B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

 NGUYN TH HOÀNG YN CÁC NHÂN T TÁC NG N HOT NG MUA LI
NGÂN HÀNG THNG MI TI VIT NAM CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
MÃ NGÀNH : 60340201

LUN VN THC S KINH T NGI HNG DN KHOA HC:
TS. UNG TH MINH L

THÀNH PH H CHÍ MINH, NM 2014

LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “ánh giá các nhân t tác đng đn hot đng mua
li NHTM ti Vit Nam” là công trình nghiên cu ca chính tôi.
Ngoài nhng tài liu tham kho đã đc trích dn trong lun vn, tôi cam đoan
rng mi s liu và kt qu nghiên cu ca lun vn này cha tng đc công b hay
đc s dng di bt k hình thc nào.

1.1 Tng quan v hot đng mua li NHTM 1
1.1.1 Khái nim v hot đng mua li NHTM 1
1.1.2 Phân loi hot đng mua li 1
1.1.2.1 Da vào phm vi lãnh th 1
1.1.2.2 Da vào tính cht thng v 2
1.1.3 Các phng thc thc hin hot đng mua li NHTM 2
1.1.3.1 Chào thu 2
1.1.3.2 Lôi kéo các c đông bt mãn 3
1.1.3.3 Thng lng t nguyn 3
1.1.3.4 Thu gom c phiu trên th trng chng khoán 4
1.1.3.5 Mua li tài sn 4
1.1.4 Li ích và hn ch ca hot đng mua li NHTM 5
1.1.4.1 Li ích 5
1.1.4.2 Hn ch 8
1.2 Bài hc kinh nghim t hot đng mua li NHTM trên th gii 12
1.2.1 Mt s thng v mua li NHTM đin hình trên th gii 12
1.2.1.1 Thng v mua li NHTM  Châu Âu: ABN AMRO 12
1.2.1.2 Thng v mua li NHTM  M: BOA 13
1.2.2 Bài hc kinh nghim 14

1.2.2.1 Tn dng các li th kinh t, các c hi và thng hiu 14
1.2.2.2 Chính sách đãi ng nhân tài sn có 14
1.2.2.3 Tính toán k lng khi mua li NHTM quá yu kém 15
1.2.2.4 m bo quyn li ngi gi tin 15
1.2.2.5 Xp loi NH 15
1.3 Các nghiên cu trc đây trên th gii 15
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2: KT QU NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N
HOT NG MUA LI NHTM VN 24
2.1 Tng quan hot đng ca h thng NHTM VN 24

2.3.3 Kt qu nghiên cu 47
2.3.3.1 Kt qu thng kê mô t 47
2.3.3.2 Kt qu nghiên cu thc nghim 48
2.3.4 Kt lun 53
2.3.4.1 Bin đi din cho hiu qu hot đng 54
2.3.4.2 Bin đi din cho mc vn hóa th trng 54
2.3.4.3 Bin đi din cho quy mô 55
2.3.4.4 Bin đi din cho yu t ni đa 56
2.3.4.5 Bin tng trng tng sn phm quc ni 56
2.3.4.6 Bin niêm yt trên th trng chng khoán 57
KT LUN CHNG 2 57
CHNG 3: GII PHÁP I VI HOT NG MUA LI NHTMVN 58
3.1 nh hng cho hot đng mua li NHTM VN 58
3.2 Mt s gi ý chính sách t kt qu nghiên cu đi vi các NHTM VN 59
3.2.1 V nhân t hiu qu hot đng 59

3.2.2 V nhân t mc vn hóa th trng 60
3.2.3 V nhân t quy mô 60
3.2.4 V nhân t ni đa 60
3.2.5V nhân t tng trng tng sn phm quc ni 61
3.2.6V nhân t niêm yttrên th trng chng khoán 61
3.3 Gii pháp cho hot đng mua li NHTM VN 61
3.3.1 Gii pháp đi vi các NHTM VN 61
3.3.1.1 Nhóm gii pháp nâng cao thành công và c hi cho hot đng mua li NHTM
VN 61
3.3.1.2 Nhóm gii pháp x lý tình hình n xu 63
3.3.1.3Nhóm gii pháp nâng cao tính thanh khon 65
3.3.2 Gii pháp h tr t NHNN và CP 68
3.3.2.1 Hoàn thin khung pháp lý 68
3.3.2.2 To điu kin khuyn khích các NT nc ngoài tham gia 69

GATS : Hip đnh chung v thng mi dch v
GDP : Tng sn phm quc ni
HHI : Herfindahl-Hirschman Index
HSBC : Hongkong and Shanghai Banking Corporation
IFC :International Finance Company
LS : Least Square (Phng pháp hi quy bình phng bé nht)
M&A : Mergers and Acquisitons (Hot đng sáp nhp và mua li)
NT : Nhà đu t
NH : Ngân hàng
NHLD :Ngân hàng liên doanh
NHNN :Ngân hàng Nhà nc
NHNNg :Ngân hàng nc ngoài

NHTM :Ngân hàng thng mi
NHTMCP :Ngân hàngthng mi c phn
NHTMNN :Ngân hàngthng minhà nc
OCBC : Oversea-Chinese Banking Corporation
TCTD : T chc tín dng
UOB : United Overseas Bank
VN : Vit Nam
WTO : T chc Thng mi Th gii
ACB : NHTMCP Á Châu
Agribank : NH Nông Nghip và Phát Trin Nông Thôn Vit Nam
BacAbank : NHTMCP Bc Á
Baovietbank : NHTMCP Bo Vit
BIDV : NHTMCP u T và Phát Trin Vit Nam
DongAbank : NHTMCP ông Á
Eximbank : NHTMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
GPBank : NHTMCP Du Khí Toàn Cu
HDBank : NHTMCP Phát Trin Nhà Thành Ph H Chí Minh

DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Kt qu nghiên cu ca Hernando, Nieto và Wall (2008) 17
Bng 1.2: Kt qu nghiên cu caHannan và Pilloff (2006) 20
Bng 1.3: Tng hp các nhân t nh hng đn kh nng NH đc mua li 22
Bng 2.4: So sánh quy mô vn điu l ca mt s NH VN vi các NH trong khu vc
ông Nam Á 26
Bng 2.7: iu kin c th đ NH trong nc bán c phn cho NT chin lc nc
ngoài 35
Bng 2.8: Kt qu c lng xác sut NH đc mua li tích ly 47
Bng 2.9: Phân tích mô t các bin trong mô hình 48
Bng 2.10: Tng quan gia các bin trong mô hình 49
Bng 2.11: Kt qu hi quy theo phng pháp Pool 50
Bng 2.12: Kim đnh hin tng đa cng tuyn theo ch s VIF 51
Bng 2.13: Kt qu hi quy theo hiu ng ngu nhiên 51
Bng 2.14: Kt qu hi quy theo hiu ng c đnh 52
Bng 2.15: Tng hp kt qu tác đng ca các nhân t lên xác sut NH đc mua li 53

DANH MC BIU 
Biu đ 2.1: S lng NHTMCP VN giai đon 1991-2013 24
Biu đ 2.2: Quy mô tng tài sn ca các NHTMCP VNtính đn 31/12/2013 25
Biu đ 2.3: Quy mô vn điu l ca các NHTMCP VNtính đn 21/12/2013 26

3.1 i tng nghiên cu: các nhân t tác đng đn hot đng mua li
NHTMVN.

3.2 Phm vi nghiên cu: hot đng mua li NHTM VN t nm 2006 đn nm
2013.
3.3 Thi gian nghiên cu: t nm 2006 đn nm 2013.

4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn đc nghiên cu da trên phng pháp đnh tính kt hp phng pháp
đnh lngđ đánh giá các nhân t và hng tác đng ca tng nhân t đn kh nng
NH đc mua li.
5. B cc ca lun vn:
Lun vn này gm ba phn chính:
• Chng 1: Tng quan các nhân t tác đng đn hot đng mua li NHTM VN.
• Chng 2: Kt qu nghiên cu các nhân t tác đng đn hot đng mua li
NHTM VN.
• Chng 3: Gii pháp đi vi hot đng mua li NHTM VN. 1
CHNG 1: TNG QUANCÁC NHÂN T TÁC NG NHOT NG
MUA LI NHTM VN
1.1. Tng quan v hot đng mua li NHTM
1.1.1. Khái nim vhot đng mua li NHTM

da trên c s t nguyn và li ích các bên. Nu hai NH đu nhn thy li ích mang
li t các đim tng đng nh th phn, vn hóa NH, sn phm dch v… thì Ban
qun tr hai NH s ngi li vi nhau đ thng tho hp đng mua li.
1.1.3. Các phng thc thc hin hot đng mua li NHTM
Cách thc thc hin hot đng mua li NHTM rt đa dng, ph thuc vào lut
pháp, quan đim qun tr, mc tiêu, c cu s hu và li th ca mi bên trong tng
trng hp c th. Các thng v mua li trên th gii thng đc thc hin theo
các phng thc ph bin nh sau:
1.1.3.1. Chào thu
NH hoc cá nhân hoc nhóm NT có ý đnh mua li toàn b NH mc tiêu và
đ ngh c đông hin hu ca NH mc tiêu bán li c phiu ca h vi giá cao hn th
trng nhiu ln.Giá chào thu phi đ sc hp dn đ đa s c đông tán thành vic t
b s hu cng nh qun lý NH mc tiêu.Phng thc chào thu thng áp dng
trong các thng v thôn tính mang tính thù đch.NH mc tiêu thng là NH yu
hn.Tuy vy, vn có mt s trng hp NH nh thôn tính đc đi th mnh hn.ó
là khi các NH này huy đng đc ngun tài chính khng l t bên ngoài đ thc hin
thng v thôn tính. Các NH mua li theo hình thc này thng huy đng ngun tin
bng cách: (a) s dng thng d vn; (b) huy đng vn t c đông hin hu thông
qua phát hành c phiu mi hoc tr c tc bng c phiu, phát hành trái phiu
chuyn đi; (c) vay t các TCTD khác. im đáng chú ý trong phng thc chào thu
là Hi đng qun tr ca NH mc tiêu b mt quyn đnh đot, bi vì đây là s trao
3
đi trc tip gia NH thu mua và c đông ca NH mc tiêu. Trong khi Hi đng qun
tr thng ch là ngi đi din, do đó không trc tip nm đ s lng c phiu chi
phi, s b gt ra ngoài. Thông thng, Hi đng qun tr và các v trí ch cht ca
NH mc tiêu s b thay th, mc dù thng hiu và c cu t chc ca NH mc tiêu
vn có th đc gi li mà không nht thit b sáp nhp hoàn toàn vào NH mua li.
 cn tr thng v sáp nhp gây bt li cho mình, Hi đng qun tr ca NH mc
tiêu cn tìm kim s tr giúp, bo lãnh tài chính mnh hn, đ có th đa ra mc giá
chào mua c phn cao hn mc giá mà NH mua li đa ra.

còn li ca các c đông. Phng thc này đòi hi thi gian dài, nu đ l ý đnh ra
bên ngoài thì giá c phiu ca NH mc tiêu s có th tng mnh trên th
trng.Ngc li, nu phng thc này đc din ra t t và thun li, NH mua li
có th đt đc mc tiêu ca mình mà không gây xáo đng ln cho NH mc tiêu.Khi
đó, NH mua li ch phi tr mt mc giá thp hn phng thc chào thu nhiu ln.
1.1.3.5. Mua li tài sn
Phng thc này cng tng t phng thc chào thu. NH thu mua có th
đn phng hoc cùng vi NH mc tiêu đnh giá tài sn ca NH mc tiêu (thng
tham kho giá ca công ty t vn đnh giá tài sn đc lp chuyên nghip). Sau đó, các
bên tin hành thng tho đ đa ra mc giá phù hp, có th cao hn hoc thp hn
mc giá cacông ty t vn đnh giá tài sn đc lp chuyên nghip, cách thc thanh
toán có th bng tin hoc nhn n. im hn ch ca phng thc này là các tài sn
vô hình nh thng hiu, th phn, h thng khách hàng, nhân s, vn hóa NH rt khó
đnh giá và đc các bên thng nht. Do đó, phng thc này thng áp dng đ tip
qun các NH nh mà thc cht là nhm đn kênh phân phi, h thng đi lý ca NH
mc tiêu. Ngoài ra, khi mt NH b Tòa án tuyên b phá sn thì các NH có th mua li
theo giá quy c. Tùy trng hp mà thc hin theo đnh hng ca Nhà nc.
5
1.1.4. Li ích và hn ch ca hot đng mua li NHTM
1.1.4.1. Li ích
- Nâng cao hiu qu hot đng nh tng quy mô
S gia tng quy mô v vn, con ngi, h thng phân phi… s làm tng kh
nng cnh tranh ca NH trên th trng và đáp ng nhu cu ngày càng cao ca khách
hàng.
Thông qua hot đng mua li, các NH có th tng cng hiu qu kinh t nh
tng quy mô, gim chi phí c đnh, chi phí đu t, chi phí nhân công, chi phí qun lý
hành chính, m rng kênh phân phi và loi tr các ri ro phi h thng. Các NH còn
có th b sung cho nhau các ngun lc và th mnh khác ca nhau nh thng hiu,
thông tin, công ngh, bí quyt kinh doanh, khách hàng và tn dng nhng tài sn mà
mi bên cha s dng ht giá tr.S lng NH s gim sau thng v mua li gia

- Gim thiu chi phí, tng th phn, cng c v th và xâm nhp th
trng
Mua li có th dn đn ct gim chi nhánh, phòng giao dch ca các NH có
cùng đa bàn hot đng, t đó, gim bt chi phí nhân công, chi phí thuê vn phòng,
chi phí hot đng… Chi phí gim, doanh thu tng s làm cho hiu qu hot đng ca
NH sau mua li gia tng, làm gia tng hiu qu kinh t.
 VN, vic gia nhp th trng đòi hi các NH phi đáp ng nhiu điu kin,
mua li không nhng giúp bên mua tránh đc các rào cn v th tc đng ký thành
lp (vn pháp đnh, giy phép hot đng…) mà còn gim đc chi phí cng nh ri
ro trong quá trình xây dng c s vt cht và c s khách hàng ban đu.
7
Chi phí vn có th gim khi hai NH tin hành mua li vì chi phí ca vic phát
hành n và vn ch s hu s thp hn nhiu so vi vic tng NH phát hành n và
vn ch s hu riêng l nh trc kia.
- Thu hút đi ng nhân s gii
S phát trin nhanh ca h thng NH có th làm cho th trng lao đng ngành
tài chính-NH khan him nhân s gii. Các NH mi thành lp đu phi xây dng đi
ng cán b nòng ct, nhng nhân s này phi có kinh nghim trong lnh vc tài
chính-NH, có k nng qun lý tt. Mt khác, các NH mun m rng quy mô hot
đng cng phi tuyn dng nhân s cho chi nhánh, phòng giao dch mi.Các NH gp
khó khn trong vic tuyn dng nhân s gii.Do vy, không có cách nào hiu qu
bng lôi kéo nhân s  nhng NH đã hot đng lâu nm.
Khi các NH thc hin mua li s to ra đi ng nhân s ln đ chn lc, sa thi
nhng v trí kém hiu qu (thng ri vào các công vic gían tip nh tip th, k
toán, hành chính…), hình thành nên đi ng nhân s mi đy nng lc, có th thc
hin các chin lc kinh doanh mi, nhng lnh vc mà trc đây do thiu nhân s
gii nên không th thc hin đc. T đó, to nên th mnh riêng có ca NH sau mua
li, hiu qu hot đng tng trng rõ nét, gia tng kh nng theo đui mc tiêu tr
thành NH bán l hàng đu hoc tp đoàn tài chính ln nht…
- Ti u hóa công ngh

kin ca mình trong các cuc hp i hi c đông.
- Xung đt mâu thun ca các c đông ln
Xu hng qun tr hin đi là tách bch quyn s hu và qun lý, nhng thc
cht quyn s hu có ý ngha quyt đnh trong vic bu Hi đng qun tr, qua đó la
chn ngi qun lý, đng thi quyt đnh chin lc phát trin, phng án phân chia
9
li nhun và x lý tài sn. Nh vy, hot đng mua li gii quyt vn đ s hu tc là
quyt đnh luôn vn đ qun lý và phát trin NH.
Sau khi tin hành thng v, NH mc tiêu s hot đng vi s vn c phn ln
hn, nhng c đông ln ca NH này có th mt quyn kim soát nh trc đây do t
l quyn biu quyt trên tng s c phn có quyn biu quyt gim. Ý kin ca h
cng s gim theo. Ngoài ra, Hi đng qun tr s có nhiu thành viên hn, nên các
thành viên có quyn hn hn ch hn trc khi thc hin mua li.
Vì th, các c đông ln s c gng liên kt vi nhau đ to th lc nhm tìm
cách kim soát NH sau mua li.NH mi s có nhiu ông ch hn, nhiu tính cách hn,
h li cha tng cùng nhau hp tác nên d xy ra mâu thun do đng chmli ích. Do
đó, đôi khi h đi ngc li li ích ca đa s c đông vì li ích ca chính mình.
S xung đt  qun tr cp cao có th do không có s cân bng gia quyn và
ngha v ca các bên, do bt đng v chính sách qun lý, chin lc kinh doanh
Chính s không hòa hp này s gây ra nhng bt hòa trong quá trình thc hin hot
đng mua li, làm cho hot đng kinh doanh sau này không hiu qu và thun li,
thm chí thua l và kt qu là thng v mua li tht bi.
- Vn hóa NH b pha trn
Vn hóa  mi NH th hin đc trng riêng ca mình, th hin s khác bit so
vi NH khác. S khác bit đó là tài sn vô hình nh s trung thành ca nhân viên,
môi trng làm vic, cách ng x ca nhân viên vi lãnh đo, ca nhân viên vi
nhau, ca nhân viên vi khách hàng, lòng tin ca đi ng nhân s vi cp qun lý và
ngc li… Do vy, vn hóa NH tích cc to điu kin thun li đ NH phát trin bn
vng. Nó đc hình thành qua thi gian, da trên giá tr ct lõi ca NH, vi quá trình
xây dng không mt mi ca đi ng nhân s và các cp lãnh đo. Thiu vn, NH có

11
v làm vic, nu cm thy b đi x bt công, không đc trng dng, h s ra đi.NH
sau mua li s gp khó khn trong vic điu hành kinh doanh nu mt mát nhân s
nòng ct ca NH mc tiêu.Tuy nhiên, rt khó tránh khi s dch chuyn nhân s sau
khi tin hành thng v. ó cng là nhng tn tht đáng k có th gp phi khi thc
hin quá trình tái c cu b máy qun lý.
Do mi NH có đc thù kinh doanh riêng, nên thi gian đu sau mua li s rt
khó khn cho các lãnh đo NH tip qun trong vic điu hành hot đng kinh doanh
ca NH mc tiêu. H cha hiu rõ quy trình cng nh các đc thù liên quan đn b
máy ca NH mc tiêu.Vì vy, có th gây ra thit hi cho NH sau mua li.
- Tham vng bành trng và tp trung quyn lc gây lng đon th
trng tài chính
Theo Hannan và Pilloff (2007), nhng NH có mc đ tp trung th trng ln
có kh nng đc mua li cao hn bi nhng nhà thâu tóm trong cùng th trng, vì
quyn lc th trng có th đc tng cng bi vic mua li. Tuy nhiên, hot đng
mua li mang tính thâu tóm quyn lc này luôn b hn ch bi chính sách chng đc
quyn ca các c quan giám sát nhà nc.
Theo Ngh đnh 71/2014/N-CP, mt DN hay mt nhóm các DN nm t 30%
th phn kt hp tr lên đã có th có nhng hành vi mang tính đc quyn đi vi toàn
th trng. Do đó,nu không có s qun lý cht ch t phía các c quan qun lý th
trng thì đc quyn là hu qu khó tránh khi trong hot đng mua li.
Thng v mua li thành công s mang li nhiu li ích cho các bên nhng bt
k mt th trng nào, trong lúc sôi đng nht cng luôn tìm n ri ro. Nhng hu qu
mà hot đng mua li có th có là nhng thng v “đen” mang tính thâu tóm quyn
lc, hình thành NH có v trí thng lnh th trng và NH đc quyn, to ra s cnh
tranh không bình đng. Có nhng c đông ln góp vn vào nhiu NH khác nhau, và
nh vy là có nhiu mi quan h chng chéo trong h thng.
12
Thông thng, tác đng ca mua li ch phát huy sau vài nm k t khi thng
v hoàn tt. Mua li không phi lúc nào cng đc s dng nh mt phng án mang

tng trng li nhun gp đôi GDP hin thi ca th gii lúc đó. Qua đó, to li th
cnh tranh, phc v khách hàng tt hn và mang li li nhun cao hn cho các c
đông mi bên, tip tc phc v khong hn 47 triu khách hàng trên toàn th gii.
1.2.1.2. Thng v mua liNHTM  M: BOA
Tháng 10/1997, NationsBank mua li Montgomery Securities.
Nm 1998, NationsBank mua li Bank America Corp và đi tên thành BOA.
BOAthu ti 90% li nhun t th trng ni đa. NH này đã đt mc tiêu đng đu
ngành NH M thông qua hàng lot thng v mua li.
Nm 2004, BOA mua National Processing Co vi giá 1.4 t USD t National
City Corp. Công ty này sau đó đi tên thành BA Merchant Services vi chc nng
cung cp gii pháp tài chính cho các công ty thuc lnh vc du lch và y t. BA
Merchant Services có tr s ti Louisville, M.
Cng trong nm 2004, BOA thâu tóm FleetBoston Financial vi giá 47 t
USD.Tng tin gi ca BOA lúc này đã lên ti 513 t USD.
Ngày 15/12/2006, BOA mua li đi gia th tín dng MBNA vi giá 35 t USD,
giúp NH này đng đu lnh vc phát hành th tín dng ti th trng ni đa và quc
t. Sau thng v, tng tài khon tín dng ca BOA đã lên ti 40 triu.
Ngày 14/9/2007, FED chp thun cho BOA mua li ABN AMRO khu vc Bc
M, tp đoàn NH và tài chính LaSalle vi giá 21 t USD. Thng v này hoàn thành
vào ngày 1/10/2007, giúp tngtng tài sn ca BOA lên 1.7 nghìn t USD và tng th
phn ca BOA ti bang Allinois, Michigan và Indiana lên 411 chi nhánh, 17 nghìn đi
tác là các NHTM và 1.500 máy ATM.

Trích đoạn ng 1.1: Kt qu nghiên cu ca Hernando, Nieto và Wall (2008) Nh ngh nch và h ng nghiên cu t ip theo

---