Tran Thi Diem Truc
GIÁO ÁN LỊCH SỬ 10
BÀI 20:
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC
TRONG CÁC THẾ KỈ X-XV
I. Mục tiêu bài học.
Sau khi hoc xong bài yêu cầu học sinh nắm vững:
1. Kiến thức:
- Trong những thế kỉ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nỗ lực
xây dựng cho mình một nền văn hóa dân tộc tiên tiến.
- Ở các thế kỉ X-XV, công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn, nhất quán.
Đây cũng là giai đoạn hình thành văn hóa Đại Việt (còn gọi là văn hóa Thăng Long)
- Nền văn hóa Thăng Long phản ánh đậm đà tư tưởng yêu nước, tự hào và độc lập dân
tộc.
2. Về tư tưởng tình cảm:
- Bồi dưỡng niềm tự hào về nền văn hóa đa dạng của dân tộc.
- Bồi dưỡng ý thức bảo vệ các di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
- Giáo dục ý thức phát huy năng lực sáng tạo trong văn hóa.
3. Về kĩ năng.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, tư duy, phát hiện những nét đẹp trong văn hóa.
II. Thiết bị dạy học.
- Một số tranh ảnh nghệ thuật, kiến trúc, điêu khắc thế kỉ X-XV:
+ Bia tiến sĩ trong Văn Miếu ( Hà Nội)
+ Chùa Một Cột (Hà Nội)
+ Tháp Phổ Minh (Nam Định)
- Một số bài thơ nổi tiếng:
+ Nam Quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt)
+ Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi)
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.

GV cho HS gạch ý trong SGK
GV giải thích nội dung của giáo dục Nho
học.
Gv đặt câu hỏi: Sự phát triển của văn học
thời kì này biểu hiện như thế nào?
HS theo doic SGK trả lời.
GV nêu 2 câu thơ của Trần Nguyên Đán
(SGK) để cho HS thấy được sự phát triển
của văn học.
I/ Tư tưởng, tôn giáo:
- Thế kỉ X-XIV, đạo Phật phổ biến, giữ
vị trí đặc biệt.
- Từ cuối thế kỉ XIV, Nho giáo chiếm
địa vị độc tôn, trở thành ý thức hệ của
giai cấp thống trị.
II/ Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa
học-kĩ thuật:
1. Giáo dục:
- Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho lập
Văn Miếu.
- Năm 1075, khoa thi Nho học đầu tiên
được tổ chức ở kinh thành.
- Từ thời Lê sơ, quy chế thi cử được ban
hành rõ ràng: cứ 3 năm có một kì thi
Hội, chọn Tiến sĩ.
- Năm 1484, nhà nước cho dựng bia ghi
tên Tiến sĩ.
• Ý nghĩa:
- Giáo dục được quan tâm
- Khuyến khích học tập

Đặt câu hỏi: Em hãy liệt kê các thành tựu
khoa học thế kỉ X-XV?
Em có nhận xét gì?
• Đặc điểm:
- Thể hiện niềm tự hào dân tộc.
- Ca ngợi quê hương đát nước.

3. Nghệ thuật:
• Kiến trúc:
- Thế kỉ X-XIV, kiến trúc chùa phát
triển: chùa Một Cột, chùa Dâu, tháp
Báo Thiên, tháp Phổ Minh…
- Bên cạnh đó xuất hiện những công
trình ảnh hưởng của Nho giáo: thành
nhà Hồ.
 Sự giao thoa về tư tưởng
• Điêu khắc:
- Việc đúc chuông, tô tượng phổ biến.
- Nhiều tác phẩm độc đáo như hình rồng
mình trơn cuộn trong lá đề, hình bông
cúc nhiều cánh…
- Các loại hình nghệ thuật sân khấu, ca
nhạc đều phát triển như chèo, tuồng.
Đặc biệt: Xuất hiện múa rối nước.
• Nhận xét: Văn hóa nghệ thuật phát
triển phong phú đa dạng, đậm tính
dân tộc và dân gian.
4. Khoa học – kĩ thuật:
- Sử học: Đại Việt sử kí, Lam Sơn thực
lục, Đại Việt sử kí toàn thư.