VĂN PHÒNG CHÍNH PHỦ
BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN BWTO
BÁO CÁO HỘI THẢO: CÁC HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO (FTA)
VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CHO VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2011 - 2020


Chương trình HTKT hậu gia nhập WTO. Ngày ngày 16 tháng 3 năm 2011, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế - 11
Lê Hồng Phong - Hà Nội, trong khuôn khổ dự án “Nghiên cứu chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và tăng cường năng lực cán bộ, công
chức Văn phòng Chính phủ để giải quyết những vấn đề liên ngành trong bối
cảnh hội nhập quốc tế”, Ban Quản lý dự án tổ chức Hội thảo: “Các hiệp định
thương mại tự do (FTA) và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam”.

Khai mạc và chỉ đạo Hội thảo: Ông Nguyễn Xuân Phúc, Uỷ viên Bộ
Chính trị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ.

+ Tư tưởng địa phương, lợi ích nhóm nhỏ cao, tính liên kết các vùng rất
yếu.
- Bản thân dự án phải có nguồn lực cho thực thi.
- Chiến lược 2011-2020: tập trung vào vấn đề thể chế.

2.2. Ý kiến ông Vũ Khoan - Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ: tập
trung vào 04 vấn đề chính: Cách tiếp cận khi xây dựng Chiến lược; Bối cảnh
quốc tế - thế giới để từ đó có cách xây dựng Chiến lược phù hợp; Nhu cầu
vốn - thị trường và Uỷ ban Quốc gia.
a) Cách tiếp cận vấn đề khi xây dựng Chiến lược như thế nào? Tình
hình biến động, nhưng cách tiếp cận tĩnh quá, tình hình rất động nhưng ta
không quan tâm, ta đang tập trung vào giá cả, lạm phát. Vì vậy cần đề cập,
xây dựng chiến lược trong bối cảnh biến động.
- Mục tiêu và Đối tác:
+ Mục tiêu tham vọng, dàn trải, không trọng tâm: Mâu thuẫn về mục
tiêu, cái gì cũng muốn cả.
+ Đối tác: FTA với Thuy Sỹ, Kazacstan, Ả-rập Xê-út
+ Ta phải làm chiến lược phải xuất phát từ những cái đã có để xác định
cái sắp tới ta cần có.
- Quá trình tham gia FTA trước đây phụ thuộc vào ý muốn chủ quan,
thể hiện qua 2 đặc điểm: chính trị chi phối kinh tế, chưa xuất phát từ nhu cầu
thực tế (top down). Nên ngược lại: từ kinh tế sang chính trị, kinh tế phải là
gốc; và phải xây dựng từ dưới lên.
b) Bối cảnh quốc tế - thế giới
- Nhất trí với anh Võ Trí Thành, chú ý thế giới sau khủng hoảng kinh tế
như thế nào.
- Thế giới trong sự chuyển dịch sức mạnh, nên ta phải xây dựng chiến
lược trên nền tảng bất định và phải tính toán, cân nhắc, phải xây dựng chiến
lược đa dạng, nhiều phương án.
- Tư tưởng bảo hộ vẫn còn. Đoha năm nay kết thúc?

mới? Vậy có nên cân nhắc, cần thời gian để tiếp tục xây dựng chiến lược,
hoàn thiện Chiến lược một cách thấu đáo hơn, thay vì vội vàng ban hành
Chiến lược FTA kiểu cũ.
- Hội nhập tác động đến trong nước như thế nào? Trong nước phải làm
gì để dàm phán FTA
- Ta phải chủ động. Ta đã chủ động chưa? Thực tế là chưa, bị động
chạy theo các FTA của các nước.
- Bộ Ngoại giao xông xênh với FTA, coi đây là quà của Việt Nam.
- Bộ Công thương sốt sáng với EFTA là sao? Nên chủ động một số đối
tác chính, không nên chạy theo các đối tác nhỏ.
- Về Tổ chức: cần phải xác định lại cơ cấu Uỷ ban quốc gia hợp tác
kinh tế quốc tế (UBQGHTKTQT) và đưa vào nhiệm kỳ Chính phủ mới. Ủy
ban đóng vai trò tư vấn hay quản lý nhà nước và thuộc cơ quan nào? Gắn với
Bộ Công thương như thế nào? Bộ Công thương phải xác định và gấp rút
chuẩn bị.
2.4. Ý kiến chị Nga - Bộ Ngoại giao MOFA
- Hội nhập giai đoạn 2011 – 2020 khác gì giai đoạn trước.
- FTA thời gian tới: Mới, chủ chốt trong 5 năm tới, hình thành và cục diện
thế giới 5 năm tới, tuy vậy cũng có những xu hướng (đã nhìn thấy), định vị được
Việt Nam trong cục diện mới và trong xu hướng toàn cầu.
- Nhìn lại 15 năm gia nhập và hội nhập
- 10 năm tới: giai đoạn liên kết, tham gia, chứ không phải hội nhập, đây
thực sự là một giai đoạn mới, do đó, nếu tham gia tốt, sẽ định vị được vị thế
của quốc gia.
- Bối cảnh quốc tế về kinh tế, chính trị:
+ Quốc tế: xu hướng đa tầng, đa nấc, đa trung tâm: cho phép vai trò của
khu vực, của các nước vừa và nhỏ, khu vực và liên khu vực có vai trò hơn.
Khác với trước đây, chỉ có 2 cực Xô – Trung hoặc vai trò của Mỹ sau chiến
tranh lạnh, do đó, ta cần chủ động hơn vì có cơ hội và vai trò.
+ Châu Á – Thái Bình Dương là khu vực của nền kinh tế năng động và

kịp chuyển đổi để kịp thực hiện các FTA đã ký, do đó đây là vấn đề cấp bách
để các doanh nghiệp, địa phương vào cuộc, vì sau 5 năm tới, ta phải thực hiện
tất cả các FTA đã ký.
- Hiện tại: TƯ đàm phán, nhưng địa phương, doanh nghiệp là người
thực hiện, vai trò của truyền thông cực kỳ quan trọng để các doanh nghiệp và
địa phương nắm được tinh thần, chủ trương và có kế hoạch triển khai, thực
hiện sao cho phù hợp.
- Chưa có chiến lược vì chưa có cơ chế phù hợp.
- UBQGHTKTQT: cần phải có cơ chế mới do tình hình mới, yêu cầu
mới, ta đã thấy những tồn tại trong 4 năm qua gia nhập WTO, bộc lộ nhiều
bất cập, do đó cần có những thay đổi phù hợp, nên đặt bên cạnh Văn phòng
Chính phủ và do 01 Phó Thủ tướng chỉ đạo trực tiếp, vì cần tạo ra thẩm quyền
thực sự cho bộ máy này; có như thế mới tạo được đột phá để có sự tham gia
của các doanh nghiệp, địa phương do có chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng
Chính phủ.

2.5. Ý kiến của ông Trần Công Sách – Phó Viện trưởng Viện Kinh tế
thương mại – Bộ Công thương
- Đối với đối tác Hoa Kỳ: do đã tham gia đàm phán TPP, nên không đặt
ra song phương FTA với Hoa Kỳ.
- Đối tác EU: Ta đã đặt ra những vấn đề này, chứ không phải chưa đề
cập đến.
- Với Belarus, Cadaxtan: liên minh hải quan với Nga, do đó, phải có sự
tham gia của 02 đối tác này, vì liên minh hải quan đôi khi còn mạnh hơn cả
FTA truyền thống.
- Với Ả rập – Xê út: tìm cơ hội ở những thị trường có giá trị khai thác
cao, tiềm năng: dân số của thị trường này ngang EU. Kinh nghiệm của Trung
Quốc khi ký FTA với Ả rập - Xê út, trong 5 năm qua tăng 6% thị phần ở
Trung Đông, an ninh năng lượng, đầu tầu quan hệ với GCC, Trung Đông và
thị trường châu Phi.

Trung ương Đảng
- 2020: Việt Nam trở thành nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở thời
điểm đó.
- Nghị quyết Đại hội XI đã chốt lại những vấn đề của Việt Nam.
- Tuy nhiên, VPTW Đảng chưa được tiếp cận với dự thảo Chiến lược.
- Chọn đối tác và nội dung chiến lược như thế nào?
- Giai đoạn 2011 – 2015 làm gì để đến 2016 – 2020 Việt Nam trở thành
nước CNH, HĐH.
- NQ 11 đề ra 3 đột phá, vậy Chiến lược này có đề cập đến 3 đột phá đó
không? Phải thể hiện được 03 đột phá đó. Cơ cấu nền kinh tế Việt Nam như thế
nào để có nền tảng tiến lên công nghiệp hoá vào 2016 – 2020?
- Thứ tự ưu tiên: nếu lấy lợi ích thương mại là ưu tiên hàng đầu, nếu thế
sẽ khó để đạt mục tiêu CNH, HĐH.
- Tổ chức bộ máy: tư vấn hay cơ quan hành pháp? Bộ Công thương,
Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ sẽ tổ chức nhiều hội thảo hơn nữa để xem
xét các mục tiêu đặt ra của chiến lược. Khi VPTW Đảng có được bản dự thảo
chính thức, sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo để tiếp thu, thẩm định chiến lược.
2.7. Thảo luận về 03 Đột phá:
2.7.1. Ý kiến ông Trần Công Sách:
- TPP sâu hơn, có nhiều lợi ích và có lợi ích liên quan đến đột phá cải
cách kinh tế, để có nền kinh tế thị trường.
- Với Hoa Kỳ, EU khi tham gia có những cải cách về nguồn nhân lực
thông qua giáo dục đào tạo. Với đột phá kết cấu hạ tầng, đây là những đối tác
quan trọng.
2.7.2. Ý kiến ông Võ Trí Thành
- Đột phá khi đòi hỏi chuẩn mực cao hơn, ta cần phải có những đột phá
về thể chế, đầu tư, đào tạo.
- Các nước nhỏ hơn: tiếp cận thị trường tốt hơn, qua đó để đầu tư vào
các thị trường khác, nhưng Việt Nam cần hết sức thận trọng, vì chưa có
nghiên cứu tốt.

- Thụy Sĩ: đang đàm phán, do Thuỵ Sĩ có nhiều thế mạnh về công nghệ
dược phẩm, dịch vụ ngân hàng, hy vọng phần nào được hưởng lợi từ những
thế mạnh này của bạn.
- Đã tiếp thu ý kiến của đ/c Vũ Khoan, Võ Trí Thành trong dự thảo chi
tiết của đề án, tuy nhiên, có thể chưa thể hiện được hết.
- Các quy định hiện hành đang còn nhiều vướng mắc, gây cản trở lớn.
(Ví dụ như Đà Nẵng)
- Chất lượng nhân lực hiện còn nhiều hạn chế, năng suất thấp, khi tham
gia vào chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu, cũng chỉ đơn thuần là đi bán sức lao
động rẻ, trở thành áp lực ngược.
- Đồng ý phần giải pháp cần bổ sung thêm.
3. Kết luận hội thảo: Ông Pham Văn Phượng - Phó Chủ nhiệm Văn
phòng Chính phủ.
1. Trước hết xin cảm ơn sự có mặt, thể hiện nhiệt tình, trách nhiệm và
quan tâm của các đại biểu đóng góp vào nội dung Chiến lược, giúp cơ quan
soạn thảo có nhiều thông tin, ý kiến tham gia.
2. Thống nhất về những điểm được và chưa được của 15 năm gia nhập
FTA, đó là:
+ Tạo được những điều kiện cơ bản, bước đầu cho Việt Nam
+ Nghiên cứu, tìm ra những điều kiện tốt hơn cho Việt Nam giai đoạn
tới.
+ Tạo ra điều kiện để Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, là tiền
đề để thực hiện mục tiêu của giai đoạn tới.
+ Tạo ra vị thế rất quan trọng của Việt Nam trong khu vực, thế giới bên
cạnh quan hệ chính trị, ngoại giao.
3. Tuy nhiên, quá trình xây dựng chiến lược: 09 điểm lưu ý.
- Đặt trong tình hình tĩnh, chưa đặt trong bối cảnh động của thế giới,
khu vực; đặc biệt là tình hình chính trị, kinh tế; đảm bảo gần hơn với định
hướng của ta.
- Cần phải xác định đối tác đảm bảo lợi ích của ta.