PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN CƯMGAR
TRƯỜNG TH LÝ THƯỜNG KIỆT
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập trong phân môn
Luyện từ và câu nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 2A
trường Tiểu học Lý Thường Kiệt
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân
Trường TH Lý Thường Kiệt
Năm học: 2016-2017
EaMnang, ngày 10 tháng 3 năm 2017
MỤC LỤC
NỘI DUNG
A.PHẦN MỞ ĐẦU
TRANG
2
I.Lý do chọn đề tài
2
II. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
3
PHẦN B : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Tài liệu tham khảo
21
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I.Lý do chọn đề tài
1
Trong các môn học ở tiểu học, môn Tiếng Việt là môn có vi trí hết sức quan
trọng. Nó cung cấp vốn ngôn ngữ, xây dựng nền tảng kiến thức. Nó còn là công cụ
giúp cho học sinh học các môn khác. Đặc biệt phân môn Luyện từ và câu là phân
môn rèn học sinh kỹ năng nghe, đọc, nói, viết trong đó kỹ năng nói là yêu cầu cơ
bản khá trọng tâm ở phân môn Luyện từ và câu.
Qua mỗi tiết Luyện từ và câu, các em được mở rộng một lượng vốn từ nho
nhỏ, tích lũy cho mình một vốn từ phong phú và đa dạng…Nhưng điều quan trọng
hơn là các em biết cách dùng từ ngữ, câu văn để diễn đạt một ý, liên kết các ý trong
một đoạn, một bài. Đấy chính là yêu cầu rèn kĩ năng nói cho học sinh.
Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi thấy dạy học sinh nói được một câu hay,
giàu cảm xúc là một kĩ năng khócủa phân môn Luyện từ và câu. Bởi vậy, hiệu quả
giờ dạy Luyện từ và câu còn hạn chế. Một phần người dạy còn chưa tìm ra quy trình
và phương pháp dạy thích hợp. Hơn nữa đây là phân môn hoàn toàn khó đối với học
sinh lớp1, 2.. Với đối tượng này vốn từ ít, kỹ năng diễn đạt còn hạn chế, các em đọc
còn chưa lưu loát vì vậy ít nhiều hạn chế đến khả năng đặt câu đúng, câu hay, diễn
đạt bằng lời nói, lời kể và cách diễn xuất của mình qua từng đoạn chuyện, câu
chuyện dẫn đến các em thiếu tính mạnh dạn, tính tự tin trong học tập. Chính vì thế,
trong giờ học các em học nhanh chán, không hứng thú học tập, đã không hứng thú
học tập các em hay nói chuyện riêng
Trong dạy học môn Tiếng Việt nói chung, phân môn Luyện từ và câu nói riêng
quyết các nhiệm vụ sau:
+ Tìm hiểu thực trạng học môn Tiếng Việt của học sinh lớp 2A nói riêng.
+ Đề xuất các giải pháp giúp giáo viên áp dụng một số phương pháp tổ chức
một số trò chơi vào dạy môn phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 2A.
3.Đối tượng nghiên cứu:
- Một số biện pháp tổ chức một số trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu
cho học sinh lớp 2A.
4. Giới hạn của đề tài
- Đề tài hướng dẫn học sinh tham gia chơi một số trò chơi để học môn Luyện
từ và câu nhằm phát huy tính tích cực và hứng thú học tập của học sinh.
3
* Nghiên cứu kĩ nội dung sách giáo khoa, các loại sách tham khảo Tiếng Việt
lớp 2 để giáo viên nắm chắc trọng tâm chương trình môn học
* Điều tra tình hình thực tiễn những vấn đề có liên quan đến đề tài:
+Trao đổi với đồng nghiệp để đánh giá khả năng học tập môn Tiếng Việt của
học sinh để từ đó rút ra phương pháp và hình thức tổ chức dạy học có hiệu quả.
+Dự giờ giáo viên cùng khối để nắm phương pháp giảng dạy hướng dẫn học
sinh để rút ra bài học kinh nghiệm quý báu.
+Đề xuất một số giải pháp về tổ chức một số trò chơi trong phân môn Luyện
từ và câu cho học sinh giúp các em học mà chơi, chơi mà học trong phân môn Luyện
từ và câu. Từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cùng với kết quả nghiên cứu của đề tài.
5. Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp quan sát
+ Phương pháp thống kê
+ Phương pháp trò chuyện
+ Phương pháp đọc sách và tài liệu
+ Phương pháp thực nghiệm
+ Phương pháp phân tích, tổng hợp
kiến thức một cách dễ dàng hơn, hào hứng hơn, giúp cho việc rèn luyện kĩ năng đạt
hiệu quả hơn. Việc tổ chức cho học sinh tham gia chơi các trò chơi vào trong các tiết
học Luyện từ và câu đáp ứng đúng cùng lúc hai nhu cầu của con người: nhu cầu vui
5
chơi và nhu cầu học tập. Đó chính là hình thức chơi mà học đang được cả xã hội
quan tâm.
Trong dạy học phân môn Luyện từ và câu ở Tiểu học, các thầy cô giáo thường
tổ chức một số trò chơi học tập nhằm tạo điều kiện cho học sinh tích cực tham gia
vào các hoạt động thực hành rèn luyện các kĩ năng nghe, nói, viết, đồng thời tiếp thu
kiến thức một cách tự giác và hứng thú. Thông qua trò chơi học tập học sinh còn
được phát triển cả về trí tuệ, thể lực, nhân cách giúp cho việc học phân môn Luyện từ
và câu thêm nhẹ nhàng và hiệu quả.
Vậy trò chơi nào có thể đưa vào dạy trong mônLuyện từ và câu? Trò chơi được
sử dụng vào lúc nào là hợp lý? Tổ chức chơi trong giờ học như thế nào cho có hiệu
quả? Đó chính là những vấn đề tôi muốn đưa ra trong đề tài này để nghiên cứu.
II.Thực trạng vấn đề cần nghiên cứu
1. Thực trạng
a.Thuận lợi
-Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt được nằm giữa trung tâm của xã EaM'nang,
dân cư đông đúc, chủ yếu là người Kinh. Trường được sự quan tâm của các cấp ủy
đảng và chính quyền đia phương. Được sự quan tâm của sở, phòng giáo dục huyện
nhà đã cung cấp đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bi, đồ dùng dạy học.
-Ban giám hiệu luôn quan tâm tới việc chỉ đạo đổi mới phương pháp và hình
thức tổ chức dạy học, chỉ đạo thực hiện công tác nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện cho thế hệ trẻ. Dạy học đã và đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bi kiến
thức sang trang bi những năng lực cần thiết cho học sinh.
-Giáo viên tích cực tìm tòi đổi mới phương pháp, dạy học luôn luôn lấy học
sinh làm trung tâm.
Các tiết học dạy chỉ có truyền thụ kiến thức và lĩnh hội kiến thức từ sách giáo
khoa và qua sự giảng giải gợi mở của giáo viên tôi thấy các em không hứng thú học
tập. Các em tập trung vào giờ học chưa cao thái độ chóng chán, uể oải và mệt mỏi
của các em trông thấy rõ rệt.chỉ được một lúc là các em lơ là làm việc riêng trong
lớp.
Từ những khó khăn trên, tôi thấy các em chưa thật tự giác trong học tập. Điều
đó phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chung, do đó qua thời gian học hai tuần đầu
7
tiên tôi đã dành nhiều thời gian để kip thời nắm bắt cụ thể việc tiếp thu bài, khả năng
và mức độ học môn Luyện từ và câu của các em và kết quả ban đầu tôi khảo sát được
sau khi dạy môn Luyện từ và câu tôi đã thu thập được thực trạng học tập của học sinh
lớp 2A thể hiện qua bảng thống kê số liệu sau :
Kết quả điều tra giai đoạn 1 như sau:
THỜI GIAN
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ, NHẬN XÉT
KẾT QUẢ
Số lượng
10 em
Học sinh chú ý tiếp thu bài
Học sinh thường xuyên phát biểu xây dựng bài 7 em
13 em
Học sinh không làm việc riêng trong giờ học
THÁNG 9/2016
10 em
Học sinh hiểu nội dung bài học
Học sinh biết vận dụng kiến thức để giải quyết 10 em
học sinh động và hấp dẫn học sinh ? Trò chơi nên sử dụng vào lúc nào là hợp lý? Tổ
chức trò chơi trong giờ học như thế nào cho hiệu quả? Ngoài ra, giáo viên ngại vận
dụng tổ chức trò chơi vì thời gian của mỗi tiết học là có hạn. cơ sở vật chất của lớp
như phòng học chưa đủ rộng rãi. Để chuẩn bi cho trò chơi cần rất nhiều đạo cụ và
thiết bi dạy học…
Từ thực trạng và kết quả điều tra trên, chúng ta thấy rằng nếu giáo viên dạy
học không nhiệt tình, dạy học không lấy học sinh làm trung tâm, không phát huy tính
tích cực, tính mạnh dạn của học sinh thì kết quả thu được không theo ý muốn. Vì vậy
tôi đã đề ra một số giải pháp và biện pháp khắc phục để nâng cao chất lượng học tập
môn Luyện rừ và câu, tạo ra sự hứng thú học tập cho học sinh..
Từ những thực trạng đã nêu ở trên, trong quá trình giảng dạy, tôi thấy để các
em có hứng thú trong học phân môn Luyện từ và câu nâng cao được hiệu quả học
tập, cần phải chú ý tới các biện pháp sau:
III.Nội dung và hình thức của giải pháp
1. Mục tiêu của giải pháp
Đưa trò chơi học tập vào học trong phân môn Luyện từ và câu nhằm tạo điều
kiện cho học sinh tích cực tham gia vào hoạt động thực hành rèn luyện các kĩ năng
viết và nói, đồng thời tiếp thu kiến thức một cách tự giác và hứng thú. Thông qua trò
chơi học tập học sinh còn được phát triển cả về trí tuệ, thể lực, nhân cách, giúp cho
việc học phân môn Luyện từ và câu thêm nhẹ nhàng và hiệu quả.
2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
2.1 Lựa chọn trò chơi phù hợp vào từng bài học để tiết học sinh động hấp dẫn
học sinh.
Thật ra thì bất kì trò chơi nào cũng có tác dụng nhất đinh trong việc bồi dưỡng
kiến thức, rèn luyện kĩ năng cho học sinh.nhưng một tiết học bao giờ cũng có những
yêu cầu cần đạt được về kiến thức cơ bản và kĩ năng thực hành. Vậy nên khi tổ chức
một trò chơi nào đó nhất thiết phải là một bộ phận nội dung của bài học phải là một
9
+ Các nhóm lần lượt cử từng người nối tiếp lên thức hiện một thao tác trên
bảng. ví dụ chơi tìm từ chứa tiếng mang vần iê và yê. Từng học sinh lên bảng ghi
một từ vào chỗ dành cho nhóm mình. Sau đó mau chóng về chỗ để bạn lên ghi tiếp.
hết thời gian quy đinh, nhóm nào ghi được nhiều từ đúng là thắng. ví dụ chơi Sắp xếp
thẻ chữ theo đúng thứ tự bảng chữ cái. Luật chơi chỉ cho phép mỗi người hoán vi hai
thẻ chữ môt lần lên bảng thực hiện thao tác. Nhóm nào có số lần thực hiện việc hoán
vi hai thẻ chữ ít nhất là thắng cuộc. ta có thể gọi tắt hình thức này là tiếp sức.
+ Cá nhân thực hiện trên phiếu rời có ghi sẵn đề bài, hoặc thực hiện trên giấy
rời theo đề bài được ghi trên bảng phụ. Sau đó, dán tờ giấy hoặc phiếu ghi kết quả
lên bảng lớp để các bạn và cô giáo nhận xét chốt lời giải đúng..hình thức này thường
phải giới hạn số bài dán trên bảng lớp không thể quá được con số 8 nghĩa là đòi hỏi
người chơi không chỉ giải đúng mà còn cần giải nhanh. Có thể gọi hình thức này là
tăng tốc.
+ Cá nhân thực hiện trên bảng hoặc trên giấy rời, nhóm chọn ra một phiếu dán
lên bảng, còn các phiếu khác nạp cho cô. Cô giáo kiểm tra phiếu để biết cả nhóm đã
hoàn thành công việc. Còn cô giáo thì nhận xét phiếu dán trên bảng về độ chính xác
và nhanh nhẹn. như vậy ở hình thức này, các nhóm sẽ được tính theo 3 mặt: giải đồng
đội tính trên số phiếu hoàn thành công việc, giải chính xác của bài giải tinh theo bài
đại diện của từng nhóm, giải nhanh nhẹn tính theo thứ tự dán bài trên bảng lớp. cụ
thể gọi hình thức này là cùng đồng đội.
Để tăng thêm hứng thú cho trò chơi, chúng ta có thể tăng thêm các trở ngại khi
thực hiện các thao tác giải bài tập. Phổ biến và dễ thực hiện là nên có các trở ngại
trên đường di chuyển của các em từ chỗ ngồi lên đến bảng lớp. Không để từng em
lên bảng nữa mà cứ từng cặp 2 em một dắt díu nhau lên bảng. hai em này phải tuân
theo một trong các luật sau:
Hai em chỉ được đi bằng 3 chân. Ta buộc hai chân của các em lại để chỉ còn 3
chân. Hoặc một em phải buộc một chân treo lên vai rồi vin vào vai em kia mà đi.
Hai em dắt tay nhau đi nhưng không được dùng lời nói điều khiển nhau. Chỉ
được dùng tay để thay lời nói.
a.Mục tiêu
-Mở rộng vốn từ, phát huy óc liên tưởng, so sánh
12
-Rèn tác phong nhanh nhẹn, luyện trí thông minh và cách ứng xử nhanh
b. Chuẩn bi: bảng phụ hoặc giấy nháp
c. Cách tiến hành
Trò chơi có từ 2 đến 4 nhóm, mỗi nhóm có từ 2 đến 4 học sinh tham gia.
- Sau khi giải nghĩa từ ngữ được dùng để gọi tên chủ đề ( ví dụ: đồ dùng học tập là
những dụng cụ của cá nhân dùng để học tập hoặc vật nuôi là những con vật nuôi trong
nhà...), giáo viên nêu yêu cầu:
+ Hãy kể ra những từ gọi tên đồ dùng học tập ( hoặc những từ nói về tình cảm gia
đình..)
+ Từng nhóm ghi lại những từ đó vào bảng phụ hoặc ghi vào giấy nháp để đọc lên. Thời
gian viết khoảng 2-3 phút.
Trò chơi tìm nhanh từ đồng nghĩa
Trò chơi này giúp học sinh nhận biết nhanh các từ ngữ đồng nghĩa, làm giàu vốn từ ngữ
của học sinh. Trò chơi này được dùng khi dạy về chủ đề học tập tuần 2 sách Tiếng Việt
2 môn Luyện từ và câu tập 1.
a. Chuẩn bi
- Từ 2 đến 4 bộ quân bài có nội dung như nhau, nhưng khác màu để khỏi lẫn( xanh, đỏ,
vàng...), tương tự quân bài trong cỗ tam cúc. Mỗi bộ có 10 hoặc 12 quân bài đã ghi sẵn
các từ.
- 1 bộ quân bài dành cho người cầm cái ( trọng tài) khác màu với mỗi bộ quân bài của
người chơi. Trên mỗi quân bài này có ghi từng từ đồng nghĩa với từ được ghi trên quân
bài của người chơi
- Mỗi quân bài đều được ghi ở cả hai đầu để người chơi dễ nhìn khi cầm bài trên tay
b.. Cách tiến hành
Để thực hiện trò chơi cần thực hiện qua 4 bước sau:
Cả trường, cả lớp ai ai cũng chào? ( là gi?)
Khi dạy mở rộng vốn từ về Sông biển tuần 25 có thể chơi trò chơi đố vui tìm từ như
sau :
Yêu cầu học sinh trả lời nhanh loài vật sống dưới nước:
Chữ C cộng với chữ A
Tôi thêm dấu sắc cho ra chữ gì? Cá
Hay:
Chữ cà nếu bỏ dấu huyền
Thay vào dấu sắc đọc liền lớp nghe
Thông qua trò chơi học tập, học sinh được phát triển cả về trí tuệ, thể lực, nhân cách
giúp học sinh phát triển về ngôn ngữ, mở rộng được nhiều vốn từ, rèn cho học sinh
15
tính nhanh nhẹn, luyện trí thông minh và cách ứng xử nhanh, làm giảm tính chất căng
thẳng của giờ học. Tạo hứng thú học tập cho học sinh
Nói tóm lại: Để có được những giờ học đạt hiệu quả thì cần các tiêu chí sau:
- Mỗi người giáo viên cần phải lựa chọn các hình thức dạy học phù hợp với
đặc điểm tình hình cụ thể của lớp mình.
- Khi lựa chọn phương pháp trò chơi vào dạy học phân môn Luyện từ và câu
giáo viên cần phải lựa chọn trò chơi nào phù hợp với nội dung bài dạy và đưa trò
chơi vào đúng thời điểm nhất đinh trong giờ học để làm cho học sinh hứng thú học
tập vừa hướng cho học sinh tiếp tục tập trung vào các nội dung khác của bài học
một cách có hiệu quả.
- Cách tổ chức như thế nào cho khoa học và hiệu quả không nên lạm dụng quá
phương pháp trò chơi vào dạy học dẫn đến cả một tiết học, học sinh luôn trong tâm
trạng thái quá. Mặt khác giáo viên tổ chức trò chơi phải khéo léo nếu không học
sinh sẽ cổ vũ mạnh mẽ quá mức cần thiết. Tất cả những điều đó sẽ ảnh hưởng trực
tiếp đến mạch kiến thức trong bài và gây ồn ào cho các lớp học xung quanhbên
cạnh.
KẾT QUẢ
Số
%
lượng
Học sinh chú ý tiếp thu bài
25 em
96,15
Học sinh thường xuyên phát biểu xây dựng bài 20 em
76,9
THÁNG
Học sinh không làm việc riêng trong giờ học
25 em
96,15
3 / 2017
Học sinh hiểu nội dung bài học
25 em
96,15
Học sinh biết vận dụng kiến thức để giải quyết 25 em
96,15
các bài tập theo yêu cầu
Nhìn vào bảng kết quả trên, cho thấy cách tổ chức cho học sinh các trò chơi
vào trong các tiết dạy phân môn Luyện từ và câu tôi thấy chất lượng học tập của học
sinh tăng lên rõ rệt qua từng tuần. Các em yêu thích học môn Luyện từ và câu hơn.
Các em rất hứng thú học môn Tiếng Việt, trong giờ học các em chăm chú nghe giảng,
tự tin trong học tập, hăng hái phát biểu xây dựng bài. Các em chủ động phát huy hết
năng lực, tự hoàn thành công việc theo yêu cầu bài tập một cách dễ dàng
Mặt khác, qua quá trình dạy thực nghiệm trên lớp, tôi thấy giờ học diễn ra sôi nổi.
Học sinh tiếp thu bài một cách chủ động. Song điều đáng nói hơn cả là hiện tượng
Phần C: KẾT LUẬN
I .Kết luận
Đứng trước vai trò, vi trí, tầm quan trọng của việc dạy kĩ năng nghe, đọc, nói,
viết cho HS Tiểu học nói chung và đối với học sinh lớp hai nói riêng, tôi thấy việc
hướng dẫn cho các em nắm được phương pháp học các phân môn trong môn Tiếng
Việt là hết sức cần thiết . Học không chỉ là học những tri thức về ngôn ngữ mà quan
trọng hơn là bồi dưỡng và phát triển năng lực nghe, đọc, nói, viết của mỗi người.
Qua thời gian nghiên cứu đề tài, tôi nhận thấy phương pháp tổ chức trò chơi
học tập trong phân môn Luyện từ và câu mang lại những kết quả tốt đẹp. giáo viên sử
dụng linh hoạt các phương pháp và kĩ thuật dạy học nên đã phát huy được tính tích
cực chủ động, tinh thần hợp tác, chia sẻ để cùng nhau tìm tòi, khám phá kiến thức
trong học sinh. Học sinh luôn tự lập, tự chiếm lĩnh tiếp thu kiến thức tốt hơn, khắc
sâu được kiến thức mở rộng được vốn từ, và biết đặt câu tốt hơn. Các em không cảm
thấy tiết học khô khan, nhàm chán trong giờ học Luyện từ và câu nữa. Rèn cho các
em có sự chú ý cao trong giờ học. Chât lượng học tập ngày càng cao.
Trên đây là kinh nghiệm của tôi, nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong
phân môn Luyện từ và câu ở tiểu học. Song tôi rất mong muốn các bạn đồng nghiệp
tìm tòi, sáng tạo đúc kết ra những sáng kiến kinh nghiệm quý báu để góp phần nâng
cao chất lượng giờ dạy.
II. Đề xuất và kiến nghị
a. Đề nghị Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục:
Trang bi thêm tranh ảnh, mẫu vật băng hình có nội dung theo các bài học để
giờ dạy đạt kết quả cao hơn.
b. Đề xuất với ban giám hiệu:
Nhà trường nên trang bi thêm các đồ dùng cho tất cả các khối lớp, mua thêm
một số đồ dùng cần thiết để phục vụ cho việc làm đồ chơi hóa trang hay các vật
dụng rẻ tiền để làm trò chơi phục vụ cho việc tổ chức trò chơi cho các em.
c. Đối với giáo viên:
3.
4.
Phương pháp dạy học tiếng việt tập 1 – Nhà xuất bản giáo dục năm 1997
Sách giáo viên lớp 2 tập 1, 2 - Nhà xuất bản giáo dục .
Sách giáo khoa lớp 2 Tập 1, 2 – Nhà xuất bản giáo dục .
Trò chơi học tập Tiếng Việt 2- Trần Mạnh Hưởng chủ biên và do Nhà xuất bản
giáo dục phát hành.
21
Nhận xét đánh giá của ban giám hiệu
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
22
Copyright: Tài liệu đại học ©