SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cùng với môn Tiếng Việt và những môn học khác toán là môn học rất quan
trọng đối với học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh lớp 3. Đó là môn học tự nhiên có
tính lôgíc và tính chính xác cao, nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn
khoa học khác.
Dạy toán lớp 3 giúp học sinh bước đầu có một số kiến thức cơ bản về phép
cộng, trừ có nhớ trong phạm vi 100; phép nhân, phép chia, bảng nhân, bảng chia
2,3,4,5; tên gọi, mối quan hệ giữa các thành phần và kết quả của từng phép tính…
Đây chính là những kiến thức nền tảng giúp các em có thể học tiếp chương trình
toán ở các lớp sau.
Thế nhưng toán lại là một môn học đòi hỏi học sinh phải tập trung tư duy, suy
nghĩ nhiều trong giờ học phần đông học sinh nhất là những học sinh chậm hiểu
thường không thích học toán.
Muốn học sinh tiểu học học tốt được môn toán thì mỗi người giáo viên không
phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong SGK, SGV một cách
rập khuôn, máy móc lâu ngày tiết học cũng trở nên đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học
tập sẽ không cao. Nó là một trong những nguyên nhân gây cản trở việc đào tạo các
em trở thành những con người tự tin, năng động, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với
những đổi mới đang diễn ra hằng ngày.
Hiện nay đất nước ta bước vào thời kỳ phát triển mới – Thời kì công nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước, chủ trương của Đảng và chính phủ ta là phấn đấu cho tới
năm 2020 đưa đất nước ta căn bản trở thành một nước công nghiệp. Nền kinh tế xã
hội đang diễn ra trên đất nước ta ngày nay là cần những con người có bản lĩnh, có
năng lực, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, thích ứng được với đời sống xã
hội đang từng ngày, từng giờ thay đổi. Vậy những nhân tài đó được đào tạo ở đâu?
Đó chính là sản phẩm của giáo dục mà chỉ qua giáo dục mới có.
1
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ

học toán cho học sinh lớp 3
Tuy vậy vẫn còn một số gia đình phụ huynh có hoàn cảnh khó khăn, mải bận
công việc chưa quan tâm nhiều đến các em, việc học tập của các em dường như phó
mặc cho nhà trường. Các em không được sự rèn luyện thêm từ phía gia đình nên kết
quả học tập còn chưa cao.
Cũng vì lí do trên mà sự kết hợp giữa các bậc phụ huynh với giáo viên còn nhiều
hạn chế .
- Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm cho thấy:
TSHS Điểm 9,10 Điểm 7,8 Điểm 5,6 Điểm dưới 5

42
TS % TS % TS % TS %
7 16,6 14 33,3 15 35,7 6 14,2

- Tỉ lệ HS khá giỏi toán không cao.
- 15 học sinh trung bình và còn 6 học sinh yếu.
Nắm bắt được những thuận lợi và khó khăn của lớp mình tôi đã bắt tay ngay vào
việc đề ra biện pháp giúp học sinh có hứng thú và học tốt hơn môn toán.
PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Tìm hiểu về tâm lý học sinh tiểu học:
- Ở lứa tuổi học sinh tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay nói
cụ thể là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp
nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu. Dễ mệt nhất là khi hoạt động quá
mạnh hoặc ở môi trường thiếu dưỡng khí.
- Học sinh tiểu học nghe giảng bài rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi
chúng không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên khi dạy phải tạo được những
hứng thú trong học tập và phải thường xuyên cho các em thực hành, luyện tập.
3
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ

học toán cho học sinh lớp 3
bản thân để chơi và để học. Trò chơi học tập còn có tác dụng cả về mặt rèn luyện trí
tuệ lẫn thể chất và các phẩm chất đạo đức.
4. Tác dụng của trò chơi học tập:
Bàn về giáo dục, nhắc tới thiếu nhi Bác Hồ có lời dặn tới các cán bộ phụ trách
Đội thiếu niên tiền phong: “ … Trong lúc học nên làm cho chúng vui, trong lúc vui
cần làm cho chúng học. Ở trong nhà, trong trường, trong xã hội chúng đều vui, đều
học.”
Và ngày nay tâm lý học cũng đã chứng minh: Trẻ ở lứa tuổi tiểu học, nhất là lứa
tuổi học sinh lớp 3 thích thú đặc biệt với những trò chơi và việc ý thức đối với kết
quả của trò chơi chính là yếu tố thúc đẩy các em chơi hăng say quên cả mệt mỏi.
Nhưng ở đây chúng ta cũng hiểu một điều rằng hoạt động vui chơi là hoạt động
mà động cơ của nó nằm ở chính quá trình hoạt động trong bản thân trò chơi chứ
không nằm ở kết quả chơi.
Trò chơi học tập là loại phổ biến của hoạt động vui chơi, là chơi theo luật, luật
của trò chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu của hành
động trò chơi. Nó bao gồm các quy tắc gắn với kiến thức kỹ năng có được trong
hoạt động học tập gắn với nội dung bài học, giúp học sinh khai thác vốn kinh
nghiệm của bản thân để chơi.
Thông qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào các
tình huống của trò chơi và qua đó học sinh sẽ được luyện tập, thực hành, củng cố,
mở rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy thông qua trò chơi học tập thì các kỹ
năng môn toán được đưa vào trò chơi một cách nhẹ nhàng.
Như chúng ta đã biết chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học.
Có thể nói nó quan trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống của các em. Chính vì
vậy các em luôn tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi.
Được chơi các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ
tình cảm rất rõ ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại. Vui mừng
5
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ

học toán cho học sinh lớp 3
- Hướng dẫn cách chơi bằng cách: Giáo viên vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật chơi
( hướng dẫn nên ngắn gọn, dễ hiểu)
- Phân chia nhóm chơi.
+ Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi nhất là những lỗi thường gặp ở phần
chơi thử.
+ Chơi thật, xử phạt những người vi phạm luật chơi.
+ Nhận xét kết quả trò chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu
thêm những tri thức được học tập thông qua trò chơi và những sai lầm cần tránh.
* Thưởng - phạt phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận thoải
mái và tự giác làm cho trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích hoạt động học tập của học
sinh. Phạt những học sinh vi phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui
(như chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, múa, nhảy lò cò )
2. Những yêu cầu để trò chơi học tập đạt hiệu quả cao:
Tổ chức trò chơi toán học để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp hai nói
riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học
cụ thể để đưa các trò chơi sao cho phù hợp. Song muốn tổ chức trò chơi trong giờ
dạy toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu
đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo những yêu cầu sau:
+ Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu kiến thức, nội dung bài học và
phải mang ý nghĩa giáo dục.
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp hai, phù hợp với khả năng người
hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo.
+ Trò chơi phải gây được hứng thú và thu hút nhiều học sinh tham gia.
+ Nếu thấy học sinh thờ ơ không tham gia cần xem lại cách tổ chức hoặc trò chơi
không hấp dẫn.
7
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ

học toán cho học sinh lớp 3
Cách tiến hành: Ở dạng bài tập này có 2 hình thức để tổ chức trò chơi
* Hình thức 1: Thi tiếp sức
Tôi chuẩn bị 2 bảng phụ kẻ sẳn nội dung bài tập .
Số bị trừ 752 621 950
Số trừ 426 243 215
Hiệu 125 231
- GV nêu yêu cầu: Thi đua điền nhanh kết quả vào ô trống.
- Mỗi dãy bàn cử đại diện 4 bạn tham gia chơi, mỗi bạn sẽ nối tiếp nhau điền kết
quả vào một ô trống và lần lược cho đến hết bài. Đội nào điền đúng kết quả vào ô
trống trong thời gian nhanh hơn sẽ là đội chiến thắng.
* Hình thức 2: Nhóm 4 ( có thể chia 3 hoặc 4 nhóm )
Ở hình thức này tôi chuẩn bị 4 bảng hoạt động nhóm ghi sẵn nội dung bài tập
cho 4 nhóm.
Nhóm 1
Số bịtrừ
725 621 950
Số trừ 426 243 215
Hiệu 125 231
Nhóm 2
Số bịtrừ
725 621 950
Số trừ 426 243 215
Hiệu 125 231
Nhóm 3
Số bịtrừ
725 621 950
Số trừ 426 243 215
Hiệu 125 231
Nhóm 4

+ Chọn 2 đội , mỗi đội 4 em
+ Giáo viên chia bảng làm 2 , gắn mỗi bên bảng một bông hoa và 5 chú
Ong , ở bên dưới không theo trật tự , đồng thời giới thiệu trò chơi .
+ Hướng dẫn cách chơi : “Cô có 2 bông hoa trên những cánh hoa là các
kết quả của phép tính , còn những chú Ong thì chở các phép tính đi tìm
kết quả của mình . Nhưng các chú Ong không biết phải tìm như thế nào ,
các chú muốn nhờ các em giúp.”
- Hai đội xếp thành hàng . Khi nghe hiệu lệnh “ bắt đầu ” thì lần lượt bạn
lên nối các phép tính với các số thích hợp . Bạn thứ nhất nối xong
phép tính đầu tiên , tới bạn thứ hai lên nối , cứ như vậy cho đến khi nối
10
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
hết các phép tính . Trong vòng 1 phút , đội nào nối đúng và nhanh hơn
là đội chiến thắng .
• Lưu ý : Sau khi học sinh chơi xong , giáo vên chấm và hỏi
thêm một số câu hỏi sau để khắc sâu bài học .
+ Tại sao chú Ong không tìm được bông hoa của
mình ?
+ Phép tính “ 24 : 6 ” có kết bằng bao nhiêu ?
+ Muốn chú Ong này tìm được về thì phải thay đổi số trên cánh
hoa như thế nào?
Học sinh thi đua trò chơi “ Ong đi tìm hoa ”
+ Trò chơi 3: Tìm về đúng chỗ
Ví dụ : Bài 4 trang 81
Mỗi bông hoa là giá trị của biểu thức nào?
- Cho HS chơi “ Tìm về đúng chỗ ”
11
24 : 6
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ

nhanh , ví dụ : 7 giờ 5 phút , 11 giờ 50 phút , 9 giờ kém 10 phút , 4 giờ
kém 5 phút , 8 giờ 7 phút , 12 giờ 34 phút , 4 giờ kém 13 phút …
Trò chơi 5: Mua và bán
( Áp dụng trong bài : Tiền Việt nam )
Mục đích:
- Củng cố cho học sinh nhận biết và sử dụng một số loại giấy bạc trong
phạm vi 100.000 đồng ( 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng, 10.000
đồng , 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng )
- Rèn kỹ năng cộng , trừ các số hơn đơn vị “đồng”
+ Thực hành trả tiền và nhận lại tiền thừa trong khi mua và bán
Chuẩn bị :
+ 1 số tờ giấy bạc loại 500 đồng , 1.000 đồng , 2.000 đồng , 5.000 đồng .
10.000 đồng )
+ 1 số đồ vật : bong , giấy kiểm tra , hồ dán, kéo , tranh cát , …
+ 1 số tờ bìa ghi giá 1.000 đồng ; 3.000 đồng ; 6.000 đồng ; 7.000 đồng ;
55.000 đồng ; 15.000 đồng .
+ Tấc cả bày lên bàn giáo viên
- Cách chơi :
+ Gọi 2 em chơi : - 1 em đóng người bán hàng
- 1 em đóng người mua hàng
+ Phát tiền cho cả 2 em
+ Người mua hàng có thể mua bất kỳ mặt hàng nào trả tiền theo đúng giá
trị trên sản phẩm người mua và người bán hàng sẽ phải suy nghĩ .
Ví dụ : Mua 1 quả bóng có giá trị 1.500 đồng
Người mua đưa : 2.000 đồng
Người bán phải suy và trả lại : 500 đồng
13
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
- Sau mỗi 1 lần 2 em đóng vai mua bán xong cho các em nhận xét , nếu

+ Bộ trò chơi Mèo con tìm nhà: Hình ảnh những chú mèo, các tấm bìa có ghi rõ
số giờ.
+ Mô hình đồng hồ chỉ số giờ tương ứng có trong mỗi ngôi nhà.
Bộ trò chơi “Mèo con tìm nhà”
Cách chơi:
- Chia lớp thành 2 nhóm mỗi nhóm cử đại diện 4 học sinh tham gia chơi.
- Các nhóm lần lượt đưa mèo con về đến nhà của mình bằng cách dựa vào số giờ
ghi trên mình mèo con và mô hình đồng hồ chỉ số giờ tương ứng ở các ngôi nhà.
- Từng thành viên trong nhóm nối tiếp nhau, mỗi em sẽ đưa giúp một chú mèo
về đến đúng nhà của mình.
- Nhóm nào đưa được tất cả 4 chú mèo con tìm về nhà trong thời gian nhanh
nhất sẽ là nhóm chiến thắng trong cuộc chơi.
Ví dụ: Ở phần củng cố bài học Thực hành xem đồng hồ, hay bài Giờ, phút: tôi tổ
chức cho các em chơi trò chơi Mèo con tìm nhà.
Bắt đầu từ một mẫu chuyện vui: “ Một nhóm mèo con xin mẹ đi chơi, mẹ đồng ý
nhưng dặn mèo con phải về nhà đúng giờ. Các chú mèo ham chơi quá quên mất lời
mẹ dặn. Chiều tối rồi, vậy các em hãy đưa giúp những chú mèo con về nhà mình
nhé!”.
Giáo viên cần nhấn mạnh thời điểm: “Chiều tối rồi” để các em xác định rõ thời
gian sau đó tiến hành trò chơi.
Các bạn đang đưa giúp những chú mèo con về nhà
Trò chơi Mèo tìm nhà đã mang lại hiệu quả cao cho bài dạy.
Trò chơi giúp các em vui và nắm bài tốt hơn, biết cách gọi các khoảng thời gian
trong ngày bằng hai cách gọi khác nhau ở các thời điểm sáng, chiều, tối.
15
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
Trò chơi 8 : Rồng cuốn lên mây
Mục đích: Kiểm tr kỹ năng tính nhẩm của học sinh .
Ví dụ : Củng cố các bảng nhân , chia …

* Hình thức: Chia lớp thành hai nhóm mỗi nhóm cử đại diện từ 3 – 5 bạn tham
gia thi tiếp sức. nhóm nào hoàn thành công việc được giao đúng và nhanh nhất là
nhóm chiến thắng.
Ở dạng yêu cầu này tôi tổ chức cho HS chơi trò chơi Chọn số. Trên những bông
hoa và mảnh giấy hình chữ nhật tôi lần lược ghi các số và cách đọc số tương ứng,
các mảnh giấy để thứ tự, còn các bông hoa ghi số đặt ở phần ngoài không theo thứ
tự cho HS lựa chọn.
Chia lớp 2 nhóm, mỗi nhóm cử đại diện một học sinh tham gia chơi.
Yêu cầu các em chọn và đính bông hoa vào cạnh mảnh giấy hình chữ nhật có
nêu cách đọc số tương ứng với số ghi trên mỗi bông hoa.
4. Những điều cần lưu ý khi tổ chức trò chơi học tập môn toán:
Trên tôi đã giới hiệu 8 trò chơi học tập áp dụng cho việc dạy học môn toán, có
một số điều cần lưu ý khi sử dụng trò chơi, đầu tiên tôi muốn nói đến tính tiện ích
của những bộ trò chơi học tập toán: Bằng những mảnh bìa màu tôi đã tạo nên những
bộ trò chơi hết sức thiết thực phục vụ đắc lực cho các tiết dạy của mình.
Những bộ trò chơi học tập này đều rất đơn giản, dễ làm, dễ sử dụng. Các vật liệu
tôi dùng là những tờ giấy màu Đềcan được cắt và trang trí theo ý thích phù hợp với
mỗi trò chơi. Giấy Đềcan tiện hơn giấy màu thường ở chỗ chúng ta có thể sử dụng
thường xuyên nhiều lần, những phép tính, chữ viết ghi lên giấy Đềcan để chuẩn bị
cho trò chơi .Khi kết thúc trò chơi chúng ta có thể dùng vải thắm ít cồn lao nhẹ các
phép tính được ghi trên mặt giấy là có thể sẵn sàng nội dung mới cho lần chơi tiếp
theo, rất tiện lợi mà không cần phải mất công làm lại.
17
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
- Mỗi trò chơi nói chung được gắn với một bài, chương cụ thể hoặc có những tri
thức tổng hợp như giải toán, phối hợp nhiều nội dung tri thức hình học, số, phép
toán …
- Dựa vào hình thức, cách chơi và luật chơi của trò chơi chúng ta có thể thay thế
các trò chơi một cách linh hoạt để tránh sự nhàm chán cho học sinh ( thay số, thay

dạy môn toán tôi nhận thấy kết quả mang lại rất tốt:
- Bài dạy trên lớp nhẹ nhàng, sinh động, lôi cuống học sinh tham gia vào các
hoạt động của giờ học.
- Học sinh được củng cố, khắc sâu kiến thức bài học, khả năng tiếp thu bài
nhanh, không bị gò ép.
- Phần lớn học sinh thuộc bài ngay tại lớp, Kể cả những học sinh chậm hiểu
cũng nắm được những kiến thức cơ bản của môn toán.
- Các em đều trở nên yêu thích học toán điều này góp phần quan trọng vào
việc nâng cao chất lượng học tập cho học sinh.
- Tổ chức trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong giờ
học mà còn giúp các em tự tin hơn, có cơ hội tự khẳng định mình và tự đánh giá
nhau trong học tập.
- So với kết quả khảo sát đầu năm thì ở cuối kì I lớp tôi có chuyển biến khá tốt.
cụ thể như sau:
TSHS Điểm 9,10 Điểm 7,8 Điểm 5,6 Điểm dưới 5

42
TS % TS % TS % TS %
15 35,7 15 35,7 12 28,6
Với những cố gắng của thầy và trò qua cả học kì I. Tôi thực sự hài lòng với
những gì đã đạt được và còn sẽ tiếp tục phấn đấu hơn nữa ở học kì II. Giúp các em
học tốt hơn, trở thành những con người tự tin, năng động, sáng tạo, có ích cho xã
hội đó chính là kết quả mà tôi mong muốn nhiều nhất.
19
SKKN: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả giờ
học toán cho học sinh lớp 3
IV. BÀI HỌC KINH NGHIÊM:
Toán là môn học quan trọng, đối với học sinh đặc biệt là học sinh lớp 3. Những
kiến thức toán ở khối lớp này là nền tảng giúp các em học tốt hơn ở những lớp tiếp
theo. Muốn chất lượng giảng dạy đạt hiệu quả cao thì bên cạnh việc phải nghiên

những thiếu sót. Rất mong hội đồng xét duyệt cùng các bạn đồng nghiệp góp ý bổ
sung để đề tài của tôi được hoàn chỉnh hơn.
Tôi chân thành cảm ơn!
Mỹ Phước , ngày …. tháng …. năm 2012
Người viết
Hồ Diễm Trang
21