B GIÁOăD C - ÀOăT O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---oOo---

KHOÁăLU N T T NGHI P

TÀI:
PHỂNăTệCHăCÁCăNHỂNăT TÁCă NG
NăGIÁăC PHI U C AăCÁCăCỌNGăTYă
NGÀNHăXỂYăD NGăNIểMăY TăTRểNăTH
TR
NG CH NGăKHOÁNăVI T NAM

SINHăVIểNăTH C HI N : BỐIăBệCHăNG C
MÃăSINHăVIểNă

: A20679

CHUYểNăNGÀNHă

: TÀIăCHệNHă

HÀăN I - 2016


TR



: TƠiăChínhă

HÀăN I - 2016

Thang Long University Libraty


L IC M

N

Trong su t quá trình th c hi n nghiên c u và hoàn thành Khoá lu n t t nghi p
này, em đư nh n đ c s giúp đ và đ ng viên t nhi u phía.
L i đ u tiên, em xin bày t lòng bi t năđ n gi ng viên h ng d n c a em – Cô
Nguy n Th Tuy t đư luôn t n tình giúpăđ ,ăh ng d n em trong th i gian th c hi n
Khoá lu n và t o m i đi u ki n đ hoàn thành t t bài Khoá lu n t t nghi p này.
Ti p đ n em xin g i l i c m n sâu s c nh t đ n các Th y, Cô giáo đang gi ng
d y t i tr ng i h c Th ng Long. B n n m h c t p t i tr ng, em không ch đ c
truy n d y nh ng ki n th c n n t ng v Kinh t , Tài chính, mà còn đ

c truy n ni m

đam mê và nhi t huy t c ng hi n, t đó em m i có th hoàn thành đ
c u Khoá lu n này.

c đ tài nghiên

Xin c m n nh ng ng


trung th c và ch a t ng đ c ai công b trong b t k công trình nghiên c u nào khác.
Các d li u thông tin s d ng trong bài Khoá lu n đ c tác gi thu th p t các ngu n
đ c trình bày ph n tài li u tham kh o. Ngoài ra, trong bài Khoá lu n còn s d ng
m t s nh n xét, đánh giá c a m t s tác gi khác, tác gi đ u có ghi ngu n sau m i
trích d n.
M t l n n a, em xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng em. Em
xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinhăviên th c hi n

BùiăBíchăNg c

Thang Long University Libraty


M CL C
CH

NGă1. M

U..................................................................................................1

1.1. Tínhăc p thi t c aăđ tƠi .........................................................................................1
1.2. Cơuăh iănghiênăc u .................................................................................................2
1.3. M cătiêuănghiênăc u ...............................................................................................2
iăt

1.4.

ngăvƠăph măviănghiênăc u .........................................................................3



ng ch ng khoán ...................................................5

ng ch ng khoán ......................................................................6

2.1.3. Nguyên t c ho t đ ng c a th tr
2.1.4. Các ch th tham gia th tr
2.1.5. Hàng hoá trên th tr

ng ch ng khoán ..............................................7

ng ch ng khoán ......................................................8

ng ch ng khoán .................................................................9

2.1.5.1. M t s lo i ch ngăkhoánătrênăth tr
2.1.5.2.

PHI UăVÀăCÁCăNHỂNă

ng ch ngăkhoán ....................................10

cătr ngăc aăcácăch ngăkhoán ........................................................................11

2.2. T ng quan c phi uăth

ng .................................................................................12

2.2.1. Khái ni m c phi u th



NGăPHÁPăNGHIểNăC U .......................................................31

3.1. Quyătrìnhănghiênăc u. ..........................................................................................31
3.2. Ph

ngăphápăthuăth p s li uăvƠăx lỦăs li u ...................................................33

3.2.1. Ph

ng pháp thu th p s li u ..............................................................................33

3.2.2. Ph

ng pháp x lý s li u ...................................................................................34

3.2.2.1. Ki măđ nhăđaăc ng tuy n ..................................................................................34
3.2.2.2. Ki măđ nh t t

ngăquan ..................................................................................34

3.2.2.3. Phânătíchăth ngăkêămôăt ..................................................................................34
3.2.2.4. Phânătíchăh s t

ngăquan ...............................................................................35

3.2.2.5. Phânătíchăh i quy tuy nătính .............................................................................35
3.3. Cácăbi nănghiênăc uăvƠăđoăl

ngăcácăbi nănghiênăc u .....................................36

4.3.1. Kh n ng sinh l i .................................................................................................47
4.3.1.1. T su t sinh l iătrênăt ngătàiăs n (ROA) ...........................................................48
4.3.1.2. T su t sinh l iătrênăv n ch s h u (ROE) .....................................................51
4.3.1.3. T su t sinh l iătrênădoanhăthuă(ROS) .............................................................53

Thang Long University Libraty


4.3.2. Kh n ng thanh toán ng n h n ...........................................................................55
4.3.3. Quy mô công ty (SIZE) ........................................................................................58
4.3.4. C c u s h u v n (STATE OWNER) .................................................................60
4.3.5. C t c (DIVIDEND) ............................................................................................61
4.3.6. T ng tr

ng doanh thu (GROWTH) ....................................................................63

4.3.7. T ng tr

ng GDP ................................................................................................66

4.3.8. L m phát ..............................................................................................................68
CH

NGă5. N I DUNG K T QU NGHIểNăC U .............................................71

5.1. Th ngăkêămôăt m uănghiênăc u .........................................................................71
5.2. K t qu ki m tra d li u ......................................................................................75
5.2.1. Ki m đ nh đa c ng tuy n .....................................................................................75
5.2.2. Ki m đ nh t t
5.3. Phơnătíchăh s t

i v i Nhà n

c, Chính ph ..............................................................................90

PH L C
TÀIăLI U THAM KH O


DANH M C B NG BI U,ă

TH ,ăS ă

B ng 2.1. M t s nghiênăc u v kh n ngăsinhăl i. ......................................................18
B ng 2.2. M t s nghiênăc u v kh n ngăthanhătoán. .................................................19
B ng 2.3. M t s nghiênăc u v quyămôăcôngăty. .........................................................20
B ng 2.4. M t s nghiênăc u v t l s h u v nănhàăn

c .........................................22

B ng 2.5. M t s nghiênăc u v chínhăsáchăc t c .......................................................23
B ng 2.6. M t s nghiênăc u v t ngătr

ng th ph n. .................................................24

B ng 2.7. B ng t ng h păcácăbi năvàăgi thi t m iăt

ng quan v iăgiáăc phi u ...........29

B ng 4.1. Th ngăkêăgiáătrungăbìnhăn mă2010ă– 2014 c aăngànhăXâyăd ng. ................42
B ngă4.2.ăNhómăgiáăc phi uăngànhăXâyăd ng t 2010 – 2014 ...................................42

B ng 5.6. K t qu ki măđ nh s phùăh p c aămôăhìnhăv i bi n ph thu c LN.PRICE ....80
B ng 5.7. K t qu phânătíchăh i quy v i bi n ph thu călàăLN.Price ...........................81
B ng 5.8. K t qu cácănhânăt tácăđ ngăđ năgiáăc phi uăthôngăquaăphânătíchăh i quy......85

Thang Long University Libraty


B ng 5.9. K t qu phânătíchăh iăquyămôăhìnhăđi u ch nh v i bi n ph thu c Price .....86
Bi uăđ 4.1. T tr ngăcácănhómăgiáăc phi uătheoăn mă2010ă- 2014 ...........................43
Bi uăđ 4.2. T tr ngăcácănhómătheoăch tiêuăROAăgiaiăđo n 2010 - 2014 ..................49
Bi uăđ 4.3. T tr ngăcácănhómătheoăch tiêuăROEăgiaiăđo n 2010 - 2014 ..................51
Bi uăđ 4.4. T tr ngăcácănhómătheoăch tiêuăROSăgiaiăđo n 2010 - 2014 ..................54
Bi uăđ 4.5.ăGiáăc phi uătrungăbìnhăvàăt s CRătrungăbìnhăquaăcácăn măc aăcácăcôngă
tyăngànhăXâyăd ng ........................................................................................................57
Bi uăđ 4.6. T tr ngăcácănhómătheoăquyămôăcôngătyăn mă2010ă- 2014 ......................58
Bi uăđ 4.7. T tr ngăcácănhómătheoăt l chi tr c t căn mă2010ă- 2014 ..................62
Bi uăđ 4.8. T tr ngăcácănhómătheoăm căt ngătr

ngădoanhăthuăn mă2010ă- 2014 .......64

Bi uă đ 4.9.ă Giáă c phi uă trungă bìnhă cácă côngă tyă ngànhă Xâyă d ngă vàă t că đ t ngă
tr ng GDP Vi tăNamăgiaiăđo n 2010 - 2014...............................................................68
Bi uăđ 4.10.ăGiáăc phi uătrungăbìnhăcácăcôngătyăngànhăXâyăd ngăvàăt l l măphátă
Vi tăNamăgiaiăđo n 2010 - 2014 ...................................................................................69
Hìnhă4.1.ăM căđ ph c h iăngànhăXâyăd ngătrênăth gi i............................................47
Hìnhă4.2.ăăS ăđ bi u di n t căđ t ngătr

ngăGDPăhàngăn măc a Vi t Nam .............66




Giao d ch ch ngăkhoán

GDP

T ng s n ph m qu c n i

HNX

Sàn giao d ch ch ng khoán Hà N i

HOSE

Sàn giao d ch ch ng khoán TP H Chí Minh

HVTC

H c vi n Tài Chính

IPO

Phát hành CP l năđ u ra công chúng

PPP

Public Private Partnership - H p tác công t

PPI

Ch s giá s n xu t


căđánhăgiáăcóănhi u ti măn ngăphátătri n.

Do s ph c h i nhanh sau th i k kh ng ho ng,ăchâuăÁăđưătr thànhăchâuăl căcóăgiáătr
xâyă d ng cao nh t th gi i – chi m 44% t ngă giáă tr toànă c uă n mă 2013.ă Trongă đóă
Trung Qu că(1,78ănghìnăt USD), Nh t B n (742 t USD)ăvàă nă
(427 t USD)ălàă
3 qu căgiaăcóăgiáătr xâyăd ng cao nh t trong khu v c.ăXétăv t căđ t ngătr ng, Vi t
Namă cătínhăcóăt căđ t ngătr ngăđ t 6,8%, cao th 3 trong khu v căđ ng sau Trung
Qu că(7,3%)ăvàă nă
(7%). V dàiăh n t iăn mă2025,ăt ch c Oxford Economics d
đoánăcácăn c m i n iăvàăđangăphátătri n s chi măh nă60%ăt ngăgiáătr xâyăd ngătrênă
th gi i.
Trong th i k đ i m iăcôngăngh vàăh i nh p kinh t qu c t ,ămôiătr

ng ho t

đ ng kinh doanh c aăcácădoanhănghi pătrongăn căcóănhi uăthayăđ i to l n,ăđ c bi tălàă
cácădoanhănghi păngànhăXâyăd ng.ăVíăd nh ăVi t Nam đưăvà đangăđàmăphán,ăkýăk t
6 Hi păđ nhăth ngăm i t do (FTAs),ăđi uă nàyăs đ y m nh ngu n v năđ uăt ătr c
ti pă n că ngoàiă (FDI)ă vàă thúcă đ y s phátă tri n c aă ngànhă xâyă d ngă côngă nghi p;
khungăphápălýăchoăhìnhăth c đ uăt ăh pătácăcôngăt ă(PPP) ngàyăcàngăđ c c i thi n
h n,ăt oăđi u ki năthuăhútăv năđ u t ăcáănhânăvàoăcácăl nhăv căđ uăt ăcông, phátătri n
h t ngăgiaoăthôngăv n t iăvàăcácăd ánăh t ngăđi n;ăhayălàăs điălênăc aăphânăkhúcă
xâyăd ngădânăd ng nh chínhăsáchăkíchăc u, s aăđ i Lu tăNhàă 2014,ălàmăchoătìnhă
hìnhăth tr ng B tăđ ng s n m d n;…ăNh ng s thayăđ i to l n v môiătr ng kinh
doanhăcóăth đ ng th i t oăraă cácăc ăh iă vàă tháchăth căchoăcácă doanhănghi păngànhă
Xâyăd ng. Vàătháchăth c l n nh tăchínhălàăs c nh tranh gay g t c a n n kinh t th
tr ngă trongă đàă m c a h i nh p, v iă cácă đ i th m nhă h nă v v n, v côngă ngh ,
khônăngoanăh nătrongăvi c s d ng v n,ăcáchăth c qu nălýăđ t i thi u chi phíăvàăgiáă

nh ăth nào? Doanh nghi păcóăth làmăgìăđ làmăgi măcácătácăđ ngătiêuăc căđ năgiáă
c a c phi u?‖. âyălàănh ng câuăh i l năvàăkhôngăd tr l iăđ i v iăcácădoanhănghi p
trongăngànhăXâyăd ng.
Xu tă phátă t t m quan tr ng c a bi n đ ngă giáă c phi u c ngă nh ă s c p thi t
c a vi cătìmăhi uăcácănhânăt tácăđ ngăđ n giáăc phi u c aăcácădoanhănghi p trong
ngànhăXâyăd ng, tácăgi đưăl a ch n đ tài ắPhơnătíchăcácănhơnăt tácăđ ngăđ n giáă
c phi uăth ng c aăcácăcôngătyăngƠnhăXơyăd ng niêmăy tătrênăth tr
khoánăVi tăNam” đ nghiênăc u.

ng ch ng

1.2. Cơuăh iănghiênăc u
Bàiănghiênăc u s đ

c th c hi n nh m tr l iăcácăv năđ sau:

- Giáăc phi uălàăgì?
- Nh ngănhânăt nàoătácăđ ngăđ năgiáăc phi u c aăcácăcôngătyăc ph năngànhă
Xâyăd ngăniêmăy t trênăth tr
- Cácăth

căđoăm căđ

ng ch ngăkhoánăVi t Nam?
nhăh

ng c aăcácănhânăt trên?

- Cácăcôngăty cóăth làmăgìăđ làmăgi măcácătácăđ ngătiêuăc căđ năgiáăc phi u?



1.4.1.

iă t

ng nghiên c u
ngă nghiênă c u c aă đ tàiă làă th giá c a c phi u th

ng vàă cácă nhână t

nhăh ng t iăgiáăc phi u th ng c aăcácăcôngătyăc ph năngànhăXâyăd ngăniêmăy t
trênăth tr ng ch ngăkhoánăVi t Nam.

1.4.2. Ph m vi nghiên c u
Ph mă viă nghiênă c uă làă 83 côngă tyă c ph nă ngànhă Xâyă d ngă niêmă y tă trênă th
tr

ng ch ngăkhoánăVi tăNamătrongăgiaiăđo nă2010ăđ n 2014.

1.5. Ph
Ph

ngăphápănghiênăc u
ng pháp đ nh tính:

Qua vi c thu th păthôngătin d aătrênăcácănghiênăc u l ch s vàăh th ngăcácăc ăs
lýăthuy tăđ nh n di năcácănhânăt nhăh ngăđ năgiáăc phi u,ăsoăsánhăđ phânătích,ă
đánhăgiáăth c tr ng giáăc phi u c aă cácăcôngătyăc ph năngànhă Xâyă d ngăniêmă y t
trênăth tr ng ch ngăkhoánăVi t Nam.
Ph


căchiaălàmă6 ch

ngănh ăsau:

Ch ng 1. M đ u:
aă raă cáiă nhìnă t ngă quátă nh t v ngànhă Xâyă d ng trong
n n kinh t Vi t Nam hi n nay, t đó đ aăraătínhăc p thi t c aăđ tàiănghiênăc u,ăđ ng
th iănêuăkháiăquátăcáchăth căđ nghiênăc uăđ tài.

3


Ch ng 2. T ng quan lý thuy t v giá c phi u và các nhân t nh h ng đ n
giá c phi u :
aă raă cácă c ă s lýă lu n,ă cácă lýă thuy t,ă nghiênă c u v giáă c phi u
th ngăvàăcácănhânăt tácăđ ngăđ năgiáăc phi u c a doanh nghi p.
ch

Ch ng 3. Ph ng pháp nghiên c u: D aătrênăc ăs lýăthuy t,ăănghiênăc u
ngă2,ătrìnhăbàyăc th quyăcáchăđ c ti năhànhăđ nghiênăc u v đ tàiătrongăth c ti n.

Ch ng 4: Th c tr ng giá c phi u và các nhân t nh h ng đ n giá c
phi u c a các công ty ngành xây d ng niêm y t trên th tr ng ch ng khoán Vi t
Nam: Nêuălênăcácăđ căđi m c aăngànhăXâyăd ng, th c tr ngăgiáăc phi u vàăcácănhână
t tácăđ ngăđ năgiáăc phi u c aăcácăcôngătyăngànhăXâyăd ngăniêmăy tătrênăth tr

ng

ch ngăkhoánăVi t Nam.


ng ch ngăkhoán do th y Ph măV năHùng ch biên (

h căTh ngăLong)ăcóăvi t:ă―Th tr ng ch ngă khoán làăm t b ph n c a th tr
v n màăt iăđó cácăch ngăkhoánăđ căphátăhành,ătraoăđ iăvàămuaăbán.‖

i
ng

Cùngă v i s phátă tri n c a n n kinh t , nhu c uă tíchă lu trongă xưă h iă khôngă
ng ngăt ngălênăvàăngàyăcàngătr nênăphongăphúăđa d ngăh n, trong xưăh i xu t hi n
ng i c n v n cho m c đíchătiêuădùngăho căđ uăt ,ăđ ng th i l iăcóăng iăkhácăcóăv n
nhànăr i t m th i mu n cho vay l yălưi.ăKhiăcungăvàăc u v v năkhôngăng ngăt ngălên,ă
hình vay và cho vay tr c ti p trênăquanăh cáănhân khôngăcònăđápă ngăđ c n a,ăđòiă
h i ph iăcóăm t th tr ngăchoăcungăvàăc u v n g pănhau,ăđápă ng nhu c uătàiăchínhă
c a nhau.ă i uăđó,ăd năđ n s raăđ i c a th tr ng tàiăchính. Th tr ng ch ngăkhoánă
làăm t b ph n c a th tr ngătàiăchính, giao d chăcácălo iăcôngăc tàiăchínhătrênăth
tr ng v nă vàă th tr ng ti n t .ă Tuyă nhiên,ă th tr ng ch ngă khoánă l i mang nhi u
đ cătr ngăc a th tr ng v năh n,ăb iăvìănóăth ng ch giao d chămuaăbánăcácăcôngăc
tàiăchính trungăvàădàiăh n.ăChoănênătaănóiăho tăđ ng c a th tr ngănàyălà huyăđ ng
nh ng ngu n v n ti t ki m nh r iărácătrongăxưăh i t pătrungăthànhăngu n v nătàiătr
dàiăh năchoăcácădoanhănghi p, t ch c kinh t vàănhàăn căđ phátătri n s n xu t,ăt ngă
tr ng kinh t hayăchoăcácăd ánăđ u t .
C năc vàoăcác tínhăch tăkhácănhauăc a th tr
cácăcáchăphânălo i th tr ngăkhácănhau.

ng ch ngăkhoánămàăng

C n c vào tính ch t luân chuy n ngu n v n, th tr


tr ng giao d chă vàă muaă bán cácă lo i c phi u, bao g m c phi u ph thôngă vàă c
phi uă uăđưi.ăTh tr

ngătráiăphi uălàăth tr

ng giao d chăvàămuaăbánăcácătráiăphi uăđưă

đ căphátăhành,ăbaoăg măcácătráiăphi uăcôngăty,ătráiăphi uăđ uăt ăvàătráiăphi uăChínhă
ph . Th tr ngă cácă côngă c ch ngă khoánă pháiă sinhă làă th tr ngă phátă hành,ă muaă điă
bánăl iăcácăch ng t tàiăchínhăkhácănh ăh p đ ng quy n ch n, ch ng quy n, …
Ngoàiăra,ăcònăcóăth c n c vào ph ng th c giao d ch đ chia th tr
khoánăthànhăth tr ngăgiaoăngayăvàăth tr ng k h n.

2.1.2. Vai trò c a th tr

ng ch ng

ng ch ng khoán

D aătrênăth c t phátătri n kinh t
cácăqu căgiaătrên th gi iăđưăkh ngăđ nh vai
tròăquanătr ng c a th tr ng ch ngăkhoánătrongăvi căphátătri n kinh t :
u tiên, th tr ng ch ngăkhoánăt pătrungăvƠătíchăt v năchoăđ năv phátă
hƠnhă vƠă choă n n kinh t : âyă làă ch că n ngă quană tr ng nh t c a th tr ng ch ng
khoánăvàăđ c bi u hi nărõănét,ăc th .ăThôngăquaăhànhăviăphátăhành,ăcácăkho n ti n
nhànăr i, nh l , r iă rácătrongăn n kinh t s đ căhuyă đ ng,ă đ aăvàoăho tă đ ng s n
xu tăkinhădoanhăvàăgópăph n m r ng s n xu tăxưăh i.
Th hai, th tr

ng ch ngăkhoán t o l păc ăch đ uăt , thúcăđ yăquáătrìnhă


b i c nh h i nh p kinh t toànă c u hi n nay, vi că thuă hútă dòngă v nă đ uă t ă t n c
ngoàiălàăkháăc n thi t.ăThôngăquaăvi căphátăhànhăcácălo i ch ngăkhoánătrênăth tr ng
qu c t ,ă cácă doanhă nghi pă khôngă ch cóă th huyă đ ngă dòngă v nă đ uă t ă l n t n c
ngoàiă màăcònăcóăc ăh i ng d ng k thu tă caoăvàăh c h i kinh nghi m qu nălýătiênă
ti năn căngoài,ăt ngăb c m r ng ho tăđ ng kinh doanh, t ngăb c ti p c n v i th
tr

ng hàngăhoáăvàăd ch v toànăc u.

Th t th tr ng ch ngăkhoánăt oăđi u ki năchoăcôngăchúngăđaăd ngăhoáă
vƠă m r ngă c ă h iă đ uă t : Th tr ng ch ngăkhoánălàăm tămôiătr ngăđ uăt ălànhă
m nh v iăcácăc ăh i l a ch năphongăphú.ăTrênăth tr ngăcóănhi u lo i ch ngăkhoánă
r tăkhácănhauăv tínhăch t, th i h năvàăđ r iăro,ăchoăphépăcácănhàăđ uăt ăl a ch n lo i
hàngăhoáăphùăh p v i kh n ng,ăm cătiêuăvàăs thíchăc aămình. âyălàăđi u ki năgiúpă
côngăchúngăcóăth đaăd ngăhoáădanhăm căđ uăt ăc aămình,ăt o ra nhi uăc ăh iăđ uăt ăh n.
Th n m, th tr ng ch ngă khoán t oă tínhă thanhă kho nă choă cácă ch ng
khoán: Cácănhàăđ uăt ăcóăth chuy năđ iăcácăch ngăkhoánăh s h uăthànhăti n ho c
cácăch ngăkhoánăkhácăh mu n thôngăquaăth tr
Th sáu, th tr

ng ch ngăkhoán.

ng ch ngăkhoánăgiúp đánhăgiáăho tăđ ng c a doanh nghi p:

Thôngă quaă ch ngă khoán,ă ho tă đ ng c aă cácă doanhă nghi pă đ c ph nă ánhă m tă cáchă
t ng h păvàăchínhăxác,ăgiúpăchoăvi căđánhăgiáăvàăsoăsánhăho tăđ ng c a doanh nghi p
đ că nhanhă chóngă vàă thu n ti n, t đóă c ngă t o ra m tă môiă tr ng c nhă tranhă lànhă
m nh nh mănângăcaoăhi u qu s d ng v n,ăkíchăthíchăápăd ngăcôngăngh m i.
Cu iă cùng, th tr

nhàăđ uăt ăđ c t do l a ch n ch ngăkhoánămàăh mu n đ uăt .ăTrênăth tr ng th
c p,ăcácănhàăđ uăt ăc ngăc nh tranh t doăđ tìmăki măchoămìnhăm t m c l i nhu nălàă
cao nh t.
Nguyênă t că côngă khai: Ch ngă khoánă làă hàngă hoáă tr uă t ng,ă ng iă đ uă t ă
khôngăth ki m tra tr c ti păđ căcácăch ngăkhoánănh ăhàngăhoáăthôngăth ngăkhácă
màă ph i d aă trênă c ă s cácă thôngă tină liênă quan.ă Vìă v y,ă đ đ m b o cho th tr ng
ch ngăkhoánăho tăđ ng hi u qu vàăcôngăb ngăthìăcácătinăt căcóătácăđ ngăđ n ch ng
khoánăc n ph iăđ

căcôngăkhaiăcungăc păchoăcácănhàăđ uăt ănh m t o cho h c ăh i

đ uă t ă nh ă nhauă đ ng nă ch nă cácă hànhă viă giană l n trong kinh doanh ch ngă khoán,ă
l ngăđo n th tr ng.
Nguyênă t că trungă giană muaă bán:ă trênă th tr
đ
đ

ng ch ngă khoán,ă cácă giaoă d ch

c th c hi năthôngăquaăcácăt ch cătrungăgianăđ đ m b oăchoăcácălo i ch ngăkhoánă
c giao d chălàăch ngăkhoánăth căvàăh păpháp,ătránhătr ng h p gi m o, l aăđ o

trong giao d ch.
Nguyênă t că đ uă giá: M i vi că muaă bánă ch ngă khoánă trênă th tr ng ch ng
khoánăđ u d aătrênănguyênăt căđ uăgiá.ăNguyênăt cănàyăd aătrênăm i quan h cung c u
trênăth tr

ng quy tăđ nh.

2.1.4. Các ch th tham gia th tr


NhƠăđ uăt ălàăcácăt ch c,ăcáănhânătrongăvàăngoàiăn căthamăgiaăđ uăt ătrênăth
ng ch ngăkhoán.ăNhàăđ uăt ăch ngăkhoánăcóăth chiaălàmăhaiălo i:

tr

- Nhàăđ uăt ăcáănhânălàănh ngăng iăcóăv nănhànăr iăthamăgiaămuaăbánătrên th
ng ch ngăkhoánăv i m căđíchătìmăki m l i nhu n;
8

Thang Long University Libraty


- Nhàă đ uă t ă cóă t ch că làă cácă đ nh ch đ uă t ă th

ngă xuyênă muaă bánă ch ng

khoánăv i s l ng l nătrênăth tr ng.ă óălàăcácăqu đ uăt ăch ngăkhoán,ăcôngătyăđ u
t ,ăcôngătyăb o hi m,ăcôngătyătàiăchính, ngânăhàngăth ngăm iăvàăcácăcôngătyăch ng
khoán,ă…
Cácăt ch căcóăliênăquanăđ n th tr ng ch ngăkhoán:ăNgoàiăcácăch th trên,ă
thamăgiaăvàoăth tr ng ch ngăkhoánăcònăcóăcácăt ch căkhácăquanătrongăliênăquanăđ n
t ch căvàăho tăđ ng c a th tr ng ch ngăkhoánănh Côngătyăch ngăkhoán,ăC ăquană
Nhàăn c qu nălýăth tr ng ch ngăkhoán,ăHi p h i kinh doanh ch ng khoán,ăt ch c
l uăkýăvàăthanhătoánăch ngăkhoán,…
Công ty ch ng khoán làădoanhănghi p ho tăđ ngătrongăl nhăv c ch ngăkhoán,ăcóă
th đ m nh n m t ho c nhi uă cácă nghi p v nh ă môiă gi i ch ngă khoán,ă t doanh
ch ngăkhoán,ăb oălưnhăphátăhànhăch ngăkhoán,ă…
C quan Nhà n c qu n lý th tr ng ch ng khoán làăc ăquanăchuyênătráchătheoă
dõi,ă h tr , ki mă soát,ă ch nhă lý,ă đi uă hoàă ho tă đ ng c a th tr ng ch ngă khoán.ă


2.1.5.1. M t s lo i ch ng khoán trên th tr
Th tr

ng ch ng khoán

ng ch ngăkhoánăcóăr t nhi u lo i ch ngăkhoánăđaăd ng v i t ngătínhăch t

riêngăbi tăđ phùăh p v i m iănhàăđ uăt .ăD iăđâyălàăm t s lo i ch ngăkhoánăđ
giao d ch ch y uătrênăth tr ng ch ngăkhoán.

c

C phi u (stock) làăm t lo i ch ngăkhoánăxácănh n quy năvàăl iăíchăh păphápă
c a ch th n m gi đ i v i m t ph n v n c ph n c a t ch căphátăhành. C phi u
bao g m c phi u ph thôngă(commonăstock)ăvàăc phi uă uăđưiă(preferredăstock).ă
đ

C phi u ph thông,ăhayă cònă g iălà c phi uăth ng,ălàălo i c phi u ph bi n
căphátăhànhănh măxácănh năđ yăđ cácăquy năvàăl iăíchăh păphápăc a c đôngăt i

côngătyăc ph n, đ năv phátăhành c phi u. M tăcôngătyăc ph n b t bu c ph iăcóăc
phi u ph thông.ăNg i n m gi c phi u ph thôngăg iălàăc đôngăph thông.ă
C phi uă uăđưiălàălo i c phi uăxácănh n m t s quy năvàăl iăíchăc a c đôngă
caoăh năsoăv iăcácăc đôngăph thông.ăTuyănhiên,ăcácăc đôngăn m gi lo i c phi u
nàyăs b h n ch
m t s quy năvàăl iăíchăkhác.ăC phi uă uăđưi bao g m c phi u
uăđưiăc t c, c phi uă uăđưiăbi u quy tăvàăc phi uă uăđưiăhoànăl i.
Tráiăphi u (Bond) làălo i ch ngăkhoánăn , do m t ch th phátăhànhănh m huy
đ ng v nătrênăth tr ngăd i d ngăđiăvay.ăCh th phátăhànhătráiăphi uălàăbênăđiăvayă


ngă laiă (futures),ă quy n mua c ph n

H p đ ng quy n ch n làă h pă đ ngă choă phépă ng i mua h pă đ ng l a ch n
quy n mua ho c quy năbánăm tăl ng ch ngăkhoánăđ căxácăđ nhătr c trong kho ng
th i gian nh tăđ nh v i m căgiáăxácăđ nhăkíăk t trong h păđ ng.
H p đ ng t ng lai làă h pă đ ng cam k t mua ho că bánă cácă lo i ch ngă khoán,ă
nhómăch ngăkhoánăho c ch s ch ngăkhoánănh tăđ nh v i m t s l ngăvàăm căgiáă
nh tăđ nhăvàoăngàyăxácăđ nhătrongăt

ngălaiăđ

căkíăk tătrênăh păđ ng.

Quy n mua c ph n làăđ c quy n ng n h n mua c ph n ho c quy nămuaătr c.
âyă làă lo i ch ngă khoánă doă côngă tyă c ph nă phátă hànhă kèmă theoă đ tă phátă hànhă b
sung c phi u nh mă đ m b o cho c đôngă hi n h u quy n mua c phi u m i theo
nh ngăđi u ki năxácăđ nh.
Ch ng quy n làălo i ch ngăkhoánăđ

căphátăhànhăcùngăv i vi căphátăhànhătráiă

phi u ho c c phi uă uăđưi,ăchoăphépăng i s h u ch ngăkhoánăđóăđ c quy n mua
m t s c phi u ph thôngănh tăđ nh theo m căgiáăđưăđ căxácăđ nhătr c trong m t
th i h n nh tăđ nh.

2.1.5.2.

c tr ng c a các ch ng khoán


ng

2.2.1. Khái ni m c phi u th

ng

C phi uăth ng hayăcònăg iălàăc phi u ph thông,ălàălo i ch ng ch xácănh n
quy n s h u c a c đôngăđ i v iăcôngătyăc ph năvàăxácănh năchoăphépăc đôngăđ c
h

ngă cácă quy n l iă thôngă th

ngă trongă côngă ty. Trên th tr

ng ch ng khoán, c

phi u th ng là lo i ch ng khoánăđ c giao d ch nhi u nh t, nên th tr ng c phi u
bao gi c ng sôi đ ng h n và thu hút đ c s quan tâm c a các nhà đ u t h n trái
phi u.
th

B i ph m vi nghiên c u c a bài khoá lu n này ch nghiên c u v c phi u
ng, nên các ph n ti p theo c a khoá lu n, khi nói đ n c phi u t c là tác gi đang

đ c p đ n c phi u th

ng.

C phi uăcóănh ngăđ căđi m ch y uăsauăđây:
C phi u c a công ty không có k h n và không hoàn v n:ătheoăđ nhăngh aăng

ng th c p.

Khiăxemăxétăc phi u c a m tăcôngătyăc ph n,ăng
đ

iătaăcóăs phânăbi t c phi u

căphépăphátăhành,ăc phi uăđưăphátăhành,ăc phi u qu vàăc phi u đangăl uăhành.
C phi u đ

c phép phát hành làăs l

hànhătrongăsu tăquáătrìnhăho tăđ ng,ăđưăđ

ng c phi u t iăđaăc a m tăcôngătyăcóăth phátă
căđ ngăkýăvàăghiătrongăđi u l c aăcôngăty.

12

Thang Long University Libraty


C phi u đã phát hành làăs c phi u c aăcôngătyăđưăphátăhànhăra,ănh h năho c
b ng v i s c phi uăđ

căphépăphátăhành.

C phi u qu làălo i c phi u làălo i c phi uăđưăphátăhànhăraănh ngăv i nh ngălýă
do nh tăđ nh,ăcôngătyăb ti n ra mua l i m t s c phi u c aăchínhăcôngăty mình.ăC
phi u qu khôngăcóăv năđ ngăsauănóănênăkhôngăđ c quy n tham gia b phi uăvàăchiaă


ngh aăv giáătr c a c phi u vàăcáchăxácăđ nhăchúng.
- M nhăgiáăc phi u (Face value):
M nhăgiáăc phi uăhayăcònăg iălàăgiáătr danhăngh a, làăgiáătr màăcôngătyă năđ nh
cho m t c phi uăvàăđ căghiătrênăc phi u.
M nhăgiáăc phi u ch cóăýăngh aăduy nh t vàoăth iăđi măcông tyăphátăhànhăc phi u
th ng l năđ uătiênăđ huyăđ ng v năthànhăl păcôngăty.ăChínhăvìăv y, m nhăgiáăkhôngăcóă
giáătr th c t đ i v iănhàăđ uăt ănên khôngătácăđ ngăđ năgiáăth tr ng c a c phi u.
M nh giá c phi u đ

c tính nh sau:

13


- Giáătr s sáchă(Bookăvalue):
Giá tr s sách hay còn g i là th giá, là giá tr c a c phi u đ c xác đ nh d a
trên c s s li u s sách k toán c a công ty (ch y u d a vào b ng cânăđ i k toán)
ph n ánh tình tr ng v n c ph n c a công ty t i m t th i đi m nh t đ nh.
Giá tr s sách c a m t c phi u th

ng đ

c xác đ nh b ng cách:

Giá tr s sách có th cho c đông th yă đ
th

ng sau m t th i gian ho tăđ ng v i s v n góp banăđ u.
- Giáăth tr

ng ph thu c vào nhi u y u t bên trong và bên ngoài t ch c phát

hành, do đó, nó th
c phi u và đ

ng xuyên bi n đ ng.

âyăđ

c cho là giá tr quan tr ng nh t c a

c s quan tâm, theo dõi t nhi u phía.

- Giáătr n i t i (Intrinsic value):
Giá tr n i t i là giá tr th c c a c phi u th i đi m hi n t i.ă
c tính toán c n
c vào c t c công ty, tri n v ng phát tri n và lưi su t th tr ng. ây là c n c quan
tr ng cho nhà đ u t khi quy t đ nh đ u t vào c phi u, đánh giá đ c giá tr th c c a
c phi u, so sánh v i giá th tr

ng và ch n l a ph

ng ánăđ u t có hi u qu nh t.

Có hai ph ng pháp đ xác đ nh giá tr n i t i c a c phi u (còn g i là đ nh giá
c phi u) là ph ng pháp chi t kh u dòng ti n và ph ng pháp so sánh.
nh giá b ng ph ng pháp chi t kh u dòng ti n d a trên nguyên lý ―Ti n có giá
tr theo th i gian‖,ăt c là m t đ ng ti n c a ngày hôm nay có giá tr h n m t đ ng ti n
c a ngày mai. Doăđó, giá tr c a c phi u đ c xác đ nh nh sau:
Po là giá tr c a c phi u

t

ng pháp s d ng t s P/E d aătrênăgiáătr c a doanh nghi p

ngăđ

ngăho căcóăth so sánhăđ tìmăraăgiáătr c a m t doanh nghi p c năđ nhăgiá,ă

nóăch đ
nghi păt

căápăd ngătrongăđi u ki n th tr ng ch ngăkhoánăphátătri n,ăcóănhi u doanh
ngăđ ngăđangăđ c niêmăy tăvàăgiaoăd chătrênăth tr ng.
Giáăm i c phi u = P/E x thu nh pătrênăm i c phi u

Trongăđó: P/Eălàăh s giáătrênăthuănh p m i c phi u
nhăgiáăb ngăph

ngăphápănàyăcóă uăđi mălàăcóăth dùngăđ đ nhăgiáăc phi u

trong nhi uătr ng h pănh ăsápănh p, mua l i, IPO (Initial Public Offering - Phátăhànhă
c phi u l năđ uăraăcôngăchúng).ăTuyănhiên,ăch tiêuăthuănh pătrênăm i c phi uălàăch
tiêuăk toánăc ăb n,ănênăn uătrongăngành,ăcácăcôngătyăkhôngăápăd ngăcácănguyênăt c
k toánăgi ng nhau thìăkhông nên s d ngăph
nh giá theo ph

ngăphápănày.

ng pháp s d ng t s P/B làăbi u hi năgiáăch ngăkhoánăbìnhă