Tuần 1
Tiết 1-2 TÔI ĐI HỌC
Thanh Tònh
I/MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp học sinh :
-Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường lần đầu
tiên trong đời.
-Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vò trữ tình man mác của Thanh Tònh.
II/CHUẨN BỊ:
-Tư liệu về nhà văn
-Một số bài thơ về tuổi đến trường
-Giáo án
III/LÊN LỚP:
1)n đònh:
2)Bài mới:
PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG
.Hoạt động 1:Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
.Hs đọc phần chú thích về tác giả, tác phẩm sgk
.Hãy nêu những nét cần ghi nhớ về tác giả, tác phẩm?
(Gv bổ sung thêm)
.Hoạt động 2:Đọc, tìm hiểu chú thích
.GV hướng dẫn cách đọc, hs đọc, gv nhận xét.
.Về mặt thể loại, có thể xếp văn bản này vào kiểu văn
bản nào?
.Kỉ niệm ngày đầu đến trường của “tôi” được kể theo
trình tự không gian, thời gian nào? Tương ứng với trình
tự ấy là các đoạn nào của văn bản?
.Hoạt động 3:Tìm hiểu văn bản
.Đọc từ đầu đến “tưng bừng rộn rã”? .Theo em những
hình ảnh nào khơi nguồn cho mạch cảm xúc của tác
giả?

đầu đến trường:
*Trên đường cùng mẹ đến trường:
-Xúc động, vui sướng và bỡ ngỡ
-Muốn thử sức mình
-Thèm được tự nhiên, nhí nhảnh
->Ngây thơ, đáng yêu
*Khi đến trường:
khí ngày khai trường, tinh thần hiếu học,tình cảm đối với
mái trường)
.Hãy chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng rất hiệu quả
trong đoạn văn bản này và phân tích một hình ảnh tiêu
biểu mà em cho là có ý nghóa nhất? (Đình làng nơi thờ
cúng tế lễ, nơi cất dấu những điều bí ẩn->diễn tả cảm
xúc trang nghiêm của tác giả đối với mái trường, đề cao
tri thức)
.Tác giả đã nhớ lại những gì khi ông đốc xuất hiện?
.Em nghó gì về tiếng khóc của các cậu học trò nhỏ khi
sắp hàng để vào lớp trong đoạn văn? (vì lo sợ, sung
sướng->báo hiệu sự trưởng thành,không vòi vónh) (thảo
luận)
.Hãy nhớ lại cảm xúc của em trong ngày đầu tiên đi
học?
.Theo dõi phần cuối của văn bản.
.Những cảm giác mà nhân vật “tôi” cảm nhận được khi
ngồi trong lớp học là gì? Thử lí giải những cảm giác đó?
( “lạ” vì lần đầu tiên được vào lớp học, “không lạ” vì
những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết với mình mãi mãi)
.Cảm nhận của em về tình cảm của nhân vật “tôi” đối
với lớp học của mình? (trong sáng, tha thiết)
.Hai chi tiết cuối của văn bản “Một con chim…cánh

đầu tiên.
b.Tô đậm cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của
“tôi” ở buổi đến trường đầu tiên.
c.Tô đậm sự tận tình và âu iếm của
người lớn đối với con trẻ.
d.Tô đậm niềm vui sướng hân hoan của
“tôi” và các bạn vào ngày khai trường
đầu tiên.
3.Củng cố –dặn dò: -Đọc diễn cảm một đoạn mà em cho là hay nhất.
-Về nhà học thuộc lòng đoạn văn đó.
-Làm bài tập 1,2 sgk
-Chuẩn bò bài “Cấp độ khái quát nghóa của từ ngữ”.
Tiết 3: CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ.
I/MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp học sinh:
-Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ.
-Thông qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
II/CHUẨN BỊ: Giáo án, bảng phụ.
III/LÊN LỚP:
1)Kiểm tra bài cũ:
2)Bài mới:
PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG
.Hoạt động 1:Ôn lại kiến thức về từ đồng nghóa, từ
trái nghóa.
.Em hãy nhắc lại một số ví dụ về từ đồng nghóa, từ
trái nghóa?
.Hoạt động 2:Tìm hiểu khái niệm.
.Quan sát sơ đồ sgk và cho biết nghóa của từ “động
vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của các từ “thú,
chim, cá”? vì sao?

->Một từ ngữ có nghóa rộng đối với từ ngữ
này nhưng lại có thể có nghóa hẹp đối với
một từ ngữ khác.
*Ghi nhớ (sgk)
II/Luyện tập:
BT1:
BT2:
a.Chất đốt
Y phục:
Quần
Dài
Đùi
Áo
Dài
Sơ mi
Chui đầu
.Viết một đoạn văn trong đó có sử dụng từ có nghóa
rộng và nghóa hẹp?
b.Nghệ thuật
c.Thức ăn
d.Nhìn
e.Đánh
BT3:
a.Xe đạp, xe máy
b.Sắt, đồng
c.Lan, huệ, hồng..
d.Cô, dì…
e.Xách, gánh, vác
3)Củng cố-dặn dò:
-Học kó bài, tìm trong bài “Tiếng gà trưa” một đoạn thơ có sử dụng các từ có nghóa hẹp.

lên kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu
tiên?
.Hãy nêu các phần trong văn bản theo cách hiểu
của em?Các phần đó được trình bày theo trình tự
nào ?Có thể thay đổi được không?
.Các từ ngữ nào trong văn bản được lặp đi lặp lại
nhiều lần? (những kỉ niệm mơn man…lần đầu
tiên..,đi học, hai quyển vở mới…)
.Các câu văn làm nổi bật tâm trạng, suy nghó của
nhân vật “tôi”
.Những chi tiết nhằm tô đậm cảm giác “trong
sáng ấy”của tác giả?
I/Chủ đề của văn bản:
*Ví dụ: Văn bản Tôi đi học(Thanh Tònh)
-Hồi tưởng của tác giả về ngày đầu tiên đi học
-Phát biểu ý kiến và bộc lộ cảm xúc của mình về
một kỉ niệm sâu sắc từ thủa thiếu thời
-> Cảm xúc của “tôi” về một kỉ niệm.
=>Đây cũng chính là chủ đề của văn bản
*Ghi nhớ (sgk)
2/Tính thống nhất về chủ đề của văn bản:
*Ví dụ: Văn bản Tôi đi học
-Nhan đề: đi học
-Trình tự các phần của văn bản: thời gian kết hợp
với không gian.
-Từ ngữ :+Đại từ “tôi”
+Các từ ngữ biểu thò ý nghóa đi học
được lặp đi lặp lại nhiều lần
-Câu:+Những cảm giác trong sáng ấy…
+Ý nghó ấy thoáng qua…

của vb
.Đọc phần ghi nhớ sgk?
.Gv lưu ý hs về các loại vb (đơn giản và phức
tạp);Tìm hiểu chủ đề trong vb nthuật (qua hệ
thống hình tượng), vb nghò luận (mở bàivà được
giải quyết ở phần thân bài)
.Hoạt động 3: Luyện tập
.Hướng dẫn hs làm bài tập 1,2 sgk
=>Bình diện nội dung:
-Đối tượng mà văn bản phản ánh (đề tài),
-Mục đích hay chủ đònh của chủ thể văn bản (chủ
đề)
=>Bình diện cấu trúc –hình thức:
-Nhan đề của văn bản
-Tính mạch lạc của văn bản
*Ghi nhớ (sgk)
IIILuyện tập:
+Bài tập 1:
a.-Nhan đề
-Các đọan :Giới thiệu, tả, tác dụng tình cảm
-Không nên thay đổi
b.-Giới thiệu và nêu tình cảm
+Bài tập 2: Bỏ câu b,d
3)Củng cố –dặn dò:
-Học kó bài
-Làm bt 3/t14
-Xác đònh chủ đề và chỉ rõ biểu hiện tính thống nhất của chủ đề trong các vb sau:Tinh thần yêu
nước của nhân dân ta, Sông núi nước Nam, Qua Đèo Ngang,
-Cho chủ đề :Tình cảm gắn bó của tuổi thơ đối với biển quê em.
Hãy viết một vb biểu cảm ngắn theo chủ đề trên.Cần thể hiện rõ tính thống nhất của chủ đề trong

đáng thương của mình)
.Chuyện được kể gồm những sự việc chính nào? Mỗi sự việc
liên quan đến phần nào của văn bản?
.Theo dõi phần mở đầu của văn bản, em thấy cảnh ngộ của
bé Hồng có gì đặc biệt?Cảnh ngộ ấy tạo nên thân phận bé
Hồng như thế nào?
.Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và nhân vật bé Hồng.
.Hãy chỉ ra những chi tiết, lời nói của người cô?
.Điều gì khiến bé Hồng “cúi đầu không đáp” khi được hỏi
“muốn vào với mẹ không”? Em hiểu “cười hỏi” có ý nghóa
như thế nào? Có khác với “lo lắng hỏi, nghiêm nghò hỏi, âu
iếm hỏi” không?
I/Vài nét về tác giả- Tác phẩm:
*Tác giả:
-Ngòi bút thấm đậm tình cảm yêu thương những
người cùng khổ.
-Ôâng trân trọng vẻ đẹp của họ
-Trữ tình, mượt mà
*Tác phẩm:
-Hồi kí (Tiểu thuyết tự thuật)
-Cuộc đời của tác giả được kể chân thành, trung
thực.
II/Đọc –tìm hiểu chú thích:
III/Tìm hiểu đoạn trích:
+Bố cục:2 phần
-Phần 1 :Từ đầu đến “hỏi đến chứ” :Cuộc đối
thoại giữa người cô và chú bé Hồng; ý nghó, cảm
xúc của chú về người mẹ bất hạnh.
-Phần 2:Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm
giác vui sướng cực điểm của chú bé Hồng.

.Theo em, biểu hiện nào thấm thía nhất tình mẫu tử của bé
Hồng?
.Cảm nghó của em về nhân vật bé Hồng từ những biểu hiện
của tình mẫu tử?
.Phương thức biểu đạt ở phần trích này là gì? Tác dụng?
.Thủ pháp nghệ thuật của đoạn văn này là gì?
.Cảm nhận của về những nét nghệ thuật đặc sắc và nội dung
cơ bản của đoạn trích?
.Đọc phần ghi nhớ sgk?
-Giống:.Kể, tả theo trình tự thời gian, trong hồi tưởng, nhớ
lại kí ức tuổi thơ.Kể, tả biểu hiện cảm xúc
-Khác :.Tôi đi học:Chuyện liền mạch trong một khoảng thời
gian ngắn, không ngắt quãng:Buổi sáng đầu tiên đến trường.
.Trong lòng mẹ:Chuyện không thật liên kết
+Bé Hồng:
-Cô độc, bò hắt hủi
-Tâm hồn vẫn trong sáng, tràn ngập tình thương
yêu đối với mẹ
-Căm hờn cái xấu xa, độc ác.
->Nghệ thuật tương phản
*Khi được gặp mẹ:
+Hình ảnh mẹ:
-Hiện lên cụ thể, sinh động, gần gũi
- Yêu con, đẹp đẽ
+Bé Hồng:
.Tiếng gọi “Mợ ơi!”
.Hành động:Tôi thở…trán..ríu.. Tôi ngồi…da thòt
.Xúc cảm:Phải bé lại…êm dòu vô cùng.(đón nhận
tình mẹ, quên hết khổ đau, hạnh phúc)
->Nội tâm sâu sắc,yêu mẹ mãnh liệt, khao khát