BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ
TÊN ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ĐIỀU CHỈNH
MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC THỦY VĂN DO ẢNH HƯỞNG
CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA, ĐẬP DÂNG THƯỢNG LƯU
LƯU VỰC SÔNG MÃ - CHU

CHUYÊN NGHÀNH: THỦY VĂN HỌC

NGUYỄN VĂN MINH

HÀ NỘI, NĂM 2019


BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ
TÊN ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ĐIỀU CHỈNH
MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC THỦY VĂN DO ẢNH HƯỞNG
CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA, ĐẬP DÂNG THƯỢNG LƯU
LƯU VỰC SÔNG MÃ - CHU

NGUYỄN VĂN MINH

CHUYÊN NGHÀNH THỦY VĂN HỌC
MÃ SỐ: 8440224
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS LÃ VĂN CHÚ

quy chuẩn kỹ thuật, qua đó đề xuất chế độ quan trắc thủy văn cho các trạm
ảnh hưởng hồ chứa, đề xuất điều chỉnh vị trí trạm phù hợp với công tác điều
tra cơ bản và phòng chống thiên tai trong điều kiện ảnh hưởng hồ chứa.


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan các nội dung, số liệu, kết quả nêu trong luận văn là
trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Văn Minh


ii

LỜI CẢM ƠN
Luận văn thạc sĩ kỹ thuật chuyên ngành thủy văn với đề tài “Nghiên
cứu đề xuất điều chỉnh mạng lưới quan trắc thủy văn do ảnh hưởng của hệ
thống hồ chứa, đập dâng thượng lưu lưu vực sông Mã - Chu” là kết quả của
quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên
khích lệ của các thầy, cô, bạn bè, đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết
này tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những người đã giúp đỡ tôi trong thời gian
học tập - nghiên cứu khoa học vừa qua.
Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với các thầy giáo, cô
giáo, đặc biệt là PGS.TS Lã Văn Chú đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng
như cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo khoa Khí tượng, Thuỷ văn,
Hải dương học, Lãnh đạo trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội


Danh mục các bảng biểu

vii

Danh mục các hình vẽ, đồ thị

viii

MỞ ĐẦU

1

1. Ý nghĩa khoa học và tính thực tiễn của đề tài

1

2. Mục tiêu của đề tài

2

3. Phương pháp nghiên cứu

3

4. Nội dung nghiên cứu

4

5. Bố cục luận văn


b. Đặc điểm địa hình

12

1.2.2. Đặc điểm khí hậu

13

1.2.3. Đặc điểm thủy văn và mạng lưới sông suối

15

a. Mạng lưới sông suối

15

b. Đặc điểm thủy văn

17

1.3. TÌNH HÌNH SỐ LIỆU VÀ CHẾ ĐỘ QUAN TRẮC THỦY VĂN

19


4

Nội dung


1.4.2. Quy trình vận hành liên hồ trên lưu vực sông Mã

25

1.4.3. Quy hoạch phát triển hồ chứa trên lưu vực

28

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

30

2.1. LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN LUẬN VĂN

30

2.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN LUẬN VĂN

31

2.2.1. Phương pháp thống kê

31

2.2.2. Phương pháp mô hình toán thủy văn, thủy lực

32

a. Mô hình NAM – hiệu chỉnh và kiểm định



50

c. Tác động của hồ chứa đến đặc trưng lũ sông Mã – Chu

52

3.1.2. Đánh giá ảnh hưởng của hồ chứa tới đặc trưng thủy văn mùa kiệt

55

a. Diễn biến lưu lượng và mực nước mùa kiệt trên sông Chu

55


5

Nội dung

Trang

b. Diễn biến lưu lượng và mực nước mùa kiệt trên sông Mã

59

3.2. ÁP DỤNG MÔ HÌNH MÔ PHỎNG ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
CỦA HỒ CHỨA ĐẾN DÒNG CHẢY Ở HẠ LƯU

61

76

3.3.2. Tiêu chí điều chỉnh

77

3.3.3. Đề xuất các ốp đo theo biên độ mực nước

78

a. Bố trí các ốp đo

78

b.Kết quả tính toán

78

3.4. NGHIÊN CỨU ĐIỀU CHỈNH CHẾ ĐỘ QUAN TRẮC LƯU
LƯỢNG CHO CÁC TRẠM BỊ ẢNH HƯỞNG HỒ CHỨA

86

3.5. ĐỀ XUẤT ĐIỀU CHỈNH VỊ TRÍ TRẠM QUAN TRẮC

91

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

92

R

Khí tượng thủy văn
Trung tâm Mạng lưới khí tượng thủy văn và môi trường
Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia
Lưu vực sông
Đồng bằng sông Cửu Long
Thạc sĩ
Tiến sĩ
Nghiên cứu sinh
Khoa học và Công nghệ
Đại học Thủy lợi
Mực nước
Mực nước lớn nhất
Mực nước nhỏ nhất
Mực nước trung bình
Biên độ mực nước
Biên độ mực nước lớn nhất, nhỏ nhất tháng
Biên độ mực nước lớn nhất, nhỏ nhất năm
Đường quá trình mực nước thay đổi theo thời gian
Số lần quan trắc trong ngày
Lưu lượng dòng chảy
Tốc độ dòng chảy
Lưu lượng chất lơ lửng


vii

Số hình
Bảng 1.1

Tỷ lệ lượng nước các tháng mùa lũ (%)
Tỷ lệ lượng nước các tháng mùa cạn (%)
Danh sách trạm khí tượng và đo mưa trên lưu vực sông Mã – Chu
Lưới trạm thuỷ văn trên lưu vực sông Mã –Chu
Thông số chính của bậc thang thuỷ điện sông Mã
Kết quả hiệu chỉnh và kiểm định mô hình đối với dòng chảy ngày
Kết quả hiệu chỉnh và kiểm định mô hình đối với dòng chảy lũ
Kết quả hiệu chỉnh và kiểm định mực nước thực đo và tính toán
mùa lũ tại các trạm thủy văn
Đặc trưng mực nước lũ tại một số trạm thuỷ văn trên hệ thống Mã
- Chu

Thời gian và tốc độ truyền lũ trung bình thời kỳ trên hệ thống
sông Mã – Chu
Đặc trưng mực nước lũ tại một số trạm thuỷ văn trên hệ thống
sông Mã – Chu sau khi có hồ và hoàn nguyên
Thời gian và tốc độ truyền lũ trên hệ thống sông Mã – Chu
Lưu lượng trung bình, lớn nhất, nhỏ nhất đặc trưng tháng, năm
thực đo và hoàn nguyên trạm Cửa Đat trên sông Chu
Mực nước trung bình đặc trưng tháng, năm thực đo và hoàn
nguyên các trạm trên hệ thống sông Mã - Chu
Mực nước lớn nhất đặc trưng tháng, năm thực đo và hoàn nguyên
của các trạm trên hệ thống sông Mã - Chu
Mực nước nhỏ nhất đặc trưng theo tháng, năm thực đo và hoàn
nguyên của các trạm trên hệ thống sông Mã - Chu
Đặc trưng mực nước lũ tại một số trạm thuỷ văn trên hệ thống
sông Mã – Chu sau khi có hồ và hoàn nguyên

Thời gian và tốc độ truyền lũ trên hệ thống sông Mã – Chu
sau khi có sự điều tiết của 3 hồ

66
68
72
76
77
79
80
81
82
82
83


8

Bảng 3.18
Bảng 3.19
Bảng 3.20
Bảng 3.21
Bảng 3.22
Bảng 3.23
Bảng 3.24
Bảng 3.25
Bảng 3.26
Bảng 3.27
Bảng 3.28
Bảng 3.29

Số hình
Hình 1.1

Thống kê số lần quan trắc lưu lượng trong năm thời kỳ sau khi hồ
hoạt động
Thống kê biên độ mực nước năm tại trạm Cửa Đạt trước khi có
hoạt động của hồ Cửa Đạt
Thống kê biên độ mực nước năm tại trạm Cửa Đạt sau khi có hoạt
động của hồ Cửa Đạt
Đánh giá tổng lượng trước và sau khi giảm
chế độ quan trắc lưu lượng
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
Tên hình
Vị trí địa lý lưu vực sông Mã - Chu
Mạng lưới sông và trạm khí tượng thuỷ văn lưu vực sông Mã- Chu
Hiện trạng hệ thống hồ chứa hệ thống sông Mã - Chu
Sơ đồ thực hiện nội dung của đề tài luận văn
Đường quá trình lưu lượng giữa tính toán và thực đo trạm Xã Là
Quá trình lưu lượng giữa tính toán và thực đo trạm Cẩm Thủy
Quá trình lưu lượng giữa tính toán và thực đo trạm Cửa Đạt
Quá trình lưu lượng giữa tính toán và thực đo mùa lũ trạm Cẩm
Thủy
Quá trình lưu lượng giữa tính toán và thực đo trạm Cửa Đạt mùa lũ
Sơ đồ tổng quát các mô đun của mô hình HEC – RESSIM
Sơ đồ thủy lực lưu vực sông Mã - Chu mô phỏng trong MIKE11
Quá trình mực nước thực đo và tính toán một số trạm trên LVS Mã
- Chu (Giai đoạn hiệu chỉnh mô hình ứng với trường hợp lũ cao)
Quá trình mực nước thực đo và tính toán một số trạm trên LVS Mã
- Chu (Giai đoạn kiểm định mô hình ứng với trường hợp lũ cao
Quá trình mực nước thực đo và tính toán một số trạm trên LVS Mã
- Chu (Giai đoạn hiệu chỉnh mô hình ứng với trường hợp lũ trung

83


Hình 2.12
Hình 3.1
Hình 3.2
Hình 3.3
Hình 3.4
Hình 3.5
Hình 3.6
Hình 3.7
Hình 3.8
Hình 3.9
Hình 3.10
Hình 3.11
Hình 3.12
Hình 3.13
Hình 3.14
Hình 3.15
Hình 3.16
Hình 3.17
Hình 3.18
Hình 3.19
Hình 3.20

bình)
Quá trình mực nước thực đo và tính toán một số trạm trên LVS Mã
- Chu (Giai đoạn kiểm định mô hình ứng với trường hợp lũ trung
bình)
Diễn biến Qtb, Htb mùa lũ trạm Cửa Đạt trước
và sau khi có hồ Cửa Đạt
Diễn biến Htb mùa lũ các thời kỳ tại các trạm trên sông Chu trước

Quan hệ Q= F(H) thời kỳ trước và sau khi có hoạt động của hồ Cửa
Đạt tại một số năm
Biểu đồ đường quá trình Q~t và thời điểm đo Q năm 2005 (trước
khi ảnh hưởng hồ chứa)
Biểu đồ quá trình Q~t và thời điểm đo Q năm 2012 (sau khi ảnh
hưởng hồ chứa)

45
48
49
50
51
56
57
59
59
60
64
66
68
70
78
79
79
86
87
88
89



kéo theo sự thay đổi quan hệ thuỷ văn giữa mực nước H và lưu lượng (Q) ở


2

lòng sông hạ du. Khi lòng dẫn bị xói thì với cùng 1 cấp lưu lượng Q thì mực
nước H đã bị giảm, sự giảm mực nước (H) đã ảnh hưởng trực tiếp tới các hoạt
động kinh tế khai thác và quản lý lòng sông.
1.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Lưu vực sông Mã – Chu nằm trên địa phận Lào và Việt Nam, là hệ
2

thống sông lớn nằm ở vùng Bắc Trung Bộ, với tổng diện tích 28.400 km .
Sông Mã là hợp lưu của nhiều con sông như: Sông Chu, Sông m, Sông
Bưởi, sông Cầu Chày.... Thượng nguồn lưu lưu vực sông Mã – Chu có nhiều
nhà máy thủy điện và công trình thủy lợi. Hiện nay, trên lưu vực có 3 hồ chứa
3

3

lớn: Trung Sơn (W= 348,5 triệu m ), Cửa Đạt (W= 1364 triệu m ), Hủa Na
3

(W= 533 triệu m ), có nhiệm vụ cắt giảm lũ bảo vệ hạ du trong mùa lũ, chống
hạn trong mùa kiệt, phát điện và cấp nước sinh hoạt, công, nông nghiệp.
Hạ lưu sông Mã – Chu là trung tâm kinh tế – xã hội của tỉnh Thanh
Hóa, đây là khu vực tập trung phát triển nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và
là trung tâm văn hóa của Tỉnh. Mặt khác, trong những năm gần đây khu vực
này đang phải đối mặt với nhiều tác động của thiên tai như: suy giảm nước,
xâm nhập mặn sâu về mùa kiệt, ngập úng về mùa lũ ảnh hưởng đến sinh hoạt

sinh hoạt. Do vậy, đề tài luận án sẽ phân tích, đánh giá các ảnh hưởng nói trên
qua việc sử dụng nước, lợi ích của việc sử dụng nước của từng ngành để điều
phối hợp lý chế độ xả nước từ hệ thống hồ chứa.
3) Tiếp cận kế thừa: Các công trình nghiên cứu đã và đang được thực
hiện bao gồm bộ số liệu về hệ thống hồ chứa (thủy điện, thủy lợi) trong khu
vực nghiên cứu, các số liệu địa hình, mặt cắt, về các công trình lấy nước,
phương pháp luận, phương pháp tính,...
Đề tài phối hợp với các cơ quan để được khai thác số liệu, một số
phương pháp tính nhằm nâng cao kiến thức và đạt hiệu quả trong thực tiễn.
3.2. Phương pháp nghiên cứu:
- Kế thừa, áp dụng có chọn lọc sản phẩm khoa học và công nghệ hiện có
trên thế giới và trong nước.
- Phương pháp điều tra phân tích tổng hợp nguyên nhân hình thành
- Phương pháp phân tích thống kê
- Phương pháp mô hình toán thuỷ văn, cân bằng nước, thống kê và ứng
dụng các công nghệ hiện đại viễn thám, GIS


4

- Phương pháp chuyên gia
- Khai thác các phần mềm phù hợp với những nội dung nghiên cứu.
4. Nội dung nghiên cứu:
Nội dung 1. Khảo sát thực địa các hồ chứa; Thu thập, bổ sung, biên tập, xử lý
số liệu khí tượng thủy văn, hiện trạng mạng lưới trạm thủy văn, hiện trạng hồ
chứa, quy trình vận hành hệ thống hồ chứa và quy trình quy phạm đang được
thực hiện đo đạc trên lưu vực.
Nội dung 2: Tổng quan các phương pháp nghiên cứu
Nội dung 3: Sử dụng bộ mô hình HEC-RESIM và MIKE11 để hoàn nguyên
số liệu dòng chảy và mô phỏng ảnh hưởng của hồ chứa thủy điện, đập dâng

Khi đưa hệ thống hồ vào hoạt động đã làm thay đổi một cách sâu sắc
chế độ thủy văn, thủy lực ở phần hạ lưu hồ. Diễn biến tài nguyên nước ở hạ
du cũng bị thay đổi một cách cơ bản. Vấn đề được đặt ra sau khi có hệ thống
hồ chứa là: 1) Dòng chảy trong quá trình sử dụng phải được phân bổ, chia sẻ
một cách hợp lý giữa các khu vực thượng lưu và hạ lưu, giữa các nhu cầu sử
dụng khác nhau; 2) Tác động hoạt động của hồ chứa tới đặc điểm dòng chảy
và xói lở hạ du; 3) Trong trường hợp có nhiều hồ chứa trên cùng một lưu vực
sông cần xác định thứ tự ưu tiên, thời gian tích nước, phân phối lượng dòng
chảy cho từng hồ hợp lý nhằm mục đích sử dụng nguồn nước hợp lý nhất
nhằm đồng thời thỏa mãn nhiệm vụ của m i hồ chứa và cấp nước duy trì dòng
chảy tối thiểu cho hạ du.
Đã có nhiều nghiên cứu liên quan đến tác động của các hồ chứa đến
chế độ thủy văn - thủy lực hạ lưu của lưu vực sông, một số công trình nghiên
cứu tiêu biểu có thể tóm tắt như sau:
Ở Mỹ, đập Glen Canyon trên sông Colorado, có sự biến đổi lưu lượng
khá lớn khi hồ chứa đi vào hoạt động, lưu lượng trung bình tháng IX trong
3

3

sông giảm từ 2.000m /s xuống 700m /s. Sự thay đổi chế độ dòng chảy ở hạ
lưu các sông về lưu lượng, mực nước, bùn cát và nhiệt độ nước đã tác động
mạnh mẽ đến các vấn đề như yêu cầu duy trì dòng chảy tối thiểu và duy trì
sinh thái vùng hạ lưu….
Ở Úc, một nghiên cứu điển hình về tác động của các công trình đến chế
độ thủy văn lưu vực sông Murray Darling. Việc xây dựng các công trình trên


6




7

William L. Graf (2005) đã nghiên cứu 137 hồ chứa rất lớn (dung tích
3

hồ hơn 1,2 km ) và khảo sát, phân tích dữ liệu của 72 con sông trên khắp lãnh
thổ Hoa Kỳ, kết quả nghiên cứu cho thấy: trung bình các hồ chứa nước đã làm
giảm nhỏ đỉnh lũ đến 67% (nhiều nhất đến 90%), giảm lưu lượng trung bình
lớn nhất hàng năm 60%, và trung bình ngày lớn nhất 64%. So với những con
sông không bị điều tiết (không có hồ chứa) thì những con sông bị điều tiết bị
thay đổi mạnh mẽ về kích thước lòng dẫn: mặt cắt thủy lực dòng chảy kiệt
tăng lên 32%, mặt cắt thủy lực dòng chảy lũ giảm đi 50%; khả năng hoạt
động của các vùng đồng bằng lũ ven sông giảm 79%, và vùng đồng bằng lũ
không còn chức năng hoạt động tăng 3,6 lần.
Có thể nói nghiên cứu tác động của các hồ chứa thượng lưu đến chế độ
dòng chảy đã đạt được nhiều kết quả. Hầu hết các nghiên cứu trong thời gian
gần đây đã sử dụng công cụ mô hình toán thủy văn, thủy lực để đánh giá sự
thay đổi chế độ dòng chảy dưới tác động vận hành của các công trình. Cách
tiếp cận phân tích xu thế biến đổi các đặc trưng dòng chảy thời kỳ trước và
sau khi có công trình hoạt động phù hợp. Mặt khác, kết hợp sử dụng mô hình
toán để nghiên cứu sự thay đổi các yếu tố thủy văn - thủy lực hạ lưu do tác
động của các công trình thủy lợi, thủy điện đã và đang là hướng phù hợp và
hiệu quả.
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước
Ở nước ta, đã có khá nhiều công trình nghiên cứu đánh giá tác động của
hồ chứa tới chế độ thủy văn, thủy lực khu vực hạ lưu:
Ngô Đình Tuấn và nnk (1999) nghiên cứu dự báo tác động của hồ Pa
Vinh (hồ Sơn La) và các hồ khác có thể được xây dựng đối với chế độ thủy

20102011 với mục tiêu đề xuất quy trình vận hành hồ chứa/ liên hồ chứa trên lưu
vực Vu Gia – Thu Bồn đảm bảo việc ngăn lũ, chậm lũ, an toàn hồ chứa và sử
dụng tổng hợp nguồn nước trong mùa lũ.
Nguyễn Lập Dân và nnk (2013) nghiên cứu đánh giá tác động của phát
triển thủy điện đến tài nguyên nước khu vực Tây Nguyên, cho thấy việc phát
triển thủy điện mang lại các tác động tích cực như phát điện, bổ sung nguồn
nước ngầm, chuyển nước cho các vùng khô hạn, song có nhiều tác động tiêu
cực như làm thay đổi chế độ thủy văn, làm tăng tổn thất nước, tạo ra các khúc
sông chết ở hạ lưu đập. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đánh giá định lượng tác
động của các hồ chứa thủy điện đến chế độ thủy động lực hạ lưu.


9

Trên lưu vực sông Mã – Chu đã có một số nghiên cứu như:
- Đề tài “Nghiên cứu đánh giá tác động của dòng chảy kiệt đến tình hình
hạn hán và xâm nhập mặn vùng hạ du sông Mã, Cả”, 2011-2014 do PGS.TS.
Nguyễn Quang Trung làm chủ nhiệm. Đề tài đã nghiên cứu một số tác động
dòng chảy kiệt đến vấn đề hạn hán và xâm nhập mặn khu vực hạ du sông Mã,
sông Chu. Đề xuất một số giải pháp giảm thiểu ảnh hưởng của dòng chảy kiệt
phục vụ sản xuất nông nghiệp, thủy sản vùng hạ du sông Cả và sông Mã.
- Dự án [6] “Xây dựng mô hình xâm nhập mặn vùng hạ lưu sông Mã,
sông Hoạt, sông Yên, tỉnh Thanh Hóa” do PGS.TS. Lã Thanh Hà chủ nhiệm.
Dự án đã xây dựng được bộ mô hình cảnh báo mặn cho hạ lưu sông Mã, sông
Hoạt và sông Yên.
- Đề tài [6] KC08-32/11-15 (2012) : Nghiên cứu đánh giá tác động của

hồ chứa thượng nguồn đến biến động lòng dẫn hạ du, cửa sông ven biển hệ
thống sông Mã và đề xuất giải pháp hạn chế tác động bất lợi nhằm phát triển
bền vững, do Nguyễn Mạnh Hùng thực hiện chỉ đề cập đến tác động của hồ

của của hoạt động các công trình thủy lợi thường tập trung đánh giá thay đổi
nguồn nước trên lưu vực, chưa đi sâu đánh giá chi tiết và định lượng tác động
của các công trình thủy lợi - thủy điện yếu tố thủy văn - thủy lực ở hạ lưu các
hệ thống sông.
Các nghiên cứu đã thực hiện thường đánh giá tác động của từng công
trình, tác động tổng hợp của các công trình thượng lưu, hạ lưu đến chế độ
thủy văn - thủy lực hạ lưu hệ thống sông Mã – Chu chủ yếu xét đến ảnh
hưởng của các hồ vào tài nguyên nước mùa cạn, tác động đến xâm nhập mặn
vùng cửa sông ven biển chưa xét đến các đặc trưng dòng chảy vào mùa lũ.
Đặc biệt, chưa có phân tích đánh giá tới chế độ đo đạc của các trạm vùng ảnh
hưởng của hoạt động hồ chứa.
Với những hạn chế của những nghiên cứu trước đây và nhận thức đánh
giá tác động của hệ thống công trình thủy lợi – thủy điện đến một số đặc trưng
dòng chảy hạ lưu sông Mã - Chu là vấn đề phức tạp, do vậy định hướng
nghiên cứu của đề tài là:
- Xem xét đánh giá trên quan điểm phân tích hệ thống của lưu vực
sông Mã - Chu, tập trung vào các công trình chính có tác động đáng kể đến
chế độ dòng chảy hạ lưu.


11

- Đánh giá định lượng được tác động của các công trình đến một số
đặc trưng thủy văn – thủy lực hạ du, như dòng chảy năm, đặc trưng lũ, kiệt,
quan hệ tương quan giữa dòng chảy đo đạc tại trạm và hoạt động phát điện
của nhà máy, đánh giá phân tích thay đổi chế độ đòng chảy tại một số trạm
chịu ảnh hưởng của hồ.
1.2. TỔNG QUAN LƯU VỰC SÔNG MÃ - CHU

1.2.1. Đặc điểm địa lý tự nhiên lưu vực sông Mã - Chu

Địa hình sông Mã rất đa dạng do lưu vực trải rộng từ vùng núi Tây Bắc
qua Lào vùng núi cao của đỉnh Trường Sơn tới bờ vịnh Bắc Bộ. Thế dốc
chung của lưu vực từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Địa hình sông Mã có thể
được chia thành các dạng như sau:
• Địa hình vùng núi cao:
Dạng địa hình này nằm chủ yếu ở phía thượng nguồn sông trong vùng
Tây Bắc Lào. Đây là miền uốn nếp phía Tây của Bắc Việt Nam, nơi có hoạt
động tân kiến tạo nâng lên mạnh mẽ tạo nên các dạng địa hình núi và cao
nguyên có độ chia cắt mạnh theo chiều thẳng đứng.