LỊCH SỬ TRANG PHỤC CÁC TRIỀU ĐẠI
TRONG KIẾN VIỆT NAM
VƯƠNG QUỐC VĂN LANG CỔ ĐẠI VÀ ÂU
LẠC

Trong lịch sử Việt Nam, thời kì vương quốc Văn
Lang là một gian đoạn lịch sử cội nguồn quan trọng.
Ngày nay còn tồn tại nhiều huyền sử bảo vệ đất nước
chống ngoại xâm và các sự tích về nếp sống văn hóa
xưa như: Phù Đổng Thiên Vương, Bánh chưng bánh
dầy, Sơn Tinh và Thủy Tinh, tục xăm mình, lệ cưới
xin… Sách Việt sử lược (1960) ghi: “Đến đời Trang
Vương nhà Chu (696 – 682 TCN) ở bộ Gia Ninh có
người lạ dùng ảo thuật áp phục được các bộ lạc, tự
xưng là Hùng Vương, đóng đô ở Văn Lang, hiệu
nước là Văn Lang, phong tục thuần hậu, chất phác,
chính sự dùng lối kết nút, truyền 18 đời gọi là Hùng
Vương". Tiếp đến là thời kì vương quốc Âu Lạc,
Thục Phán xưng là An Dương Vương dời kinh đô về
Cổ Loa để xây dựng một kinh đô mới, nơi đây xuất
hiện và phát triển kĩ nghệ đồng thau – nghề hội tụ từ
vùng Yên Bái. Ở Yên Bái đã phát hiện thạp đồng
Đào Thịnh nổi tiếng và có nhiều công cụ trống đồng,
dao đồng, rìu đồng và nhiều đồ đồng thau. Tới Cổ
Loa đồ đồng cũng được tìm thấy nhiều như: các công
cụ lao động, đặc biệt là hàng tạ mũi tên đồng. Những
hiện vật khảo cổ tìm thấy trong quá khứ hé mở một
nền mỹ thuật cổ. Văn hóa Đông sơn rực rỡ đã bị đứt
khúc, ngăn cách bởi ngàn năm Bắc thuộc.

Để tìm lại quá khứ lịch sử, tìm lại một nền mỹ thuật

Mã Viện truyện, ghi về cuộc khởi nghĩa Hai Bà
Trưng như sau: trận Cửu Chân, Mã Viện đã “chém
giết bắt bớ hơn 5000 nghìn người”. Trong trận Cẩm
Khê, Mã Viện đã “đánh bại họ mấy lần, họ mới bỏ
chạy tản đi” và đã “giết hơn ngàn, bắt hơn 2 vạn”[1].
Cuối năm 43, Mã Viện tâu về triều Hán rằng: “… Kẻ
hạ thần đã cùng một vạn hai nghìn tinh binh hợp với
đại binh thành 2 vạn, thuyền xe lớn nhỏ 2000 cỗ, tự
vào đất Giao Chỉ đến nay đã thành công…”[2].
Thông qua tư liệu sử sách ta thấy cuộc chiến đấu diễn
ra không cân sức và vô cùng ác liệt để bảo vệ đất
nước của Hai Bà Trưng. Ngay từ buổi đầu xâm lược,
nhà Hán với chủ trương Hán hóa nên chúng cố ý
nhập cư ồ ạt theo con đường xâm lược. Hiện nay ở
nước ta số lượng mộ cổ thời Đông Hán còn lại quá
lớn, chứng tỏ sự có mặt của người Đông Hán thời kì
này. Trong sách “Bắc kì thời cổ” của Ca. Madrole đã
nói tới “con đường xâm lược” hồi đầu công nguyên
của Đông Hán đi vào miền lưu vực sông Hồng nước
ta. Khởi đầu từ ven biển Yên Hưng (Quảng Ninh),
Thủy Nguyên, Uông Bí, Mạo Khê, Đông Triều, Chí
Linh, Phả Lại qua sông về Giang Lương, Thuận
Thành tới Văn Giang, thủ phủ là Luy Lâu. Ở những
địa danh trên và Luy Lâu đều phân bố dày đặc mộ
Đông Hán. Tại khu lò nung gốm xóm Chùa xã Đại
Lai – Hà Bắc, năm 1982 tư liệu khai quật cho ra kết
luận: trước kia ở đây có một khu vực gốm lớn hình
thành phục vụ cho người Trung Hoa thống trị. Thành
viên làm chủ nghề thủ công này đi từ Trung Hoa sang
nên từ cấu trúc lò, kỹ thuật nung tới loại hình sản