Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010
217
BIÊN SOẠN TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN DÀNH CHO CHA MẸ
TRẺ KHIẾM THÍNH TRONG QUÁ TRÌNH CAN THIỆP SỚM
CHO TRẺ KHIẾM THÍNH TỪ 0 ĐẾN 3 TUỔI TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

SVTH: Lê Thị Giang
Lớp : 06SDB, Trường Đại học Sư phạm
GVHD: CN. Lê Thị Hằng, TS. Huỳnh Thị Thu Hằng
Khoa Tâm lý - Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm

TÓM TẮT
Công tác can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính đóng vai trò quan trọng và mang nhiều ý
nghĩa không chỉ đối với trẻ khiếm thính mà còn cả với gia đình và toàn xã hội. Đề tài này biên soạn
tài liệu hướng dẫn cha mẹ trẻ khiếm thính trong quá trình can thiệp sớm trẻ khiếm thính từ 0 đến 3
tuổi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nhằm giúp cha mẹ nắm được phương pháp chăm sóc-giáo
dục trẻ tại gia đình phù hợp và hiệu quả.
ABSTRACT
Work of early intervention for deaf children plays an important role and carry more meaning
not only for deaf children but also to family and soceity. This research complied guide children to
parents in early intervention deaf from 0 to 3 years old in Danang city to help parents understand
the methods of child and education in family appropriate and effective.
1. Mờ đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Trẻ em là tương lai của đất nước. Tuy nhiên, trẻ em sinh ra và lớn lên không phải
trẻ nào cũng giống trẻ nào, không phải trẻ nào cũng may mắn như nhau. Hiện nay, trong
xã hội đang tồn tại một bộ phận lớn trẻ khuyết tật mà 20% trong số đố là trẻ khiếm thính.
Việc phát hiện, chẩn đoán và can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính có ý nghĩa vô cùng
quan trọng. Can thiệp sớm sẽ giúp giảm thiểu đáng kể ảnh hưởng của khuyết tật đối với sự
phát triển của trẻ, đặc biệt về khả năng ngôn ngữ và giao tiếp. Ngoài ra, can thiệp sớm còn

con phù hợp và hiệu quả.
1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lí luận về trẻ khiếm thính và công tác can thiệp sớm cho
trẻ khiếm thính tại gia đình.
- Nghiên cứu thực trạng công tác can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính từ 0 đến 3 tuổi
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
- Biên soạn một số tài liệu dành cho cha mẹ trong quá trình can thiệp sớm cho trẻ
khiếm thính từ 0 đến 3 tuổi.
1.6. Phạm vi nghiên cứu
Biên soạn tài liệu hướng dẫn cha mẹ trong công tác can thiệp sớm cho trẻ khiếm
thính từ 0 tuổi đến 3 tuổi.
1.7. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: thu thập tài liệu tiến hành đọc, phân
tích tổng hợp hệ thống hoá, khái quát hoá, phân tích, nhận xét, tóm tắt và trích dẫn.
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: phương pháp anket, phương pháp
quan sát, phỏng vấn, tổng kết kinh nghiệm và phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
2. Kết quả nghiên cứu
2.1. Cơ sở lí luận
2.1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1.2. Một số vấn đề chung về trẻ khiếm thính
a. Khái niệm trẻ khiếm thính:
Trẻ khiếm thính là những trẻ bị mất hoặc suy giảm về sức nghe kéo theo những hạn
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010
219
chế về phát triển ngôn ngữ nói cũng như khả năng giao tiếp.
b. Phân loại trẻ khiếm thính:
- Dựa vào mức độ suy giảm thính lực, có thể chia khiếm thính thành 4 mức độ: điếc
nhẹ, điếc vừa, điếc nặng, điếc rất nặng.
- Dựa vào vị trí bị tổn thương (tai ngoài, tai giữa hay tai trong) người ta chia khiếm
thính làm 3 loại: điếc dẫn truyền, điếc tiếp nhận, điếc hỗn hợp.

này.
b. Ý nghĩa của can thiệp sớm
- Đối với bản thân trẻ : Có thể ngăn ngừa những nhân tố nguy hiểm tới đứa trẻ,
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010
220
thực hiên chức năng chữa bệnh; ngăn cản việc chậm phát triển cũng như những khuyết tật
khác gia tăng.
- Đối với cha mẹ trẻ: Giảm bớt căng thẳng về vấn đề tình cảm của mình, cải thiện
mối quan hệ cha mẹ và trẻ
- Đối với gia đình: Làm cho các thành viên trong gia đình ngày càng gắn bó, đoàn
kết hơn, giảm nhẹ gánh nặng đối với vấn đề chăm sóc- giáo dục trẻ.
- Đối với xã hội : Có quan điểm, thái độ đúng đắn đối với trẻ khiếm thính nói riền
và trẻ khuyết tật nói chung.
c. Các giai đoạn của can thiệp sớm
+ Giai đoạn 1: can thiệp sớm tại gia đình (0 đến 3 tuổi).
+ Giai đoạn 2: can thiệp sớm ở trường mẫu giáo hoà nhập (3 đến 6 tuổi).
d. Những nội dung can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính từ 0 đến 3 tuổi: luyện
nghe, dạy phát âm, giao tiếp để hình thành tiếng nói.
2.1.4. Một số vấn đề chung về gia đình
a. Khái niệm gia đình:
Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi nuôi dưỡng thể chất và tâm hồn trẻ. Môi
trường giáo dục và hình thành nhân cách cho trẻ tốt nhất chính là gia đình.
b. Chức năng của gia đình: yêu thương, tự chủ, hỗ trợ kinh tế, chăm sóc hằng
ngày, xã hội hoá, giải trí, giáo dục.
c. Vai trò của gia đình trong chăm sóc - giáo dục trẻ khiếm thính.
- Vai trò của gia đình trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ
+ Vai trò và trách nhiệm của các thành viên trong gia đình: Mỗi một thành
viên đều có phần trách nhiệm trong quan hệ với các thành viên trong gia đình.
+ Vai trò của tổ ấm trong gia đình: tổ ấm ảnh hưởng sâu sắc đến những
quan hệ được thiết lập giữa những thành viên trong gia đình.

Trong số 20 cha mẹ đang tham gia can thiệp sớm trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
thì có 75% không hài lòng về tài liệu hướng dẫn, chỉ có 25% cảm thấy hài lòng.
c. Mong muốn của cha mẹ khi tham gia chương trình can thiệp sớm
53,3% cha mẹ mong muốn can thiệp sớm có thể đem lại sự phát triển cho con
mình, 40% kỳ vọng vào tài liệu hướng dẫn can thiệp sớm và 26,67% cha mẹ kỳ vọng vào
trình độ của giáo viên.
Riêng về tài liệu hướng dẫn: Về nội dung tài liệu: 40% cha mẹ muốn tài liệu trình
bày những vấn đề chung về tật điếc, cũng với tỉ lệ này, họ mong muốn rằng tài liệu sẽ trình
bày những kiến thức về ngôn ngữ giao tiếp; còn lại 20% muốn những vấn đề chung về
thính học được trình bày đầu tiên và rõ ràng nhất. Về hình thức tài liệu: có 46,67% cho ý
kiến là phải nêu ra thông tin ngắn gọn, rõ ràng; 13,33% cha mẹ nêu ý kiến là nên có biểu
tượng hoặc một cách trình bày đặc biệt để dễ dàng nhận ra đó là tài liệu của chương trình
can thiệp sớm. Cũng với tỷ lệ này, họ cũng mong muồn rằng tài liệu sẽ sử dụng ngôn ngữ
thông dụng; có 10,00% cho rằng mỗi thông tin sẽ được trình bày trên 1 tờ giấy A4; 6,67%
còn lại mong muốn tài liệu sẽ có những từ ngữ được in đậm.
2.3. Biên soạn tài liệu hướng dẫn cha mẹ trẻ khiếm thính trong quá trình can thiệp sớm
cho trẻ khiếm thính từ 0 dến 3 tuổi trên địa bàn Thành phố Đà nẵng.
Bộ tài liệu hướng dẫn gồm 30 trang A4 in rời, mỗi một nội dung can thiệp được
trình bày độc lập, không phụ thuộc nhau, có thể sử dụng các nội dung không theo thứ
tự.(Đối với bộ tài liệu hướng dẫn này, chúng tôi xin in riêng kèm theo).
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
Trẻ khiếm thính là những trẻ gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình hòa nhập cuộc
sống, đặc biệt là quá trình giao tiếp.
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010
222
Phần lớn cha mẹ trẻ khiếm thính kỳ vọng rất nhiều vào chương trình can thiệp sớm.
Nhưng do nhiều nguyên nhân như: cha mẹ trẻ chưa thực sự hiểu về khuyết tật của con
mình, chưa nhận được sự cộng tác từ trẻ, đặc biệt tài liệu chưa đáp ứng hết các nhu cầu của
họ. Tài liệu mà họ mong muốn phải là một bộ tài liệu ngắn gọn, rõ ràng, trình bày khoa

[6] PGS.TS. Cao Minh Châu và các cộng sự (2007), Phục hồi chức năng trẻ khuyết tật tại
gia đình, NXB Y học.
[7] Trung tâm giáo dục trẻ có tật (1993), Giáo dục cho trẻ có tật tại gia đình, NXB Hà
Nội.
[8] Trường ĐHSP Hà Nội (2001), Can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính, Hà Nội.