Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
mục lục
trang
Lời nói đầu.....................................................................................................8
Chơng I 10
Một số vấn đề chung về phân tích và dự đoán thống kê
......................................................................................................10
I. Khái niệm, ý nghĩa và yêu cầu của phân tích và dự đoán thống kê............10
1. Khái niệm, ý nghĩa của phân tích và dự đoán thống kê..................................10
2. Yêu cầu trong phân tích và dự đoán thống kê ................................................12
II. Một số phơng pháp phân tích thống kê ......................................................13
1. phơng pháp phân tổ.........................................................................................13
a.Khái niệm.....................................................................................................13
2. Phơng pháp hồi quy tơng quan........................................................................15
3. Phơng pháp dãy số thời gian............................................................................19
4. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian...........................................................20
5. Phơng pháp chỉ số............................................................................................24
4.1. Chỉ số đơn (chỉ số cá thể).........................................................................26
4.2. Chỉ số tổng hợp........................................................................................26
4.3. Hệ thống chỉ số .......................................................................................29
III. một số phơng pháp biểu hiện xu hớng biến động cơ bản của hiện tợng...30
1. Phơng pháp mở rộng khoảng cách thời gian...................................................31
2. Phơng pháp dãy số bình quân trợt...................................................................31
3. Phơng pháp hồi quy.........................................................................................32
4. Phơng pháp biểu hiện biến động thời vụ.........................................................33
IV. Một số phơng pháp dự đoán thống kê ngắn hạn........................................34
1.1. Dự đoán bằng phơng pháp ngoại suy hàm xu thế....................................35
1.2. Dự đoán dựa vào lợng tăng (hoặc giảm) tuyệt đối bình quân..................35
1.3. Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển bình quân..........................................36
1.4. Phơng pháp bảng Buys Ballot (BB).....................................................36
II. Biến động tổng doanh thu và kết cấu qua thời gian....................................57
1. Nghiên cứu biến động tổng giá trị xuất nhập khẩu.........................................57
Đồ thị biểu thị giá trị xuất khẩu giai đoạn 1993-2001. 63
Đồ thị biểu thị giá trị nhập khẩugiai đoạn 1993-2001. 63
2. Nghiên cứu kết cấu giá trị xuất nhập khẩu qua các năm.................................64
III. nghiên cứu xu hớng biến động giá trị xuất nhập khẩu hàng hoá ở Việt
Nam.............................................................................................................70
1. Nghiên cứu theo mối liên hệ tuyến tính giữa 2 tiêu thức số lợng...................70
2. Nghiên cứu theo mối liên hệ tơng quan phi tuyến tích giữa 2 tiêu thức số lợng
.........................................................................................................................72
IV. Dự đoán giá trị xuất nhập khẩu của nơc ta trong những năm tới............75
Phan Quán Thành Thống kê 40A
2
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
1. Dự đoán giá trị xuất nhập khẩu năm 2002, 2003 theo hàm mũ......................75
Kết luận và kiến nghị...........................................................................78
Lời nói đầu 4 1.............................................................................................81
Chơng I 6 1.....................................................................................................81
Một số vấn đề chung về phân tích và dự đoán thống kê
6 1.................................................................................................81
I. Khái niệm, ý nghĩa và yêu cầu của phân tích và dự đoán thống kê 6 1.......81
1. Khái niệm, ý nghĩa của phân tích và dự đoán thống kê 6 1............................81
2. Yêu cầu trong phân tích và dự đoán thống kê 8 1..........................................81
II. Một số phơng pháp phân tích thống kê 9 1.................................................81
1. phơng pháp phân tổ 9 1...................................................................................81
a.Khái niệm 9 1...............................................................................................81
2. Phơng pháp hồi quy tơng quan 11 1................................................................81
3. Phơng pháp dãy số thời gian 15 1...................................................................81
4. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian 16 1...................................................81
3. Sự tác động tích cực của hoạt động xuất nhập khẩu đối với nền kinh tế Việt
Nam 41 2.........................................................................................................82
3.1. Làm tăng nguồn ngoại tệ trong nớc 41 2.................................................82
3.2. Tăng thu nhập 41 2...................................................................................82
3.3. Tạo điều kiện để phát triển các ngành sản xuất 42 2...............................82
3.4. Giải quyết việc làm 42 2..........................................................................82
4. Thực trạng xuất nhập khẩu của nớc ta 43 2.....................................................82
5. Vai trò của thống kê xuất nhập khẩu 44 2.......................................................82
chơng iii 46 2................................................................................................82
vận dụng một số phơng pháp thống kê chủ yếu để phân
tích và dự đoán giá trị xuất nhập khẩu hàng
hoá ở việt nam 46 2...........................................................82
i. vài nét về xuất nhập khẩu hàng hoá ở việt nam 46 2....................................82
1. Tình hình phát triển xuất nhập khẩu hàng hoá ở Việt Nam 46 2....................82
2. Vài nét về việc sử dụng thông tin thống kê trong nghiên cứu xuất nhập khẩu
hàng hoá ở Việt Nam 51 2..............................................................................82
II. Biến động tổng doanh thu và kết cấu qua thời gian 53 2............................82
1. Nghiên cứu biến động tổng giá trị xuất nhập khẩu 53 2.................................82
Đồ thị biểu thị giá trị xuất khẩu giai đoạn 1993-2001 59
2....................................................................................................82
Đồ thị biểu thị giá trị nhập khẩugiai đoạn 1993-2001 59
2....................................................................................................82
2. Nghiên cứu kết cấu giá trị xuất nhập khẩu qua các năm 60 2........................82
III. nghiên cứu xu hớng biến động giá trị xuất nhập khẩu hàng hoá ở Việt
Nam 66 2.....................................................................................................82
1. Nghiên cứu theo mối liên hệ tuyến tính giữa 2 tiêu thức số lợng 66 2...........82
Phan Quán Thành Thống kê 40A
4
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
1.2. Dự đoán dựa vào lợng tăng (hoặc giảm) tuyệt đối bình quân 31.............83
1.3. Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển bình quân 32.....................................83
1.4. Phơng pháp bảng Buys Ballot (BB) 32................................................83
2. Dự đoán dựa vào mối liên hệ tơng quan giữa các hiện tợng kinh tế - xã hội 35
.........................................................................................................................83
Phan Quán Thành Thống kê 40A
5
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
CHƯƠNG II 36..................................................................................................83
Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá, yêu cầu phân tích
và dự đoán thống kê ở Việt nam 36.......................84
I. khái niệm và những vấn đề chung về hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá
36.................................................................................................................84
1. Một số khái niệm chung 36.............................................................................84
2. Vai trò của hoạt động xuất nhập khẩu trong nền kinh tế 38..........................84
2.1. Vai trò của xuất khẩu 38........................................................................84
2.2. Vai trò của nhập khẩu 40.........................................................................84
3. Sự tác động tích cực của hoạt động xuất nhập khẩu đối với nền kinh tế Việt
Nam 41............................................................................................................84
3.1. Làm tăng nguồn ngoại tệ trong nớc 41....................................................84
3.2. Tăng thu nhập 41......................................................................................84
3.3. Tạo điều kiện để phát triển các ngành sản xuất 42..................................84
3.4. Giải quyết việc làm 42.............................................................................84
4. Thực trạng xuất nhập khẩu của nớc ta 43........................................................84
5. Vai trò của thống kê xuất nhập khẩu 44..........................................................84
chơng iii 46...................................................................................................84
vận dụng một số phơng pháp thống kê chủ yếu để phân
tích và dự đoán giá trị xuất nhập khẩu hàng
hoá ở việt nam 46..............................................................84
chất nhng ngoại thơng có vai trò to lớn trong việc thúc đẩy quá trình sản xuất, là
cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng giữa các quốc gia và các khu vực trên toàn thế
giới.
Từ khi nền kinh tế chuyển từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế
thị trờng có sự quản lý của nhà nớc, hoạt động ngoại thơng đã phát triển mạnh mẽ
và dần dần hoà nhập vào sự phát triển chung của thế giới. Quan điểm và chính
sách điều hành kinh tế của Đảng và Nhà nớc ta đã coi ngoại thơng nh một trong
những mũi nhọn của nền sản xuất trong nớc. Quan điểm đó đợc thể hiện trong
chính sách lấy xuất khẩu làm một trong 3 chơng trình kinh tế lớn của nớc ta trong
giai đoạn hiện nay. Hàng năm, nghiệp vụ xuất nhập khẩu chiếm một vị thế hết sức
quan trọng và là ngành mũi nhọn của nền kinh tế hớng ngoại. Xuất nhập khẩu
không những mang lại giá trị và giá trị sử dụng của mỗi quốc gia mà còn tạo động
lực thúc đẩy quá trình chuyên môn hoá các ngành sản xuất trong khu vực và trên
thế giới.
Xuất phát từ lợi ích kinh tế quốc tế nói chung, lợi ích kinh tế của nớc ta nói
riêng, nhằm góp phần đa nền kinh tế Việt Nam hoà nhập với cộng đồng kinh tế thế
giới, tham gia tích cực vào quá trình phân công lao động và hợp tác quốc tế trên
các phơng diện khoa học-kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, sự trao đổi hàng hoá,
dịch vụ, thanh toán quốc tế,...ngày càng trở nên phong phú và đa dạng. Đòi hỏi
chúng ta cần phải đi sâu nghiên cứu, thông qua đó ta có thể hoàn thiện, tính toán
và dự đoán đợc những hoạt động của ngoại thơng nớc ta trong tơng lai. Từ đó ta có
thể điều hành nền kinh tế hoà nhập với kinh tế thế giới và đa nền kinh tế nớc ta
một bớc tiến lên.
Nhận thức đợc tầm quan trọng của ngành ngoại thơng nói chung và ngành
xuất nhập khẩu nói riêng là lý do tôi chọn đề tài "Một số phơng pháp thống kê
chủ yếu để phân tích và dự đoán trong nghiên cứu giá trị xuất nhập khẩu
Phan Quán Thành Thống kê 40A
8
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
nhằm đa ra nhữnh căn cứ cho quyết định quản lý.
Nói một cách cụ thể, phân tích thống kê là xác định các mức độ nêu lên sự
biến động biểu hiện tinh chất và trình độ chặt chẽ của mối liên hệ hiện tợng. Phân
tích thống kê phải lấy con số thống kê làm t liệu, lấy các phơng pháp thống kê làm
phơng pháp nghiên cứu. Còn dự đoán thống kê là hình thức dự đoán tình huống có
thể xảy ra trong tơng lai của các hiện tơng tự nhiên , kinh tế xã hội gắn với việc đề
ra các nguyên tắc, lập dự toán và vận hành nó.
b. ý nghĩa của phân tích và dự đoán thống kê
Phân tích và dự đoán thống kê có ý nghĩa quan trọng trong quá trình quản
lý kinh tế. Nhờ có lý luận và phơng pháp luận phong phú mà qua thống kê ta có
thể vạch ra đợc những nguyên nhân chính, phụ để tạo nên kết quả thông qua việc
phân tích ảnh hởng các nhân tố đế việc sử dụng các nguồn nhân lực, các yếu tố
đầu vào thông qua việc xác định các mối liên hệ, các quy luật chung của hệ thống.
Thông qua kết quả phân tích ta xây dựng các dự đoán thống kê bằng nhiều
phơng pháp khác nhau nhằm xác định các mục tiêu phát triển, các nguồn tiềm
năng, xây dựng các phơng án để phục vụ cho việc ra quyết định quản lý .
Phan Quán Thành Thống kê 40A
10
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
Vai trò của phân tích và dự đoán thống kê ngày càng trở nên quan trọng
trong quản lý kinh tế nói riêng và trong bộ máy nhà nớc nói chung. Phân tích và
dự đoán thống kê là một thể thống nhất, cùng phục vụ cho việc kế hoạch hoá và
xây dựng các quyết định quản lý. Do vậy trong nhiều trờng hợp nếu chỉ có phân
tích thôi thì cha đủ, mà còn phải tiến hành nghiên cứu những gì của hiện tợng có
thể xẩy ra trong tơng lai.
Trong quá trình phân tích và dự đoán, phơng pháp tiếp cận theo cả hai hớng:
hớng phân tích và hớng tổng hợp.
Theo hớng phân tích đối tợng nghiên cứu đợc tách ra nhiều yếu tố cấu
thành, các nguyên nhân ảnh hởng đến sự biến động của đối tợng cũng đợc chia ra
Trong dự đoán thống kê, nguồn thông tin chủ yếu là thông tin kinh tế.
Ngoài ra còn sử dụng nguồn thông tin bổ sung bằng các nguồn khác nh sử dụng
lấy ý kiến khách hàng, dân c.. .Yêu cầu của thông tin khi phân tích và dự đoán là
phải chính xác, đầy đủ đảm bảo so sánh đợc và phải kịp thời. Do chu trình quản lý
ngày càng rút ngắn, do sự phát triển của xã hội và cuả thị trờng, do đó yêu cầu
phải ra các quyết định thật nhanh và chính xác muốn vậy thông tin cần phải kịp
thời và phải chính xác hơn phục vụ cho phân tích và dự đoán làm cơ sở cho ra
quyết định quản lý. Đặc biệt trong dự đoán, do bản thân các phơng pháp dự đoán
hiện đại đòi hỏi phải cung cấp thông tin mới nhất để mô hình dự đoán có thể thích
nghi với sự biến động thực tế, cho nên tính chât kịp thời của thông tin càng trở nên
quan trọng hơn.
Trong phân tích và dự đoán thống kê bất kỳ hiện tợng nào, đều đòi hỏi ta
phải có cách nhìn tòan diện, phải nghiên cứu hiện tợng đó trong mối liên hệ với
các nhân tố khác.
2. Yêu cầu trong phân tích và dự đoán thống kê
Để đảm bảo kết quả đúng đắn, khách quan, phân tích và dự đoán thống kê
phải tuân theo một số các yêu cầu sau đây:
Thứ nhất: Phải tiến hành trên cơ sở phân tích lý luận kinh tế xã hội.
Các hiện tợng có tính chất và xu hớng phát triển khác nhau, có thể tăng lên
là tốt nhng cũng có thể giảm đi là tốt. Vì vậy thông qua phân tích và lý luận ta có
thể hiểu đợc tính chất xu hớng của hiện tợng, trên cơ sở đó dùng số liệu và phơng
pháp phân tích khẳng định tính chất cụ thể của nó.
Phan Quán Thành Thống kê 40A
12
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
Thứ hai: Phải căn cứ vào toàn bộ sự kiện và đặt chúng vào trong mối liên
hệ ràng buộc lẫn nhau.
Sự tồn tại của hiện tợng không phải là kết quả của phép cộng giản đơn các
mặt của nó mà là các mối liên kết với nhau, mặt này làm cơ sở cho mặt kia và ng-
tiếp.
Khi phân tích theo tiêu thức thuộc tính, các tổ thờng đợc hình thành theo
các loại hình khác nhau.
Đối với loại hình ít, giản đơn thờng mỗi biểu hiện hình thành lên một tổ.Vì
vậy có bao nhiêu loại hình sẽ hình thành nên bấy nhiêu tổ.
Đối với trờng hợp số loại hình thực tế có nhiều, có khi tới hàng trăm hàng
nghìn. Sẽ là quá nhiều tổ nếu coi mỗi loại hình là một tổ, không khái quát chung
và nêu lên đặc điểm khác nhau giữa các tổ. Trong trờng hợp này, phải ghép những
loại nhỏ thành một tổ theo nguyên tắc: Các loại hình nhỏ đợc ghép với nhau phải
giống nhau hoặc gần giống nhau về tính chất hay đặc điểm nổi bật nào đó .
+ Phân tổ theo tiêu thức số lợng.
Tiêu thức số lợng là tiêu thức có biểu hiện trực tiếp bằng con số. Khi phân
tổ theo tiêu thức số lợng tuỳ theo lợng biến của tiêu thức lầ nhiêu hay ít mà việc
phân tổ sẽ đợc quyết định khác nhau. Ngoài ra còn chú ý đến số lợng đơn vị tổng
thể để xác định số tổ thích hợp.
Đối với trờng hợp lợng biến của tiêu thức biến thiên ít (lợng biến chính là
biểu hiện của các tiêu thức số lợng).
Trong trờng hợp này, sự biến thiên lợng giữa các đơn vị chênh lệch nhau
không nhiều, lợng biến thiên của các tiêu thức phân tổ chỉ thay đổi trong phạm vi
hẹp và biến động rời rạc nên việc xác định số tổ sẽ đơn gản. Số tổ sẽ có giới hạn
nhất định, mỗi lợng biến sẽ là một tổ.
Đối với trờng hợp lợng biến của tiêu thức biến thiên lớn.
Trong trờng hợp này cần chú ý đến quan hệ lợng chất để xem lợng biến tích
luỹ đến mức độ nào đó thì chất thay đổi làm nảy sinh tổ mới. Nh vậy, mỗi tổ sẽ
bao gồm phạm vi lợng biến có hai giới hạn là giới hạn trên và giới hạn giới.
Phan Quán Thành Thống kê 40A
14
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
Trong đó:
x
y
: là trị số điều chỉnh của tiêu thức kết quả.
a: là tham số tự do nói lên ảnh hởng của các nhân tố khác ngoài nhân tố
x.
Phan Quán Thành Thống kê 40A
15
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
b: là hệ số hồi quy nói lên ảnh hởng của x đối với y tăng bình quân là
b đơn vị
a, b: đợc xác định bằng phơng pháp bình phơng nhỏ nhất. Theo đó a và b
thoã mãn hệ phơng trình:
+=
+=
2
..
..
xbxnxy
xbany
hay:
b=
2
x
x
x
.
.
y . x - xy
r
=
=
Chu ý: hệ số tơng quan có một số tính chất sau.
-hệ số tơng quan lấy giá trị trong khoảng: -1
r
1 .
-khi r mang dấu (+) ta có tơng quan thuận, khi r mang dấu (-) ta có t-
ơng quan nghịch.
- r =
1 thì giữa x và y có liên hệ hàm số.
Phan Quán Thành Thống kê 40A
16
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
- r càng gần
1
thì liên hệ tơng quan càng chặt chẽ.
x
x
a.b y
=
Với a,b là các tham số đợc xác định từ hệ phơng trình sau:
+=
+=
2
.lg.lglg.
lglg.lg
xbxayx
xany
Phơng trình này đơc áp dụng trong trờng hợp cùng với sự tăng lên của các
trị số tiêu thức nguyên nhân thì các trị số của tiêu thức kết quả thay đổi theo cấp
số nhân, nghĩa là có tốc độ phát triển xấp xỉ nhau.
+ Phơng trình Hypebol:
x
y
= a +
x
b
Với a, b là các tham số đợc xác định từ hệ phơng trình sau đây.
Phan Quán Thành Thống kê 40A
17
hầu nh không giảm .
Để đánh giá trình độ chặt chẽ của mối liên hệ tơng quan giữa tiêu thức
nguyên nhân và tiêu thức kết quả ta sử dụng trị số tơng quan (
).
2
2
y
y
x
=
Vì :
( )
2
2
2
x
ỹ
y
y
y
=
Nên ta cũng có thể tính bởi công thức.
( ) ( )
2
y
2
2
)(
=
là phơng sai chung phản ánh sự biến thiên của tiêu thức
y do ảnh hởng của tất cả các nguyên nhân (trong đó có nguyên nhân x).
+
n
yy
x
y
x
2
2
)(
=
là phơng sai phản ánh sự biến thiên tiêu thức y do ảnh
hởng của các tiêu thức nguyên nhân khác.
Chú ý: tỷ số tơng quan có một số tính chất sau :
- Lấy giá trị trong khoảng [ 0;1].
- Nếu
= 0 thì không có liên hệ tơng quan giữa x và y.
- Nếu
từng khoảng thời gian nhất định. Mỗi mức độ của dãy số thời kỳ là sự tích luỹ về
lợng qua thời gian, vì vậy độ dài khoảng cách thời gian ảnh hởng trực tiếp đến trị
số của chỉ tiêu và có thể cộng các trị số của chỉ tiêu để phản ánh quy mô của hiện
tợng trong khoảng thời gian dài hạn.
+ Dãy số thời điểm: Là dãy số thời gian phản ánh quy mô của hiện tợng
trong những thời điểm nhất định. Mức độ của hiện tợng ở thời điểm sau thờng bao
gồm toàn bộ hoặc một phần mức độ của hiện tợng ở thời điểm trớc đó. Do đó việc
cộng các trị số của chỉ tiêu không phản ánh quy mô của hiện tợng.
Dãy số thời gian là phơng pháp thống kê nghiên cứu đặc điểm sự biến động
của hiện tợng qua thời gian. Từ đó rút ra xu thế biến động chung và có thể dự đoán
sự phát triển của hiện tợng trong tơng lai.
Để có thể phản ánh đúng đắn sự phát triển của hiện tợng qua thời gian thì
khi xây dựng một dãy số thời gian phải đảm bảo tính chất có thể so sánh đợc giữa
Phan Quán Thành Thống kê 40A
19
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
các mức độ trong dãy số. Cụ thể là: Nội dung và phơng pháp tính các chỉ tiêu qua
thời gian phải thống nhất; phạm vi tính toán của hiện tợng qua thời gian phải nhất
trí; khoảng cách thời gian trong dãy số nên bằng nhau nhất là với dãy số thời kỳ.
Tuy nhiên, trong thực tế có nhiều lý do khác nhau nên các yêu cầu thờng bị vi
phạm. Để đảm bảo tính chất có thể so sánh đợc ngời ta thờng phải tiến hành chỉnh
lý lại tài liệu.
4. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian
Mức độ trung bình theo thời gian
Chỉ tiêu này phản ánh mức độ đại biểu của tất cả các mức độ tuyệt đối trong
một dãy số thời gian.
Tuỳ theo dãy số thời gian là dãy số thời kỳ hay dãy số thời điểm ngời ta có
cách tính khác nhau.
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
1n
2
y
y...y
2
y
y
n
1n2
1
++++
=
y
i
: là mức độ của dãy số thời điểm có khoảng cách thời gian bằng nhau.
(i=1,2n)
+ Trờng hợp dãy số thời điểm có khoảng cách tổ không bằng nhau ta có
mức độ bình quân theo thời gian đợc tính theo công thức:
=
=
=
+++
+++
=
i
.
i
= y
i
y
i-1
. (i = 2, 3, .. , n)
Với y
i
: Mức độ nghiên cứu.
y
i-1
: Mức độ liền trớc kỳ nghiên cứu.
+ Lợng tăng (hoặc giảm) tuyệt đối định gốc (hay tính dồn) (
i
) phản ánh
mức độ tăng (hoặc giảm) tuyệt đối giữa kỳ nghiên cứu và kỳ nào đó đợc chọn làm
gốc cố định (thờng lấy mức độ đầu).
i
= y
i
y
1
(i = 1, 2, .. , n)
Với .
y
i
=
=
=
=
Tốc độ phát triển
Tốc độ phát triển là số tơng đối (thờng đợc biểu hiện bằng lần hoặc phần
trăm) phản ánh tốc độ và xu hớng phát triển của hiện tợng qua thời gian. Tuỳ theo
mục đích nghiên cứu mà tính toán các chỉ tiêu sau:
Tốc độ phát triển liên hoàn (t
i
): phản ánh sự phát triển của hiện tợng giữa
hai thời gian liền nhau:
1i
i
i
y
y
t
=
(i = 2,3,n)
Trong đó:
y
i
: Mức độ của hiện tợng ở thời gian i.
t
2
. t
3
t
n
= T
n
t
i
= T
i
(i = 2,3,..n)
Thứ hai: Thơng của hai tốc độ phát triển định gốc liền nhau bằng tốc
độ phát triển liên hoàn giữa hai thời gian đó.
i
1i
i
t
T
T
=
( i=2,3...n)
- Tốc độ phát triển bình quân: là trị số đại biểu của các tốc độ phát triển liên
hoàn.
1n
n
2i
i
i
i
ii
i
i
i
y
y
y
yy
y
a
Phan Quán Thành Thống kê 40A
23
Luận văn tốt nghiệp Tr ờng Đại học Kinh tế Quốc
dân - Hà Nội
a
i
= t
i
1.
Nếu tính bằng % thì.
a
i
(%) = t
i
(%) 100
- Tốc độ tăng (hoặc giảm) định gốc A
i
(%) = T
i
(%) 100
+ Tốc độ tăng (hoặc giảm) bình quân là chỉ tiêu tơng đối thể hiện nhịp điệu
tăng (hoặc giảm) đại diện trong một thời kỳ nhất định.
1
=
ta
i
Hoặc
100(%)(%)
=
ta
i
Giá trị tuyệt đối của t% tăng (hoặc giảm)
Ký hiệu là: g
t
.
Đây là chỉ tiêu phản ánh cứ 1% tăng (hoặc giảm) của tốc độ tăng (hoặc
giảm) liên hoàn thì tơng ứng với một rị số tuyệt đối là bao nhiêu.
%
i
i
t
a
g
=
(i = 2, 3, , n)
Trong thực tế ngời ta không sử dụng giá trị tuyệt đối của 1% tăng hoặc
Phân loại chỉ số
Để phân loại chỉ số, ngời ta thờng căn cứ vào phạm vi tính hoặc tính chất
của chỉ tiêu mà chỉ số phản ánh.
Căn cứ vào phạm vi tính, phân chỉ số thành hai loại.
+ Chỉ số đơn (chỉ số cá thể) nêu lên sự biến động của từng đơn vị cá biệt. Ví
dụ: chỉ số giá của một loại hàng hoá, chỉ số lợng của từng mặt hàng.
+ Chỉ số tổng hợp (chỉ số chung) là chỉ số phản ánh sự biến động của hiện t-
ợng phức tạp gồm nhiều đơn vị hoặc phần tử khác nhau. Ví dụ: chỉ số giá của một
ngành hàng, lợng hàng hoá tiêu thụ của một số mặt hàng hay của tất cả các mặt
hàng
Phan Quán Thành Thống kê 40A
25
Copyright: Tài liệu đại học ©