B GIÁO DC VÀ ẨO TO
TRNG I HC KINH TăTP. HCM
NGUYN THăDIUăTRANG
PHỂNăTệCHăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăNă
HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄC NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM SAU M&A

NGUYN THăDIUăTRANG
PHỂNăTệCHăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăNă
HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄC NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM SAU M&A CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201 LUN VN THCăS KINH T
NGI HNG DN KHOA HC

MCăLC

TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCHăVITăTT
DANHăMCăBNGăBIU
DANHăMCăHỊNHăVẨăăTHăMINHăHA
LIăMăU
CHNG 1: CăSăLụăLUNăVẨăMỌăHỊNHăNGHIểNăCUăCỄCăNHỂNă
TăNHăHNGăNăHIUăQUăHOTăNGăCAăCỄCăNGÂN HÀNG
THNGăMI 1
1.1 Khái nim v M&A (Merger and Acquisition) và phân bit các hình thc M&A 1
1.1.1 Khái nim v M&A 1
1.1.2 Phân bit các hình thc M&A 3
1.2 Hiu qu hot đng ngân hàng và các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
ngân hàng thng mi 6
1.2.1 Hiu qu và bn cht hiu qu hot đng ngân hàng 6
1.2.2 Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng thng mi 7
1.3 Mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng
thng mi 17
1.3.1 S dng mô hình phân tích bao d liu DEA đ đo lng hiu qu hot đng ngân
hàng thng mi 17
1.3.1.1 Mô hình hiu qu không đi theo quy mô (Constant returns to scale DEA,
CRS_DEA model) 21
CHNGă 3:ă MTă Să GIă ụă CHệNHă SỄCHă NHMă THÚCă Yă HOTă
NGăM&Aă TRONGă LNHă VCă NGỂNă HẨNGă VẨă GIIă PHỄPă ă NỂNGă
CAOăHIUăQUăHOTăNGăNGỂNăHẨNG VITăNAMăSAUăM&A 59
3.1 D báo xu hng ca hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng trong thi gian ti
59
3.1.1 Tình hình kinh t v mô 59
3.1.2 Xu hng hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng 60
3.2 Mt s gi Ủ chính sách nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng
 Vit Nam. 61
3.3 Nhng gii pháp đ nâng cao hiu hot đng ngân hàng Vit Nam sau M&A 66
3.3.1 Phân tích nhng c hi và thách thc làm c s cho đnh hng gii pháp 66
3.3.1.1 Nhng li th và c hi 66
3.3.1.2 Nhng khó khn và thách thc 68
3.3.2 Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng ngân hàng sau M&A 71
Kt lun chng 3 77
KTăLUN
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC

DANHăMCăCHăVITăTT
ABBank Ngân hàng TMCP An Bình
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
AE Hiu qu phân b (Allocative Efficiency)
AMC Công ty qun lý tài sn (Asset Management Company)

NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTMQD Ngân hàng thng mi quc doanh
OceanBank Ngân hàng thng mi c phn i Dng
PIB Campuchia Ngân hàng u t Thnh Vng Campuchia
PTE Hiu qu k thut thun (Pure Technical Efficiency)
RBS Ngân hàng Hoàng gia Scotland
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
SCB Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
SE Hiu qu quy mô (Scale Efficiency)
SHB Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn – Hà Ni
TCTD T chc tín dng
TE Hiu qu k thut (Technical Efficiency)
Tienphong Bank Ngân hàng thng mi c phn Tiên Phong
TNB Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Tín Ngha
TrustBank Ngân hàng thng mi c phn Xây dng Vit Nam
VAMC Công ty Qun lý và Khai thác Tài sn các t chc tín dng Vit
Nam (Vietnam Asset Management Company)
VAS Chun mc k toán Vit Nam (Vietnamese Accounting Standards)
VCB Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
VIB Ngân hàng thng mi c phn Quc T Vit Nam
Vietcapital Bank Ngân hàng thng mi c phn Bn Vit VNPT Tp đoàn Bu chính và Vin thông Vit Nam
VPSC Công ty Dch v Tit kim Bu đin
VRS Hiu qu thay đi theo quy mô (Variable Returns to Scale)
WB Ngân hàng th gii
WTO T chc thng mi th gii (World Trade Organization)
Bng 2.8: Kt qu kim đnh mô hình hi quy Tobit phân tích các nhân t tác đng đn
hiu qu hot đng ca các NHTM Vit Nam trc và sau M&A 53

DANHăMCăHỊNHăVẨăăTHăMINHăHA
Hình 1.1 Các bc thc hin nghiên cu thc nghim đánh giá hiu qu hot đng
ca NHTM 20
 th 1.1. ng biên CRS (OC) và VRS (VBV')
22
Hình 2.1: Th trng M&A lnh vc ngân hàng  Vit Nam trong giai đon 2009 - quý
1/2013 33

LIăMăU

thc không nh đi vi các ngân hàng có quy mô vn khiêm tn.
Hot đng M&A đư xut hin  Vit Nam t nhng nm 1997 – 1998, tuy nhiên
mưi đn nm 2007 hot đng này mi thc s n r. Làn sóng M&A này không xut
hin ngu nhiên mà là h qu ca quá trình tng trng các dòng vn đu t nc
ngoài trc tip và gián tip vào Vit Nam cng nh s ch đng hi nhp vi nn kinh
t th gii. Và mt điu có th nhn thy là khi nn kinh t trong giai đon khó khn,
hot đng M&A s phát trin mnh hn. Tht vy, trong khi các ngân hàng loay hoay
tìm đ mi hng đ tng vn điu l hay tìm gii pháp đ ci thin, nâng cao hiu qu
hot đng ca ngân hàng mình, thì con đng M&A đc la chn nh mt gii pháp ti u giúp các ngân hàng rút ngn thi gian đ đt mc tiêu k vng. Th nhng, liu
M&A có phi là gii pháp tt nht cho các ngân hàng hin nay hay không? Vì theo
kho sát thc t, có ti “70% các thng v M&A không mang li hiu qu nh k
vng bi s tích hp kém và đánh giá quá cao sc mnh tng hp sau khi M&A”. Do
đó, đ M&A tht s thành công, các ngân hàng cn phân tích đc c hi và thách
thc khi tham gia hot đng M&A, đc bit là nhn din đc nhân t nào h tr, nhân
t nào cn tr hot đng ngân hàng sau khi tin hành M&A đ t đó có nhng gii
pháp khc phc hoc phát huy cho phù hp.
Xut phát t tính cp thit ca yêu cu nêu trên, tác gi chn đ tài vi tên gi
“Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam sau M&A” làm ni dung nghiên cu trong lun vn ca mình.
2. Tìnhăhìnhănghiênăcuăliênăquanăđnăniădung
Theo tham kho cha đy đ ca tác gi thì hin nay trên th gii, nghiên cu
v hiu qu hot đng ca các ngân hàng sau M&A bng các phng pháp đnh lng
đư đc ng dng khá b bin. Các nghiên cu này hoc là áp dng phng pháp tham
s hoc phi tham s đ đánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng sau M&A, ch
yu là tp trung vào phân tích và đánh giá hiu qu k thut, hiu qu chi phí, hiu qu
phân b, hiu qu kinh t theo quy mô in hình nh nghiên cu ca Kimie Harada
(2005) áp dng mô hình phân tích bao d liu DEA đánh giá hiu qu hot đng ca

các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam
rt có giá tr và tht s cn thit trong giai đon hin nay. Do đó, xut phát t thc tin
nghiên cu và thc tin hot đng ca ngành ngân hàng đang trong giai đon tái c cu
mnh m, lun vn tip tc vn dng mô hình phân tích DEA và mô hình hi quy Tobit
nhm đánh giá hiu qu hot đng và các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
ca các NHTM sau M&A  Vit Nam giai đon t nm 2009 – 2013.
3. Mcătiêu vƠăcơuăhiănghiênăcu
Lun vn vi các mc tiêu ch yu sau đây:
(1) Vn dng mô hình phân tích bao d liu DEA đ đánh giá hiu qu hot
đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam.
(2) Vn dng mô hình hi quy Tobit đ xác đnh các nhân t tác đng đn hiu
qu hot đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam.
(3) a ra mt s đ xut gi ý nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc
ngân hàng  Vit Nam phát trin hn và đ xut gii pháp nâng cao hiu qu hot
đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam hin nay.
 đt đc các mc tiêu nghiên cu nêu trên, ni dung ca lun vn phi tr li đc
các câu hi nghiên cu sau đây:
(1) Bng vic vn dng mô hình phân tích bao d liu DEA cho thy hiu qu
hot đng ca các NHTM Vit Nam trong giai đon sau M&A nh th nào?
(2) Bng mô hình hi quy Tobit, xác đnh nhng nhân t nào nh hng đn
hiu qu hot đng ca các NHTM Vit Nam trong giai đon sau khi M&A?
(3) Nhng đ xut gi ý nào nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc
ngân hàng  Vit Nam phát trin hn trong thi gian ti?
(4) Nhng đ xut gii pháp nào nhm nâng cao hiu qu hot đng ca các
NHTM sau M&A  Vit Nam trong thi gian ti?
4. iătngănghiênăcu
i tng nghiên cu là hiu qu hot đng và các nhân t nh hng đn hiu

1

CHNG 1: CăS LụăLUNăVẨăMÔ HÌNH NGHIểNăCU CÁC NHÂN
TăNHăHNGăN HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄCăNGÂN HÀNG
THNGăMI
1.1 Khái nim v M&A (Merger and Acquisition) và phân bit các hình thc
M&A
1.1.1 Khái nim v M&A
M&A là thut ng ting Anh thông dng trên quc t gm nhiu hình thc: sáp
nhp (merger), hp nht (consolidation) và mua li (acquisition).
Thông t s 04/2010/TT-NHNN ngày 11/02/2010 ca Ngân hàng Nhà nc Vit
Nam quy đnh vic sáp nhp, hp nht và mua li t chc tín dng đư k tha và loi
b nhng hn ch ca Quy ch v sáp nhp, hp nht, mua li t chc tín dng c phn
Vit Nam đc ban hành theo Quyt đnh s 241/1998/Q-NHNN5 ngày 15/07/1998
ca Ngân hàng Nhà nc, theo đó phm vi các đi tng đc/thuc din sáp nhp,
hp nht đc m rng. C th:
1. Sáp nhp t chc tín dng là hình thc mt hoc mt s t chc tín dng (sau
đây gi là t chc tín dng b sáp nhp) sáp nhp vào mt t chc tín dng khác (sau
đây gi là t chc tín dng nhn sáp nhp) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn,
ngha v và li ích hp pháp sang t chc tín dng nhn sáp nhp, đng thi chm dt
s tn ti ca t chc tín dng b sáp nhp.
2. Hp nht t chc tín dng là hình thc hai hoc mt s t chc tín dng (sau
đây gi là t chc tín dng b hp nht) hp nht thành mt t chc tín dng mi (sau
đây gi là t chc tín dng hp nht) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha
v và li ích hp pháp sang t chc tín dng hp nht, đng thi chm dt s tn ti
ca các t chc tín dng b hp nht.
3. Mua li t chc tín dng là hình thc mt t chc tín dng (sau đây gi là t

3

1.1.2 Phân bit các hình thc M&A
V mt bn cht khái nim và h qu pháp lỦ, hp nht và mua li, sáp nhp là
khác bit, c th:
Hình thc thc hin: trng hp hp nht các t chc tín dng thì các t chc tín
dng đc hp nht s cùng mang toàn b tài sn, quyn, ngha v cng nh li ích hp
pháp ca mình, góp chung li vi nhau trên tinh thn t nguyn. Trong khi đó thì  sáp
nhp và mua li, ch có các t chc tín dng b sáp nhp hoc b mua li phi mang tài
sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp ca mình gp chung vi tài sn vn có ca t
chc tín dng sáp nhp hoc mua li. Còn tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp
trc khi giao dch ca các t chc tín dng sáp nhp hoc mua li s không b tác đng.
im khác nhau gia mua li và sáp nhp là không rõ ràng. i vi sáp nhp thì toàn b
tài sn ca t chc tín dng b sáp nhp s đc gp chung vi tài sn ca t chc tín
dng sáp nhp. Còn đi vi mua li thì không nht thit toàn b mà đôi khi ch là mt b
phn tài sn ca t chc tín dng b mua li phi gp chung vi tài sn ca t chc tín
dng mua li. iu này ph thuc vào quy mô ca thng v mua li.
H qu pháp lý : sau khi tin hành các giao dch trên thì h qu pháp lỦ mà mi
hình thc giao dch đ li đi vi các t chc tín dng là không ging nhau. i vi giao
dch hp nht thì sau khi đng kỦ kinh doanh, các t chc tín dng b hp nht chm dt
tn ti, t chc tín dng hp nht đc hng các quyn và li ích hp pháp, chu trách
nhim v các khon n cha thanh toán, hp đng lao đng và các ngha v tài sn khác
ca các t chc tín dng b hp nht. Còn đi vi giao dch sáp nhp thì sau khi đng kỦ
kinh doanh, t chc tín dng b sáp nhp chm dt tn ti, t chc tín dng nhn sáp
nhp đc hng các quyn và li ích hp pháp, chu trách nhim v các khon n cha
thanh toán, hp đng lao đng và ngha v tài sn khác ca t chc tín dng b sáp nhp.
Trong khi đó, đi vi giao dch mua li, sau khi hp đng có hiu lc, t chc tín dng
b mua li vn tn ti hot đng bình thng (nu ch b mua li mt phn) hoc chm
dt hot đng (nu b mua li toàn b), còn t chc tín dng mua li có th tham gia
4

T chc tín dng sáp nhp hoc mua li s vn do ban lưnh đo c điu hành và qun lỦ.
Bng 1.1. TómăttăcácăkhácăbităgiaăcácăhìnhăthcăM&A
Chătiêu
Sápănhp
Hpănht
Muaăli
Hình
thc
thc
hin
Mt hoc mt s
TCTD chuyn toàn
b tài sn, quyn,
ngha v và li ích
hp pháp ca mình
sang mt TCTD
nghip khác.
Hai hoc nhiu
TCTD chuyn toàn
b tài sn, quyn,
ngha v và li ích
hp pháp ca mình
đ hình thành mt
TCDN mi.
Mt TCTD mua toàn b hoc mt
phn tài sn ca TCTD khác đ đ
kim soát, chi phi toàn b hoc
mt phn ca TCTD b mua li.
H qu
pháp lý

quyt
đnh và
kim
soát
Ch có TCTD sáp
nhp mi có quyn
quyt đnh và kim
soát.
Các TCTD tham gia
hp nht cùng có
quyn quyt đnh
trong Hi đng qun
tr mi tu thuc
TCTD b mua
li mt phn và
TCTD mua li
cùng có quyn
quyt đnh trong
Ch có TCTD
mua li toàn b
mi có quyn
quyt đnh và
kim soát.
6

theo t l vn góp
ca mi bên.
Hi đng qun
tr da trên t l
vn góp ca


ánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi thông thng có th
đc chia làm hai nhóm đó là hiu qu tuyt đi và hiu qu tng đi (TS.Nguyn
Vit Hùng, 2008):
- Các ch tiêu phn ánh hiu qu tuyt đi (hiu qu hot đng = kt qu kinh t -
chi phí b ra đ đt đc kt qu đó) cho phép đánh giá hiu qu hot đng ca ngân
hàng thng mi theo c chiu sâu và chiu rng. Tuy nhiên loi ch tiêu này trong mt
s trng hp li khó có th thc hin so sánh đc. Ví d, nhng ngân hàng có ngun
lc ln thì to ra li nhun ln hn nhng ngân hàng có ngun lc nh, nhng không
có ngha là các ngân hàng quy mô ln li có hiu qu ln hn các ngân hàng có quy mô
nh hn. Nh vy, hiu qu tuyt đi không cho bit kh nng s dng tit kim hay
lưng phí các đu vào.
- Các ch tiêu phn ánh hiu qu tng đi có th đc th hin di dng tnh
(hiu qu hot đng = kt qu kinh t/chi phí b ra đ đt đc kt qu đó hoc dng
nghch hiu qu hot đng = chi phí/ kt qu kinh t) hoc di dng đng hay dng
cn biên (hiu qu hot đng = mc tng kt qu kinh t/mc tng chi phí). Nhng ch
tiêu này rt thun tin so sánh theo thi gian và không gian nh cho phép so sánh hiu
qu gia các ngân hàng có quy mô khác nhau, các thi k khác nhau.
1.2.2 Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng thng mi
Hiu qu là điu kin tiên quyt cho s tn ti và phát trin ca mt ngân hàng
trong điu kin cnh tranh ngày càng gay gt hin nay.  nâng cao hiu qu, đòi hi
bn thân mi ngân hàng phi xác đnh đc các nhân t tác đng đn hiu qu ca
ngân hàng, qua đó có th phát huy li th cnh tranh, đng thi hn ch, phòng nga
đc các hot đng mang tính cht ri ro. Các nhân t nh hng đn hiu qu
ngân hàng thông thng đc chia làm hai nhóm: nhóm nhân t ngoi sinh và nhóm
nhân t ni sinh. Tuy nhiên, vic đánh giá hot đng các ngân hàng bng phng pháp
phân tích các nhân t mà thành phn chính theo các ch tiêu tài chính ca mô hình
CAMELS đc s dng ph bin hn (Dang Uyen, 2011; Kabir và Dey, 2012).
8


tin đ tr các khon n đn hn cho ngân hàng, điu này s dn đn n quá hn, n
khó đòi, t đó nh hng trc tip đn kt qu kinh doanh ca các ngân hàng.
Ngoài ra, s qun lý Nhà nc đi vi các doanh nghip cng nh hng đn cht
lng tín dng ca các ngân hàng.
(3) Kh nng tip cn các ngun thông tin
Thông tin tr thành vn đ thit yu đi vi các ch th tham gia vào nn kinh
t, trong đó có các ngân hàng. Trong hot đng tín dng, ngân hàng cho vay ch
yu da trên s tin tng đi vi khách hàng. S tin tng này li ph thuc vào đ
chính xác ca ngun thông tin v khách hàng mà ngân hàng thu thp đc. Các ngân
hàng phi nm bt nhng thông tin v khách hàng t nhiu ngun khác nhau, t
ngun thông tin sn có ca ngân hàng (đc lu tr trong h thng thông tin ca
ngân hàng); ngun thông tin t Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
(CIC); ngun thông tin t các đi th cnh tranh; t nhng thay đi ca môi trng
kinh t, chính tr, xã hi, vn hóa, lut pháp, công ngh thông tin S nm bt kp
thi nhng thông tin v kinh t, xã hi, th trng….s giúp cho các ngân hàng có
đc nhng phng hng hot đng kinh doanh kp thi và phù hp. Ngc li,
nu thông tin không kp thi, không chính xác thì ngân hàng s đa ra nhng quyt
đnh cho vay, đu t không hp lí, có th dn ti ri ro mt vn. Thc t  Vit
Nam hin nay là vic tip cn thông tin chính xác, kp
thi,

đy
đ là tng đi khó
khn.
(4) i th cnh tranh
Cnh tranh là mt đng lc tt đ ngân hàng ngày càng hoàn thin. Vi s gia
tng đáng k v s lng cng nh cht lng dch v ca các ngân hàng, khách hàng
có s la chn riêng ca h khi quyt đnh s dng các dch v ca ngân hàng nào có
li cho h hn. Vic nghiên cu, tìm hiu v đi th cnh tranh đ ngày càng to
nên s khác bit là vô cùng quan trng. Có th nói s khác bit s quyt đnh vic