Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
PHẦN MỞ ĐẦU
Ngày nay, nước ta đang từng bước phát triển và hoàn
thiện một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Điều này đặt ra cho các doanh nghiệp hàng loạt các
vấn đề cần phải thay đổi và hoàn thiện. Trong các vấn đề
được đặt ra đối với các doanh nghiệp thì việc nâng cao hiệu
quả hoạt động của bộ máy quản lý doanh nghiệp là một
trong những vấn đề nổi cộm, hết sức phức tạp và quan
trọng.
Trong nền kinh tế thị trường thì hiệu quả hoạt động
sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp được xác định là
hiệu quả kinh tế xã hội của các hoạt động đó. Nhìn chung,
mục tiêu của một doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế
thị trường là lợi nhuận tối đa. Trong khi đó, hiệu quả kinh
tế xã hội, việc tối đa hoá lợi nhuận của các hoạt động sản
xuất kinh doanh có đạt được hay không là phụ thuộc rất
nhiều yếu tố, trong đó yếu tố hiệu quả hoạt động của bộ
máy quản lý doanh nghiệp là một yếu tố cơ bản và mang
tính quyết định.

1
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Trong khi đó ở nước ta, ảnh hưởng của cơ chế kinh tế
cũ vẫn còn tồn tại xét ở nhiều góc độ. Các ảnh hưởng này
thường mang tính tiêu cực, đặc biệt là trong lĩnh vực quản
lý và từ đó ảnh hưởng tới hiệu quả của hoạt động sản xuất,
kinh doanh.
Trong thực tế, bộ máy quản lý doanh nghiệp ở nước ta

hướng dẫn: Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Huyền và các cô chú
trong Công ty Tạp phẩm và bảo hộ lao động giúp đỡ em
hoàn thành bản báo cáo thực tập chuyên đề này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2001
Sinh viên thực hiện
Vũ Quang Minh

3
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ BỘ MÁY QUẢN LÝ
DOANH NGHIỆP
I. BỘ MÁY QUẢN LÝ VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA DOANH
NGHIỆP.
1. Bộ máy quản lý doanh nghiệp.
1.1. Khái niệm bộ máy quản lý
doanh nghiệp.
a. Bộ máy quản lý doanh nghiệp là gì?

4
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Ta đã biết, quản lý là sự tác động liên tục, có tổ chức,
hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tường quản lý nhằm
đạt được mục tiêu quản lý đề ra trong điều kiện biến đổi
của môi trường.
Trong một doanh nghiệp ta thấy sự quản lý là hết sức
phức tạp bởi vì:
- Tính chất công việc của một doanh nghiệp là rất đa

tính chất của mỗi doanh nghiệp.
- Tính cân bằng động:
Xét trong một khoảng thời gian nhất định, chẳng hạn
một giai đoạn chiến lược thì bộ máy quản lý doanh nghiệp
có thể có trạng thái cân bằng tạm thời. Tuy nhiên nếu nhìn
nhận bộ máy quản lý doanh nghiệp trong toàn bộ quá trình
phát triển của doanh nghiệp thì ta thấy bộ máy quản lý

6
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
doanh nghiệp luôn biến đôỉ để phù hợp với những biến đổi
của doanh nghiệp và môi trường.
- Tính hệ thống.
Trong bộ máy quản lý doanh nghiệp có các bộ phận,
phân hệ. Mỗi bộ phận, phân hệ đảm nhiệm một chức năng
quản lý nhất định và vì vật hình thành các cấp bậc quản lý
trong bộ máy. Các bộ phận, phân hệ không hoạt động một
cách hoàn toàn riêng biệt mà chúng có mỗi liên hệ chặt chẽ
với nhau tạo thành một chỉnh thể bộ máy.
c. Vai trò của bộ máy quản lý doanh nghiệp.
Trong một hệ thống là một doanh nghiệp ta thấy rằng
bộ máy quản lý đóng vai trò là chủ thể quản lý, thực hiện
các tác động hướng đích tới đối tượng và khách thể của
doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp đã
đề ra. Vì vậy vai trò của bộ máy quản lý doanh nghiệp là
hết sức quan trọng cụ thể là:
Bộ máy quản lý doanh nghiệp thực hiện các chức năng
quản lý doanh nghiệp bao gồm các chức năng quản lý xét
theo quá trình là: kế hoạch, tổ chức, điều hành, kiểm tra và

- Cơ chế hoạt động của bộ máy: Xác định nguyên tắc
làm việc của bộ máy quản lý và các mối liên hệ cơ bản để
đảm bảo sự phối hợp hoạt động của các bộ phận nhằm đạt
được mục tiêu chung đề ra.
1.3. Hoàn thiện bộ máy quản lý
doanh nghiệp.
a. Tính tất yếu của việc hoàn thiện bộ máy quản lý
doanh nghiệp.
Như đã trình bày ở phần trên, ta thấy rằng một trong
các tính chất cơ bản của bộ máy quản lý doanh nghiệp là
tính cân bằng động. Từ đó ta thấy rằng nếu xét trong toàn
bộ quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp thì
bộ máy quản lý doanh nghiệp luôn luôn cần phải biến đổi
và hoàn thiện vì các lý do sau:
- Doanh nghiệp dù là doanh nghiệp sản xuất hay là
doanh nghiệp kinh doanh thuần tuý (doanh nghiệp thương
mại) đều hoạt động trong một môi trường kinh doanh nhất
định.

9
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Môi trường kinh doanh này bao hàm các yếu tố như
luật pháp, chính trị, văn hoá, môi trường kinh doanh quốc
tế, khách hàng, đối thủ cạnh tranh, đổi thủ cạnh tranh tiềm
năng, nhà cung cấp...
Các yếu tố thuộc môi trường này luôn luôn biến động
hàng năm, hàng quý, hàng tháng, hàng ngày, thạm chí hàng
giờ. Vì vậy các hoạt động ngắn hạn hoặc dài hạn của doanh
nghiệp cũng phải biến đổi theo, các kế hoạch chiến lược và

kinh tế chuyển sang hoạt động theo cơ chế thị trường cạnh
tranh, các thành phần kinh tế hoạt động bình đẳng, cạnh
tranh quốc tế... thì cơ chế cũ và đội ngũ cán bộ cũ tỏ ra khó
phù hợp nếu họ không tự học tập và hoàn thiện. Tóm lại,
khi hoạt động trong cơ chế thị trường cạnh tranh ngày nay,

11
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
các doanh nghiệp Việt Nam cần hoàn thiện bộ máy quản lý
của mình.
Nhìn chung, việc hoàn thiện bộ máy quản lý doanh
nghiệp là một tất yếu khách quan đối với mọi nền kinh tế ở
mọi giai đoạn phát triển, đặc biệt là đối với các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay.
b. Nội dung hoàn thiện bộ máy quản lý.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý,
các doanh nghiệp cần phải hoàn thiện bộ máy quản lý của
mình theo hướng đơn giản, gọn nhẹ và có hiệu lực để đảm
bảo cho hệ thống này làm việc tối ưu, mang lại hiệu quả
kinh tế cao cho quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh
nghiệp.
Nội dung hoàn thiện bộ máy quản lý gồm:
- Hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy tức là hoàn thiện
việc phân chia các phong ban chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn của mỗi phòng ban sao cho cơ cấu trở nên tối ưu, tinh
giảm, gọn nhẹ, tiết kiệm.

12
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ

định được bố trí theo những cấp, những khâu khác nhau
nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng quản lý và phục vụ
mục đích chung đã xác định của doanh nghiệp.
Ta thấy rằng, bản chất của việc tồn tại cơ cấu tổ chức
là dự phân chia quyền hạn và trách nhiệm trong quản lý. Vì
vậy cơ cấu tổ chức một mặt phản ánh cơ cấu trách nhiệm
của mỗi người trong doanh nghiệp, mặt khác tác động tích
cực đến việc phát triển doanh nghiệp.
Trong cơ cấu tổ chức doanh nghiệp ta thấy có các cấp
quản lý, ví dụ cấp Công ty, cấp đơn vị, cấp chức năng...
Các cấp quản lý này phản ánh sự phân chia chức năng quản
lý theo chiều dọc (trực tuyến) thể hiện sự tập trung hoá
trong quản lý. Trong cơ cấu ta thấy các bộ phận, phòng ban
chức năng như phòng tổ chức, phòng tài chính, phòng

14
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Marketing, phòng nghiên cứu và phát triển, phòng sản
xuất... các bộ phận, phòng ban này thể hiện sự phân chia
chức năng quản lý theo chiều ngan, biểu thị sự chuyên môn
hoá trong phân công lao động quản lý.
2.2. Các loại hình cơ cấu tổ chức
doanh nghiệp.
Trên thực tế, mỗi tổ chức tồn tại có một cơ cấu tổ chức
xác định, tuy nhiên tuỳ vào từng đặc điểm của mỗi tổ chức
mà có các loại hình cơ cấu tổ chức khác nhau. Để phân loại
cơ cấu tổ chức người ta thường dựa trên hai quan điểm sau:
- Phân loại cơ cấu tổ chức theo phương pháp tiếp cận
hệ thống.

lý tài chính, sản xuất... tương ứng với các chức năng quản
lý trên, bộ máy quản lý doanh nghiệp hình thành một loại
hình cơ cấu có cấu trúc chức năng. Ở đây, các hoạt động

16
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
tương tự được phân nhóm thành các phòng ban: Nhân sự,
Marketing, tài chính, sản xuất... theo sơ đồ như sau:
Trong cơ cấu trên, tổng giám đốc phụ trách chung,
mỗi phó tổng giám đốc phụ trách một lĩnh vực tương ứng.
- Ưu điểm:
+ Cơ cấu chức năng phân chia các nhiệm vụ rất rõ
ràng, thích hợp với những lĩnh vực cá nhân được đào tạo.
+Trong cơ cấu này, công việc dễ giải thích, phần lớn
các nhân viên đều dễ dàng hiểu công việc của phòng ban
mình và công việc của mình.

17
TỔNG GIÁM
ĐỐC
Phó
tổng
giám
đốc
Phó
tổng
giám
đốc
Phó

HỘI ĐỒNG QUẢN
TRỊ
TỔNG GIÁM ĐỐC
Giám đốc
phụ trách
lĩnh vực
Giám đốc
phụ trách
các dịch vụ
Giám đốc
phụ trách
mạng lưới
HỘI ĐỒNG QUẢN
TRỊ
TỔNG GIÁM ĐỐC
Phó tổng
giám đốc xe
máy
Phó tổng
giám đốc ô
tô
Phó tổng giám
đốc
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
+ Theo sản phẩm.

19
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí

doanh nghiệp này là cơ cấu hỗ hợp của ba loại hình cơ cấu
đơn vị trên. Cơ cấu hỗn hợp có thể được biểu diễn theo sưo
đồ sau:

21
HỘI ĐỒNG QUẢN
TRỊ
TỔNG GIÁM ĐỐC
Phó tổng
giám đốc
phụ trách
Phó tổng
giám đốc
sản phẩm
Giám đốc
phụ trách
các dịch vụ
Giám
đốc thị
trường
Giám
đốc thị
trường
Giám
đốc bảo
hiểm
Giám
đốc tài
chính
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ

Lãnh đạo
chức năng
1
Lãnh đạo
chức năng n
... ...
Lãnh đạo dự
án 1
Lãnh đạo dự
án 2
Lãnh đạo dự
án 3
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
- Ưu điểm:
+ Cơ cấu ma trận có độ linh hoạt lớn.
+ Có khả năng tập trung nguồn lực vào các khâu xung
yếu.
+ Sử dụng được các chuyên gia giỏi trong các lĩnh vực
khác nhau của tổ chức để đi đến mục tiêu.
+ Có thể dễ dàng phối hợp hoạt động.
- Nhược điểm:
+ Khó phối hợp hoạt động của những người lãnh đạo
chương trình, dự án và những người lãnh đạo trong các bộ
phận, phân hệ khác.
+ Cơ cấu phức tạp, tốn kém, không bền.

24
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí