Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
MỤC LỤC:
1. Lời mở đầu
2.Phần nội dung:Thực trạng, phương hướng xây dựng và phát triển nguồn
nhân lực nước ta hiện nay
I. Nguồn nhân lực-nhân tố hàng đầu để xây dựng phát triển kinh tế-xã hội
1.1. Con người và bản chất trong triết học Mác-Lênin
1.2. Vai trò của con người với sự phát triển kinh tế xã
II. Vai trò của nguồn lực con người trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội ởViệt Nam hiện nay
2.1 Vai trò con người trong lĩnh vực kinh tế
2.2 Vai trò con người trong lĩnh vực chính trị
2.3 Vai trò con người trong lĩnh vực xã hội
2.4Vai trò con người trong lĩnh vực văn hoá
III Thực trạng, phương hướng xây dựng và phát triển nguồn lực con người
nước ta hiện nay
3.1 Thực trạng
3.2 Thành tựu và hạn chế trong việc sử dụng nguồn lực nước ta hiện nay
3.3 Phương hướng và giải pháp phát huy nguồn nhân lực tại Việt Nam
3.Kết luận
4.Tài liệu tham khảo
1
Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
LỜI MỞ ĐẦU
Lịch sử phát triển đang chứng kiến những bước chuyển mình mạnh mẽ
của nền kinh tế thế giới, sự phát triển của nền kinh tế thế giới thống nhất theo
cơ chế thị trường đã làm cho quan hệ kinh tế, văn hoá giữa các nước phát
triển nhanh chóng. sự vận động của các công ty xuyên quốc gia thông qua
chuyển dịch các yếu tố sản xuất như vốn, công nghệ, lao động… cũng như sự
mở rộng những mối quan hệ kinh tế quốc tế như thương mại , đầu tư, vay nợ
… ra phạm vi toàn cầu đang thúc đẩy hình thành nên thị trường thế giới ngày

triển của mọi nền kinh tế. Đại hội IX của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã khẳng
định:” nguồn lực con người là là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng
trưởng kinh tế nhanh chóng và bền vững”,” con người và nguồn nhân lực là
nhân tố quyết định sự phát triển của đẩt nước trong thời kỳ công nghiệp hoá,
hiện đại hoá …” Đại hội Đảng lần thứ X cũng nhấn mạnh :” Phát triển mạnh;
kết hợp chặt chẽ các hoạt động công nghệ và khoa học với giáo dục và đào
tạo để thực hiện phát huy vai trò quốc sách hàng đầu, tạo động lực đẩy nhanh
công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri thức.Như vậy, thời đại
nào cũng cần đến nhân tài, hội nhập kinh tế thế giới càng sâu sắc thì vấn đề
phát triển nguồn nhân lực càng trở nên bức thiết.
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng cũng như những phương hướng xây
dựng nguồn nhân lực ở Vịêt Nam trong quá trình hội nhập hiện nay, em xin
được phép đưa ra quan điềm của mình về thực trạng nguộn nhân lực của nước
ta trong đề tài "Thực trạng, phương hướng xây dựng và phát triển nguồn
nhân lực con người ở Việt Nam hiện nay".3
Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
PHẦN NỘI DUNG
THỰC TRẠNG, PHƯƠNG HƯỚNG XÂY DỰNG VÀ PHẢT TRIỂN
NGUỒN LỰC CON NGƯỜI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
I.NGUỒN LỰC CON NGƯỜI –NHÂN TỐ HÀNG ĐẦU ĐỂ XÂY
DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ -XÃ HÔI
1.CON NGƯỜI VÀ BẢN CHẤT CON NGƯỜI TRONG TRIẾT HỌC
MÁC-LÊNIN
1.1. Con người là một thực thể thống nhẩt giữa mặt sinh vật và mặt
xã hội
Tiền đề vật chất đầu tiên quy sự tồn tại của con người là sản phầm của
giới tự nhiên. Con ngượi tự nhiên là con ngưọi mang tất cả bản tính sinh học,

bằng bất cứ cái gì cũng đựơc.Bản thân con người bắt đầu bằng sự tự phân biệt
với súc vật ngay khi con người bắt đầu sản xuất ra chính đời sống vật chất của
mình.
Thông qua hoạt động sản xuất vật chất, con người đã làm thay đổi, cải
biến toàn bộ giới tự nhiên:” con vật chỉ tái sản xuất ra nó, còn con người thì
tái sản xuất ra toàn bộ giới tự nhiên”.
Tính xã hội của con người biểu hiện trong hoạt động sản xuất, hoạt động
sản xuất vật chất biểu hiện một cách căn bản tính xã hội của con người.
Thông qua hoạt động lao động sản xuất, con người sản xuất ra của cải vật chất
và tinh thần, phục vụ đời sống của mình, hình thành và phát triển ngôn ngữ và
tư duy, xác lập quan hệ xã hội.Bởi vậy, đồng thời hình thành nhân cách cá
nhân trong cộng đồng xã hội.
Là sản phẩm của tự nhiên và xã hội nên quá trình hình thành và phát
triển của con người luôn luôn bị tự quyết định bởi ba hệ thống quy luật khác,
nhưng thống nhất với nhau, hệ thống các quy luật tự nhiên như quy luật về sự
phù hợp cơ thể với môi trường, quy luật về sự trao đôir chất, về di chuyền…
quy định phương diện và hành động trên nền tảng sinh học của con người như
hình thành tình cảm, khát vọng, niềm tin, ý chí. Hệ thống các quy luật xã hội
quy định quan hệ xã hội giữa con người với con người.
Ba hệ thống quy luật trên cùng tác động,tạo nên thể thống nhất hoàn
chỉnh trong đời sống con người bao gồm cả mặt sinh học và mặt xã hội. Mối
quan hệ sinh hhọc và xã hội là cơ sở để hình thành hệ thống các nhu cầu sinh
học và nhu cầu xã hội trong đời sống hàng ngày như ăn, mặc, ở, nhu cầu tái
sản xuất xã hội, nhu cầu tình cảm, nhu cầu thẩm mĩ và hưởng thụ các giá trị
tinh thần.
Với phương pháp luận duy vật biện chứng, chúng ta thấy rằng quan hệ
giữa mặt sinh học và mặt xã hội,cũng như nhu cầu sinh học và nhu cầu xã hội
trong mỗi con người là thống nhất. Mặt sinh học là cơ sở tất yếu tự nhiên của
con người, còn mặt xã hội là đặc trưng bản chất phân biệt con người với loài
vật. Nhu cầu sinh học phải được “nhân hoá” để mang giá trị văn minh con

dạng của mỗi cá nhân về phong cách, nhu cầu và lợi ích trong cộng đồng xã
hội.
1.3. Con người là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử
Không có thể giới tự nhiên, không có lịch sử thì không tồn tại con
người.Bởi vậy con người là sản phẩm của lịch sử,của sự tiến hoá lâu dài của
giới hữu sinh. Song, điều quan trọng hơn cả là con người luôn là chủ thể của
lịch sử-xã hội.Mác đã khẳng định” cái học thuyết duy vật chủ nghĩa cho rằng
con người là sản phẩm của hoàn cảnh và của giáo dục…cái học thuyết ấy
quên rằng chính con người làm thay đổi hoàn cánh và bản thân nhà giáo dục
6
Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
cũng cần phải giáo dục”. Trong tâc phẩm Biện chứng của tự nhiên,Ănghen
cũng cho rắng :” Thú vật cũng có lích sử phát triển dần dần của chúng cho tới
trạng thái hiện nay của chúng. Nhưng lịch sử ấy không phải do chúng tạo ra
và trong chừng mực mà chúng tham dự vào việc làm ra lịch sử ấy thì điều đó
diễn ra mà chúng không hề biết và không phải lý do ý muốn của
chúng.Ngược lại con người càng cách xa con vật bao nhiêu, hiểu theo nghĩa
hẹp bao nhiêu thì con người lại càng tự mình tạo ra lịch sử của mình một cách
có ý thức.
Như vậy với tư cách là thực thể xã hội, con người hoạt động thực tiễn,
tác động vào tự nhiên, cải biến giới tự nhiên, đồng thời thúc đẩy sự vận động
phát triển của lịch sử xã hội. Thế giới loài vật dựa vào điều kiện có sẵn trong
tự nhiên.Con người thì trái lại, thông qua hoạt động thực tiễn của mình để làm
phong phú giới tự nhiên để cải tạo tự nhiên theo hướng phục vụ ngày càng
đầy đủ cho nhu cầu của mình.
Trong quá trình cải biến giới tự nhiên, con người cũng làm ra lịch sử của
mình.Con người là sản phẩm của lịch sử, đồng thời cũng là chủ thể của lịch
sử của chính bản thân loài người.Hoạt động lao động sản xuất vừa là điều
kiện cho sự tồn tại của con người vừa là phương thức để biến đổi đời sống và
bộ mặt xã hội. Trên cơ sở nắm bắt quy luật của lịch sử xã hội, con người

còn chịu ảnh hưởng không ít những tư tưởng, tác phong, thói quen của xã hội
cũ. Cho nên, quá trình xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa là quá trình
diễn ra cuộc đấu tranh gay go, quyết liệt giữa cái cũ và cái mới, cái tiến bộ và
cái lạc hậu.Con người xã hội chủ nghĩa vừa là chủ thể trong quá trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội, vừa là sản phẩm của quá trình đó. Một mặt, trong lao
động sản xuất, đấu tranh xã hội, con người tạo ranhững điều kiện cơ sở vật
chất ngày một tốt hơn, phục vụ con người ngày một chu đáo hơn, cuộc sống
của con người ngày càng đầy đủ hơn, môitrường xã hội ngày càng trong sạch,
ngày càng nhân văn hơn, do vậy, càng có những điều kiện để xây dựng nên
những phẩm chất của con người xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, cũng chính trong
quá trình lao động cải tạo tự nhiên, cải tạo xã hội mà con người cải tạo chính
bản thân mình, tự rèn luyện khắc phục những hạn chế, thiếu sót của bản
thân.Mỗi thời kỳ lịch sử, trên cơ sở của sự phát triển lực lượng sản xuất, của
trình độ phát triển xã hội, cần phải xác định mô hình con người cần xây dựng.
Toàn bộ mọi hoạt động của xã hội, hệ thống luật pháp, những chính sách kinh
tế - xã hội, mục tiêu của giáo dục - đào tạo phải hướng vào mục tiêu đó, hình
thành những phẩm chất con người theo bản chất, mục tiêu xã hội chủ nghĩa.
Một khi con người đã hình thành với những phẩm chất tốt đẹp đó lại trở thành
chủ thể tự giác để phát triển xã hội theo mục tiêu xã hội chủ nghĩa.
Tóm lại, Mác đã khẳng định rằng bản chất con người là sự tổng hoà các
mối quan hệ xã hội trên nền tảng sinh học của nó, con người không phải là cái
gì đồng nhất tuyệt đối về bản chất mà là sự đồng nhất bao hàm của hai yếu tố
đối lập:
Thứ nhất: con người với tư cách là sản phẩm của giới tự nhiên.
Thứ hai: con người với tư cách là sự phát triển tiếp tục của giới tự nhiên.
8
Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
Mác đã nhìn nhận vấn đề con người một cách toàn diện cụ thể và xem
bản chất con người không phải một cách chung chung, trừu tượng mà trong
tính hiện thực cụ thể trong qúa trình phát triển. Con người là một bộ phận của

Vì chính bàn tay và khối óc của con người đã tạo ra những máy móc
thiết bị đó, những sản phẩm đó là đại diện cho mức độ hiểu biết và chế ngự tự
nhiên của con người. Ngay cả những thiết bị máy móc hiện đại như robot nếu
9
Sinh viên: Lê Thanh Nhung. CKA-K10
thiếu lập trình, kiểm tra, điều khiển, bảo dưỡng thì nó chỉ đơn thuần là khối
vật chất. Chỉ khi nào có sự tác động của con người thì chúng mới có thể phát
huy ứng dụng và hoạt động được.
Chúng ta biết rằng, điều kiện tự nhiên, khí hậu, địa lý, nguồn vốn có vai
trò rất lớn trong sự phát triển của một quốc gia.Song những yếu tố đó ở dưới
dạng tiềm năng, tự chúng là những khách thể bất động.Chúng chỉ trở thành
nhân tố "khởi động", và phát huy tác dụng khi kết hợp với nguồn lực con
người.Những nguồn lực khác ngày càng cạn kiệt, ngược lại nguồn lực con
người ngày càng đa dạng và phong phú và có khả năng nội sinh không bao
giờ cạn. Ngược lại nguồn lực con người càng được sử dụng, lại càng được
nâng cao chất lượng và hiệu quả. Các lĩnh vực khoa học khác nhau, có thể
hiểu nguồn lực theo những cách khác nhau, nhưng chung nhất nguồn lực là
một hệ thống các nhân tố mà mỗi nhân tố đó có vai trò riêng nhưng có mối
quan hệ với nhau tạo nên sự phát triển của một sự vật, hiện tượng nào đó. Từ
cách hiểu như vậy, nguồn lực con người là những yếu tố ở trong con người có
thể huy động, sử dụng để thúc đẩy sự phát triển xã hội. Hiện nay có nhiều
khái niệm khác nhau về nguồn lực con người. Ngân hàng Thế giới cho rằng:
nguồn nhân lực là toàn bộ vốn người(thể lực, trí lực, kỹ năng, nghề nghiệp,
v.v.) mà mỗi cá nhân sở hữu, có thể huy động được trong quá trình sản xuất,
kinh doanh, hay trong một hoạt động nào đó. Qua các ý kiến khác nhau có thể
hiểu, nguồn lực con người là tổng thể những yếu tố thuộc về thể chất, tinh
thần, đạo đức, phẩm chất, trình độ tri thức, vị thế xã hội, v.v. tạo nên năng lực
của con người, của cộng đồng người có thể sử dụng, phát huy trong quá trình
phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và trong những hoạt động xã hội.
Khi chúng ta nói tới nguồn lực con người là ta nói tới con người với tư cách là

Lịch sử loài người hàng triệu năm qua đã chứng minh con người phát
triển như ngày nay đã trải qua thời kỳ lao động sáng tạo không ngừng, qua
từng giai đoạn phát triển con người lại tích luỹ thêm được nhiều kinh nghiệm
càng gia tăng sức mạnh của mình để chế ngự tự nhiên, tăng thêm động lực
cho sự phát triển kinh tế-xã hội.
Như vậy” động lực mục tiêu của sự phát triển và tác động của sự phát
triển mà con người muốn đạt tới chính nằm trong chính bản thân con người”.
Điều đó lý giải tại sao con người được coi là nhân tố quan trọng nhất của sự
phát triển kinh tế- xã hội.
II. VAI TRÒ CỦA NGUỒN LỰC CON NGƯỜI TRONG SỰ NHGIỆP
XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Chủ nghĩa xã hội có được xây dựng thành công hay không, tuỳ thuộc
vào việc chúng ta có phát huy tốt nguồn lực con người hay không? Khi Việt
Nam bước vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh đã khẳng
định: "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã
hội chủ nghĩa”Để làm rõ hơn quan điểm trên của Người, chúng ta cần nghiên
cứu vai trò nguồn lực con người trong một số lĩnh vực cơ bản của đời sống
kinh tế, chính trị xã hội"Thế giới thay đổi rất nhanh, khó có một ngành sản
xuất nào chiếm vị trí mũi nhọn lâu dài”.
11