc làm cụ thể của người chơi hoặc đội chơi, thời gian
chơi, những điều người chơi không được làm…
- Cách xác nhận kết quả và cách tính điểm chơi, cách giải của cuộc chơi.
(nếu có)
Bước 3: Làm mẫu
Bước 4: Thực hiện trò chơi
Bước 5: Đánh giá - Nhận xét sau cuộc chơi.
Bước này bao gồm những việc làm sau:
- Giáo viên hoặc trọng tài là HS nhận xét về thái độ tham gia trò chơi của
từng đội, những việc làm chưa tốt của các đội để rút kinh nghiệm.
+ Trọng tài công bố kết quả chơi của từng đội, cá nhân và trao phần thưởng
cho đội đoạt giải.
+ Một số học sinh nêu kiến thức, kỹ năng trong bài học mà trò chơi đã thể hiện.
Nhiều giáo viên đã quan niệm trò chơi học tập chỉ để giải trí, thay đổi không
khí nên thường tổ chức qua loa, ngẫu hứng mà không thực hiện tuân thủ các bước
dẫn đến trò chơi không đảm bảo mục tiêu, học sinh không nắm rõ luật chơi, khi thực

hết cánh hoặc mở được hơn

3
5

số cánh.

- Kết quả cuộc chơi: Học sinh sẽ được 1 bông hoa với toàn thể nội dung
kiến thức giới thiệu bài học.
* Trò chơi này áp dụng cho các bài:
Bài 1: Cơ quan vận động
Bài 15: Trường học
Bài16: Các thành viên trong nhà trường
Bài18: Giữ trường học sạch đep
* Ví dụ: Khi dạy bài: Bài16: " Các thành viên trong nhà trường "
Chuẩn bị:
- Một bông hoa 5 cánh (các từ được che lại bởi 5 màu khác nhau)
Xanh - Cánh 1: Hiệu trưởng.
Hồng - Cánh 2: Cô giáo (Thầy giáo)
Đỏ - Cánh 3: Bảo vệ
Tím - Cánh 4: Học sinh.
Vàng - Cánh 5: Cô thư viện.
- Một nhụy hoa ghi: Các thành viên trong nhà trường
Thời gian chơi: 5 phút.
Tổ chức trò chơi:
- Sau phần kiểm tra bài cũ giáo viên đưa tranh bông hoa vẽ phóng to.( các
câu hỏi và gợi ý trong giáo án điện tử ( màn hình)
- Gv cho HS quan sát và nêu: Bông hoa gồm mấy cánh?
- Giáo viên nêu yêu cầu: Trò chơi nhụy hoa nói gì yêu cầu các em chọn
cánh hoa. Sau câu gợi ý của cô các em sẽ đoán từ ẩn chứa ở mỗi cánh hoa: Cánh

chơi.
Hiệu quả: Trò chơi này giúp học sinh được khởi động vào bài học một
cách nhẹ nhàng lôi cuốn sự chú ý tập trung vào bài mới
+ Tất cả học sinh trong lớp đều hứng thú tham gia tích cực vào hoạt động
chơi này.
+ Tinh thần các em vui vẻ, mở rộng phạm vi giao tiếp, tăng cường tinh thần
đồng đội. Thông qua trò chơi còn có ý nghĩa giáo dục các em biết tôn trọng các
thành viên trong nhà trường.
(Ảnh minh họa trò chơi Hoa và nhụy hoa nói gì ? của lớp 2A)

b. Trò chơi nhằm khai thác nội dung kiến thức bài học:
12


Việc chiếm lĩnh kiến thức bài học trong giờ học là thât sự cần thiết .Thông
thường khi khai thác nội dung kiến thức mới đại đa số giáo viên thường dùng
các câu hỏi ,các tranh ảnh, gợi ỷ trong SGK để quan sát hỏi đáp,giảng giải điều
này gây sự nhàm chán và thiếu tập trung ở học sinh. Cách dạy này học sinh tham
gia xây dựng bài rất ít. Đa số chỉ những em khá giỏi thường xung phong phát
biểu còn lại đối tượng học sinh yếu hơn các em thường thiếu tự tin,rụt rè và
không hứng thú học tập. Qua việc dự giờ các đồng nghiệp cũng như bản thân tôi
các năm trước còn hay sử dụng phương pháp này dẫn đến hiệu quả giờ dạy
không cao. Từ những hạn chế trên tôi nhận thấy cần thay đổi cách dạy kiến thức
mới nhằm nâng cao chất lượng giờ học và tôi đã áp dụng cách khai thác nội
dung bài học bằng phương pháp tổ chức trò chơi để tạo sự chú ý và lôi cuốn
nhiều học sinh được học để các em nắn vững nội dung bài đồng loạt tôi áp dụng
tổ chức các trò chơi dạy học cụ thể như sau:
b. 1 Trò chơi: Tôi cần đến đâu? (Trò chơi này được sử dụng cho bài 2122:Cuộc sống xung quanh).
Tổ chức trong hoạt động2: Nói về cuộc sống ở địa phương
Mục tiêu:

+ Tôi muốn mua một bộ quần áo và một đôi giầy thể thao.
+ Tôi muốn hỏi đường đến một khu vực nào đó trong huyện (Quận)
- Kết thúc cuộc chơi giáo viên hỏi: Các em đã đi đến những địa chỉ nào?
(HS nêu lại các địa chỉ đã đến. GV chốt các địa chỉ mà em vừa đến là các cơ
quan hành chính, văn hóa, giáo dục, y tế...để điều hành công việc, phục vụ đời
sống vật chất, tinh thần và sức khỏe của nhân dân)
Hiệu quả: Sau trò chơi này học sinh nắm rất chắc và nêu được một số cơ
quan hành chính, văn hóa, giáo dục, y tế của huyện (Quận) nơi các em đang
sống. Từ đó các em có ý thức gắn bó giữ gìn, yêu quê hương mình. Thông qua
trò chơi này tất cả các em được làm việc, được chơi và giao lưu với bạn bè trong
lớp, làm cho không khí lớp học sôi nổi và thi đua học tập trong lớp, các em ham
thích học kể tên và khắc sâu tên các cơ quan hành chính không những về tên các
cơ quan mà còn nắm được một số đặc điểm nổi bật, tác dụng của các cơ quan
đó, rèn luyện kỹ năng đọc và làm việc với tranh ảnh, giúp các em có thêm tính
tò mò về kiến thức, ham tìm hiểu thêm các cơ quan khác ví dụ như: Viện Bảo
tàng Lịch sử Việt Nam ở Hà Nội, Công viên Hồ Tây, các trường Đại Học trong
nước…
( Tranh minh họa trò chơi ở bài 21, 22 trang 44- 45, 46-47 SGK)
b.2. Trò chơi: Đóng vai- kể về sự vật.
Đóng vai là trò chơi kể về một sự vật nào đó, nhằm giúp các em suy nghĩ
sâu sắc về một vấn đề mà các em quan sát được thông qua thể hiện cách ứng xử
của chính các em và bạn trong lớp trong một tình huống được đặt ra.
Khi chưa vận dụng các trò chơi đóng vai vào dạy học, giờ học Tự nhiên và
Xã hội học sinh ngại nói, không tự tin trong giao tiếp, không dám bọc lộ cảm
xúc của mình, các em không tự suy nghĩ và tự ra quyết định trong những tình
huống học tập. Chính vì thế tôi đã vận dụng một số trò chơi đóng vai trong học
tập sau để giúp các em có các kỹ năng giao tiếp, các em mạnh dạn bọc lộ cảm
xúc của mình, biết tự mình đưa ra suy nghĩ và tự ra quyết định, đồng thời giúp
các em tính tự tin trong giao tiếp, ứng xử tập thể.
Mục tiêu:

Bài 32: Mặt trời và phương hướng
* Ví dụ: Dạy bài 24: Cây sống ở đâu?
Tổ chức trong hoạt động 2: Triển lãm cây
Mục tiêu:
+ Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát tranh, ảnh hoặc cõy thật mà em vừa
đem tới sau đó các em hãy đóng vai mượn lời cây đó để mô tả, giới thiệu về màu
sắc, hình dạng kích thước của cây mà em quan sát được.
+ Quan sát, so sánh để tìm ra sự khác nhau về hình dạng, kích thước của
một số loại cây. Kể tên được các bộ phận thường có của quả. Nêu được nơi sống
và ích lợi của cây.
+ Rèn tính nhanh nhẹn, tự tin trong giao tiếp.
Thời gian chơi: 5 phút.
Chuẩn bị: Tranh các loại cây và một số cây thật.
Tổ chức tro chơi: Sau khi giáo viên giới thiệu vào bài 24: Cây sống ở
đâu?
- Giáo viên chia lớp thành 3 nhóm và điều khiển cuộc chơi.
+ Ví dụ: Học sinh một ở nhóm A đứng dậy nó
Tôi là cây cau
Mỗi khi có đám
Tôi mọc trong vườn
Tôi cùng chịn trầu
Thân tôi cao vút
Thêm chút vôi tươi
Là mọc từng tàu
Tô đẹp cho đời
Tỏa bóng che
Làn môi đỏ thắm.
Quả tôi nhỏ tròn
- Khi học sinh một nói xong chỉ định một học sinh ở nhóm B "nói về mình".
+ Ví dụ:

Không nồng nàn đâu.
Giống như cái ô
Đài hoa khép lại
Đội đầu khi nắng.
Búp xanh mọc liền
Hoa tôi đẹp lắm
Ăn bổ và thơm
Đỏ hồng cánh sen
Là sen tôi đó.
- Học sinh cứ thế tiếp tục chơi cho tới hết lượt lớp. Học sinh ở nhóm nào
nêu được nhiều loại hoa hơn thì nhóm đó sẽ thắng cuộc.
Hiệu quả:
+ Thông qua trò chơi đóng vai này học sinh nắm rất chắc được sự khác
nhau về nơi sống, hình dạng, ích lợi của một số loại cây.
+ Các em thích thú đóng vai kể được rất nhiều loại cây, nêu được hình
dạng,
Kích thước cá bộ phận thường có và ích lợi của cây.
+ Từ việc các em hiểu biết nhiều loại cây các em còn thích thú tìm hiểu và
kể một cách rất tự nhiên được về nhiều loài cây, loài động vật, noiư sống và ích
lợi của chúng.
* Lưu ý:
Trong trò chơi đúng vai kể về sự vật này, giáo viên tôn trọng tuyệt đối sự tự
giới thiệu về sự vật của học sinh. Cho dù học sinh đó nói không đúng về hình
dáng hoặc kích thước và nơi sống của cây thì khi chốt kiến thức giáo viên mới
sửa sai cho học sinh.Tránh chê học sinh khi nói sai làm các em mất tự tin xấu hổ
trước lớp.
(Ảnh minh họa trò chơi đóng vai kể về sự vật của lớp 2A)

b. 3. Trò chơi: Đông, Tây, Nam, Bắc
* Mục tiêu:

Có kĩ năng tìm đường bằng mặt trời khi cần thiết.
Thời gian chơi: 5 phút.
Chuẩn bị:
- Mỗi nhóm 6 học sinh.
- 1 học sinh là gà trống,1hs là Mặt trời, 4 học snh là 4 hướng Đông, Tây,
Nam, Bắc đội mũ ghi tên theo biểu tượng, một học sinh đứng làm trục và một
học sinh làm quản trò.
Tổ chức trò chơi:
- GV phổ biến luật chơi: Sau một phút bạn nào không xác định được hướng
của mình bạn đó thua phải ra ngoài cho bạn khác vào chơi tiếp.
- Cách chơi:
+ Khi người đóng vai gà trống gáy “Ò.ó.o...o”, bạn học sinh làm mặt trời sẽ
ra đứng một chỗ nào đó, lập tức bạn làm trục sẽ chạy theo và đứng dang tay như
hình vẽ trang 67.
+Các bạn còn lại ai đội mũ phương nào sẽ đứng đúng vị trí của phương đó.
Bạn đứng sai vị trí là thua, sẽ phải ra ngoài để bạn khác vào chơi.
+Cuộc chơi sẽ được lặp lại lần chơi sau quản trò hô:” Mặt trời lặn”...
+ Học sinh sẽ xác định các phương còn lại.
- Sau thời gian 1 phút giáo viên hô hết giờ. Bạn đứng sai vị trí là thua, sẽ
phải ra ngoài để bạn khác vào chơi.
17


-Cuộc chơi sẽ được lặp lại lần chơi sau quản trò hô:”Mặt trời lặn”
- GV đưa một số các câu hỏi tham khảo trên màn hình như sau:
+ Hằng ngày mặt trời mọc vào lúc nào? (Vào buổi sáng khi em vừa ngủ
dậy...)
+ Em thường làm gì vào lúc đó?(Em thường đánh răng rửa mặt rồi đến
trường...)
+ Mặt trời mọc ở phương nào? (Phương Đông)

giới con người, động, thực vật trong thiên nhiên.
c. Trò chơi nhằm củng cố nội dung bài:
Củng cố kiến thức bài học là việc kiểm tra kiến thức sau một bài học cho
mỗi học sinh.Vậy làm thế nào để thực hiện được điều này một cách nhanh nhất
mà số học sinh được kiểm tra nhiều nhất? Thông thường cuối tiết học đại đa số
các giáo viên đều dùng một vài câu hỏi đơn thuần chẳng hạn như cây sống ở
đâu?...loài vật sống ở đâu?... và một vài em được trả lời giáo viên chốt thế là
xong . Làm như vậy sẽ không kiểm tra được nhiều học sinh và ít học sinh chú ý
vào câu hỏi của cô (thầy). Học sinh tự kết thúc giờ học một cách dửng dâng.
Chính vì nhận thấy điều đó trong các năm học trước , năm học này tôi đẫ dành
nhiều thời gian để chuẩn bị đồ dùng học tập cho việc tổ chức trò chơi trong việc
củng cố bài nhiều hơn. Các trò chơi tôi thực hiện cụ thể như sau:
Trò chơi: Phân nhóm nhanh.
* Mục tiêu: Nhận ra các loài cây sống trên cạn ,loài cây sống dưới
nước,loài cây vừa sống trên cạn vừa sống dưới nước ; các loài vật sống trên cạn,
loài vật sống dưới nước, loài vật vừa sống trên cạn vừa sống dưới nước ; việc
nên và không nên làm.
19


* Chuẩn bị: Phiếu ghi sẵn tên các loài cây , con vật (tranh ảnh) về một số
cây ,con vật việc nêu và không nên làm, có gắn sẵn băng dính hoặc nam châm.
- Kẻ sẵn bảng ghi đặc điểm cấu tạo, những việc cần phân loại.
* Cách chơi:
- Giáo viên chia lớp thành 3(hoặc 4) nhóm. Phát phiếu cho mỗi nhóm, số
lượng học sinh chơi bằng số lượng phiếu.
- Giáo viên nêu yêu cầu: Phân nhóm nhanh là trò chơi yêu cầu các em phân
loại những việc nên và không nên làm.
* Tổ chức trò chơi: Khi giáo viên hô bắt đầu học sinh 1 lên gắn phiếu, vào
bảng kẻ sẵn, học sinh 1 gắn xong về cuối hàng để học sinh 2 gắn ... cứ thế tiếp

- Giáo viên phổ biến luật chơi.
- Giáo viên làm trọng tài điều khiển cuộc chơi.
- Học sinh các nhóm lên trưng bày bộ sưu tầm được.
- Đại diện các nhóm thi: “diễn thuyết” về cách phân loại của nhóm mình.
- Giáo viên yêu cầu học sinh nhận xét chữa bài theo nhóm kẻ bảng ở trên.
20


Hiệu quả: Trò chơi phân nhóm nhanh, giúp học sinh được củng cố và khắc
sâu kiến thức về thế giới loài cây và loài vật.
+ Thông qua trò chơi nhiều em được làm việc hơn,trò chơi giúp các em
mạnh dạn, tự tin nhanh nhẹn hơn trong giao tiếp tập thể, gây hứng thú trong học
tập, kết thúc tiết học mà các em còn thấy tiếc.
+ Trò chơi này còn có ý nghĩa giáo dục các em yêu thiên nhiên yêu các loài
vật.
( Hình ảnh minh họa trò chơi phân nhóm các loài cây và loài vật của lớp 2A)

Ngay từ đầu năm học 2018 - 2019, tôi đã áp dụng: “Các trò chơi học tập”
nêu trên vào việc giảng dạy phân môn Tự nhiên và Xã hội Lớp 2 kết quả là:
* Học sinh:
- So với năm trước, tôi nhận thấy các em HS có hứng thú, say mê và ham
thích học môn Tự nhiên và Xã hội hơn. Sau mỗi bài học, học sinh có được kiến
thức vững vàng, sâu rộng hơn, chính vì vậy mà khi học môn này các em đã sưu
tầm được nhiều tư liệu học tập, tìm hiểu thêm rất nhiều điều xung quanh.
- Giờ học mà giáo viên dạy vận dụng phương pháp trò chơi đã đem đến cho
học sinh sự say mê học tập, mất hẳn sự trầm lắng.
- 100% số học sinh đều thích học môn Tự nhiên - Xã hội.
- Chất lượng lớp thực nghiệm đi lên rõ rệt.
* Giáo viên:
- Nhờ việc biết vận dụng đưa các trò chơi vào trong công tác giảng dạy, nên


%

24

82,8

5

17,2

0

0

Số bài
29

Từ kết quả trên tôi có thể khẳng định rằng giáo viên vận dụng phương pháp
trò chơi vào dạy học là một hướng đúng mở ra triển vọng tốt đẹp cho phương
pháp dạy Tự nhiên - Xã hội nói chung và dạy các môn học ở Tiểu học nói riêng.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
- Trước hết người giáo viên phải tâm huyết với nghề luôn tìm tòi học hỏi
cập nhật vấn đề mới của xã hội. Khơi dậy lòng say mê thích học hỏi của học
sinh làm cho học sinh cảm thấy thực sự yêu trường, yêu thích học tập không nên
gò ép các em theo một khuôn thước nhất định. Biết trân trọng sự sáng tạo của
học sinh.
- Phối hợp tốt các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống vào dạy
học. Ưu tiên cho phương pháp trò chơi song khi sử dụng phương pháp này mỗi

bài dạy, từ đó lựa chọn phương pháp dạy phù hợp với đối tượng học sinh của lớp
mình. Phải có kiến thức chắc về kiến thức Tự nhiên và Xã hội.
- Đề nghị các nhà trường mua sắm thêm tài liệu cho giáo viên tham khảo
thêm kiến thức có liên quan đến bài dạy để giúp học sinh học tốt hơn phân môn
Tự nhiên và Xã hội.
- Tổ chức những buổi chuyên đề môn Tự nhiên và Xã hội ở tiểu học có sử
dụng đến phương pháp Trò chơi học tập để chúng tôi được học hỏi kinh
nghiệm.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi qua quá trình giảng dạy và thực
nghiệm tại trường ở lớp tụi chủ nhiệm. Với trình độ, năng lực có hạn, thời gian
vận dụng chưa dài nên có thể kinh nghiệm của tôi chưa thực sự sâu rộng, không
tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự bổ sung góp ý của các cấp Lãnh
đạo, các bạn đồng nghiệp chỉ đạo chuyên môn ở các trường để kinh nghiệm của
tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 10 tháng 4 năm 2019
Cam kết không coppy
Người viết

Mai Thị Oanh

23


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách hướng dẫn tự nhiên và xã hội lớp 2.
2. Sách giáo khoa tự nhiên và xã hội lớp 2.

đánh giá
xếp loại

1

Thiết kế một số trò chơi góp phần
đổi mới phương pháp dạy học
môn Tiếng Việt lớp 3.

Ngành GD
cấp tỉnh

C

2007 -2008

2

Dạy học phát huy tính tích cực
của học sinh khi dạy tiết trả bài
TLV lớp 4.

Ngành GD
cấp huyện

B

2009 -2010

3


Ngành GD
cấp huyện

B

2013 -2014

6

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng
nói ,viết đoạn văn ngắn trong
phân môn tập làm văn lớp 2 ở
trường tiểu học Nga Yên.

Ngành GD
cấp huyện

B

2014 -2015

Một số biện pháp giúp học sinh
lớp Hai nâng cao năng lực giải
toán có lời văn.

Ngành GD
cấp huyện

B