ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ THANH

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA SINH VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VÀ XÂY DỰNG
THÔNG QUA DẠY HỌC HÓA ĐẠI CƢƠNG

Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Hóa
Mã số: 60.14.01.11

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ THANH

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA SINH VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VÀ XÂY DỰNG
THÔNG QUA DẠY HỌC HÓA ĐẠI CƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM HÓA HỌC
Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Hóa học
Mã số: 60.14.01.11

Cán bộ hƣớng dẫn: PGS.TS. Phạm Văn Hoan

Hà Nội - 2015

1.4.3. Dạy học hợp đồng.................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Kĩ thuật sơ đồ tƣ duy (Mind Map)......................... Error! Bookmark not defined.
1.5. Thực trạng dạy học Hóa Đại cƣơng ở trƣờng Cao đẳng Công nghiệp và
Xây dựng.........................................................................................................24
1.5.1. Khảo sát thực trạng áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực
1.5.2. Đặc điểm quá trình học tập của sinh viên Trƣờng Cao đẳng Công
nghiệp và Xây dựng.........................................................................................26

ii


CHƢƠNG 2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG
TẠO CHO SINH VIÊN Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VÀ

XÂY DỰNG THÔNG QUA DẠY HỌC HÓA ĐẠI CƢƠNGError! Bookmark not def

2.1. Chƣơng trình Hóa đại cƣơng ở Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựngError! Bookmark not de
2.2. Định hƣớng và nguyên tắc đề xuất các biện pháp phát triển năng lực sáng

tạo cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựngError! Bookmark not def
2.2.1. Định hƣớng phát triển năng lực sáng tạo .............. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ......................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Lựa chọn nội dung và phƣơng pháp dạy học....... Error! Bookmark not defined.

2.2.4. Quy trình thiết kế giáo án bài dạy theo hƣớng phát triển năng lực sáng tạoError! Book
2.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển năng lực sáng tạo cho sinh viên cao
đẳng kĩ thuật thông qua dạy học Hoá đại cƣơngError! Bookmark not defined.
2.3.1. Biện pháp 1: Sử dụng phƣơng pháp dạy học theo dự ánError! Bookmark not defined.
2.3.2. Biện pháp 2: Sử dụng phƣơng pháp dạy học theo hợp đồngError! Bookmark not defined.
2.3.3. Biện pháp 3: Sử dụng kỹ thuật sơ đồ tƣ duy ........ Error! Bookmark not defined.

quyết những tình huống cụ thể. Bởi lẽ, ngƣời ta không chỉ tƣ duy để có những
khái niệm về thế giới, mà còn phải biết sáng tạo nhằm thay đổi thế giới, làm
cho thế giới ngày càng tốt đẹp hơn. Việc áp dụng các phƣơng pháp dạy học
tích cực trong dạy học môn Hóa học có vai trò quan trọng để phát triển năng
lực sáng tạo của sinh viên.
Tuy nhiên, thực trạng dạy học theo hƣớng phát triển năng lực sáng tạo
cho sinh viên trong môn Hóa học còn có nhiều hạn chế. Đối với sinh viên nói
chung, sinh viên trƣờng cao đẳng kĩ thuật nói riêng, phải đƣợc phát triển năng
lực sáng tạo khi còn là sinh viên thì sau khi ra trƣờng mới có thể đảm nhận
đƣơc những công việc phức tạp phát sinh trong thực tiễn. Vì vậy cần phải đổi
mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Đại học, Cao đẳng nói chung, ở trƣờng cao
đẳng kĩ thuật nói riêng theo hƣớng phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên.
Hóa học là một trong những môn học thuộc nhóm môn Khoa học tự
nhiên có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục ĐH và CĐ
trong đó có phát triển năng lực của SV, giúp SV có khả năng làm việc sáng
tạo và giải quyết những vấn đề thuộc chuyên ngành đƣợc đào tạo. Chƣơng
trình Hoá đại cƣơng ở trƣờng CĐ kĩ thuật có nhiều nội dung có thể áp dụng

86


các PPDH tích cực để phát triển năng lực sáng tạo cho sinh viên một cách có
hiệu quả.
Thực tế cho thấy việc áp dụng PPDH tích cực trong DH ở trƣờng CĐ
nói chung, dạy môn Hoá đại cƣơng ở trƣờng nói riêng còn hạn chế. Thông
thƣờng, các GV chỉ sử dụng PP thuyết trình là chủ yếu, SV nghe, ghi... nên
chƣa phát huy đƣợc tính tích cực, chủ động của SV. Một số ít GV đã áp dụng
PPDH tích cực nhƣng chƣa hƣớng tới phát triển năng lực sáng tạo cho SV.
Do đó đề tài “ Phát triển năng lực sáng tạo của sinh viên trường Cao
đẳng Công nghiệp và Xây dựng thông qua dạy học Hóa đại cương” mang

- Giải pháp nào góp phầ n nâng cao năng lƣ̣c sáng tạo của SV thông qua
quá trình DH môn Hóa đại cƣơng ở trƣờng CĐ Công nghiệp và Xây dựng.
6. Giả thuyết khoa học
Chƣơng trình Hoá đại cƣơng ở trƣờng CĐ kĩ thuật có nhiều nội dung
có thể áp dụng các PPDH tích cực để phát triển năng lực sáng tạo cho sinh
viên một cách có hiệu quả. Nếu vận dụng có hiệu quả, soạn chi tiết các kế
hoạch áp dụng một số PPDH tích cực chủ yếu kết hợp với việc sử dụng hiệu
quả các TBDH trong quá trình DH môn Hóa đại cƣơng ở trƣờng CĐ kĩ thuật
không chuyên hóa thì sẽ phát triển đƣợc năng lực sáng tạo của SV CĐ kĩ
thuật.
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Phát triển năng lực sáng tạo cho SV CĐ kĩ thuật thông qua quá trình
DH môn Hóa đại cƣơng ở trƣờng CĐ Công nghiệp và Xây dựng.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Về mặt lý luận, đề tài đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ một số vấn đề lí
luận làm cơ sở phát triển năng lực sáng tạo: các khái niệm năng lực, sáng
tạo, tƣ duy sáng tạo, năng lực sáng tạo của SV, một số biểu hiện của năng
lực sáng tạo và cách kiểm tra đánh giá năng lực của SV, một số PPDH tích
cực góp phần phát triển năng lực sáng tạo cho SV nhƣ: PPDH theo HĐ, PPDH
theo DA, kĩ thuật SĐTD, sử dụng thiết bị DH theo hƣớng DH tích cực.
Về mặt thực tiễn, đề tài đã xây dựng đƣợc hệ thống biện pháp phát
triển năng lực sáng tạo cho sinh viên CĐ ngành kĩ thuật. Ngoài ra, nội dung

88


đề tài đã chú trọng đến những biểu hiện năng lực sáng tạo và công cụ đánh
giá năng lực sáng tạo. Từ đó, đề xuất một số biện pháp phát triển năng lực
sáng tạo của SV ngành kỹ thuật thông qua dạy môn Hóa đại cƣơng.
Trong quá trình thực hiện đề tài, đã lựa chọn nội dung và thiết kế các

tạo của sinh viên cao đẳng kĩ thuật
Chƣơng 2: Phát triển năng lực sáng tạo cho sinh viên ở trƣờng Cao đẳng
Công nghiệp và Xây dựng thông qua DH Hóa đại cƣơng
Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm

90


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo – Dự án Việt – Bỉ (2010), Dạy và học tích cực:
Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học, NXB Đại học Sƣ phạm, Hà Nội.
2. Dự án Việt Bỉ (2007), Tài liệu tập huấn dạy và học tích cực cho giảng viên
sư phạm, GV trƣờng thực hành tiểu học, THCS, phổ thông dân tộc nội trú 14
tỉnh miền núi phía Bắc, Hà Nội.
3. Nguyễn Cƣơng (2007), Phương pháp dạy học hóa học ở trường phổ
thông và đại học, một số vấn đề cơ bản, NXB Giáo dục, Hà Nội.
4. Prof.Dr. Bernd Meier và Dr. Nguyễn Văn Cƣờng (2012), University of
Potsdam, Một số phương diện của Lý luận dạy học hiện đại.
5. Nguyễn Đình Chi (1992), Cơ sở lí thuyết Hóa học – Tập I, NXB Giáo
Dục - Hà Nội.
6. Vũ Cao Đàm (2007), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Giáo
dục, Hà Nội.
7. Nguyễn Thị Hồng Gấm ( 2010), Phát triển năng lực sáng tạo cho sinh
viên thông qua dạy học phân hóa vô cơ và lí luận - phương pháp dạy học Hóa
học ở trường Cao đẳng Sư phạm, Luận án Tiến sỹ Giáo dục.
8. Nguyễn Hạnh ( 1992), Cơ sở lý thuyết Hóa học – Tập I, II, NXB GD Hà Nội.
9. Kiều Phƣơng Hảo (2010), Nghiên cứu và áp dụng PPDH theo hợp
đồng và dạy học theo góc góp phần rèn luyện kỹ năng dạy học cho sinh
viên Hóa học trường ĐHSP, Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học, Trƣờng
ĐHSP Hà Nội.

20. Đặng Thị Oanh (2007), Giáo trình phương pháp giảng dạy, NXB Đại
học Sƣ phạm Hà Nội.
21. Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP của Chính phủ ngày 02 tháng 11 năm
2005, Về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn
2006-2020, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2006.
22. Cao Thị Thặng (2010), Vận dụng quan điểm tích hợp trong việc phát
triển chương trình giáo dục Việt Nam giai đoạn sau 2015. Đề tài NCKH cấp

92


Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.
23. Tony Buzan (2013), Lập bản đồ tƣ duy, NXB Hồng Đức.
24. Trần Trọng Thủy - Nguyễn Quang Uẩn - Lê Ngọc Lan, Tâm lý học, NXB
Giáo dục 1998.
25. PGS, TS, Phạm Viết Vƣợng, Biến chủ trương đổi mới PPDH thành hiện
tượng sinh động trong nhà trường, T/s Giáo dục số 25 (tháng 3/2002).

93